2022-03-30 (Amsterdam) Plessner en de kracht van de liberale democratie
Jos de Mul. Inleiding en discussieleiding lezing Kees Schuyt: Plessner en de kracht van de liberale democratie. Amsterdam: SPUI25, 30 maart, 2022. Beluister de lezing.
Centraal in het denken van Helmut Plessner (1892 – 1985) stond de excentrische positie van de mens, ofwel het idee dat de mens de mogelijkheid bezit zichzelf als object te zien ten opzichte van de wereld en zijn medemensen. Helmut Plessner was een academicus met een groot bereik en zijn gedachtegoed verspreidde zich eveneens buiten de academie, zo ook onder D66’er Jan Glastra van Loon (1920 – 2001) en PvdA’er Lolle Nauta (1929 – 2006). Hoe is die centrale gedachte van Plessner van invloed geweest op hun praktische bijdragen aan de democratie in Nederland? In deze lezing onderzoekt Kees Schuyt het gedachtegoed van Helmut Plessner en hoe zich dat verhoudt tot het functioneren van de liberale democratie.
Op basis van het beginsel van de excentrische positie van Plessner heeft de moderne democratie binnen de politieke filosofie van Van Loon en Nauta een disciplinerende kracht: zij beschermt tegen machtsmisbruik en discriminatie en is dus een onlosmakelijke basis van de liberale democratie. Van Loon en Nauta waren de eerste leerlingen van Plessner in Nederland. Beiden studeerden en promoveerden in de tweede helft van de twintigste eeuw. Waar is Plessners mens- en wereldbeeld bij beiden terug te vinden en hoe uitte zich dit in hun politiek? Aan de hand van hedendaagse voorbeelden buigt Kees Schuyt zich over Plessners filosofische antropologie en hoe deze zich verhoudt tot het functioneren van de liberale democratie.
Over de sprekers
Kees Schuyt is emeritus hoogleraar Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in rechtssociologie en is expert op het gebied van Helmut Plessners gedachtengoed. Schuyt is een van de meest invloedrijke sociologen van Nederland en een bekende stem in het publieke debat. Hij heeft zich jarenlang ingezet bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Raad van State.
Jos de Mul (moderator) is hoogleraar Wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus School of Philosophy, Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn werk is mede geïnspireerd door Plessner. Van 2005 tot 2011 was hij Vizepräsident van de Helmuth Plessner Gesellschaft en in 2014 verscheen onder zijn redactie Plessner’s Philosophical Anthropology. Perspectives and Prospects (498 blz.) bij Amsterdam University Press. Deze open access uitgave en andere publicaties van De Mul kunnen worden gedownload van www.demul.nl
In Greek mythology, we come across wonderful human-animal combinations: the Centaur, the creature with the upper body of a human and the lower body and legs of a horse; Medusa, the woman with eyes of stone, from whose head snakes grow instead of hair; Chimaera, the monster with the head of a lion, the body of a goat and a snake for a tail? They sowed death and destruction. Quite comforting that they don’t exist.
Vanwege de transitie naar Joomla 5 en de JA Teline V Magazine template is deze website voorlopig onder constructie. De meer dan duizend items die betrekking hebben op mijn publicaties, lezingen en media-optredens zijn weliswaar nog steeds allemaal te raadplegen, maar bij een deel (veelal oudere) items moeten tekst, afbeeldingen en/of audiovisuele clips opnieuw of alsnog worden toegevoegd. Klik voor details over de opbouw van deze website en het gebruik van de nieuwe database annex zoekmachine de LEES MEER button.
