Ronald van Raak & Jos de Mul. Denken op de dijken. Gesprek met Ronald van Raak over zijn boek Denken op de dijken. Rotterdam/Zoom. Vrijdag 27 november, 2020, 16:00-18:00 uur. 

Op 27 november van 16 uur tot 18:00 uur presenteert SP’er en ESPhil alumnus Ronald van Raak zijn boek ‘Denken op de Dijken’ bij ESPhil. Hij wordt door Jos de Mul geïnterviewd over zijn boek en hoe hij zijn filosofie heeft gebruikt tijdens zijn werk in de Tweede Kamer. Vervolgens is er ruimte om vragen te stellen aan Ronald van Raak.

Voor alumni van de Erasmus School of Philosophy is er  het einde is er ook de mogelijkheid om met andere alumni van ESPhil bij te praten in een digitale break-out room. Het evenement is online te volgen via zoom: https://eur-nl.zoom.us/j/93554483080

Floortje Scheepers,  Jos de Mul,  Frits Boer and  Witte Hoogendijk. Psychose als evolutionair adaptief mechanisme bij omgevingsverandering; pleidooi voor een functioneel verklaringsmodel. Tijdschrift voor psychiatrie. Jaargang 42, juni 2020, 472-480.

ACHTERGROND Vanuit een evolutionair perspectief is het opmerkelijk dat psychosegevoeligheid, vooral optredend in de reproductieve periode en geassocieerd met verminderde vruchtbaarheid, zich kan handhaven in de menselijke populatie.

DOEL Argumenten aandragen voor de hypothese dat we psychotische symptomen op zichzelf niet moeten zien als afwijkend, maar als adaptief verschijnsel.

METHODE Filosofische beschouwing en literatuuronderzoek.

RESULTATEN Tot op heden heeft men met biomedisch onderzoek de etiologie van psychotische stoornissen nog niet definitief kunnen vaststellen. Bevindingen zijn inconsistent en laten niet-specifieke hersenafwijkingen zien en genetische variaties met kleine effectgroottes. Er zijn daarnaast overtuigende aanwijzingen voor een relatie tussen psychosegevoeligheid en stressvolle omgevingsfactoren, vooral als die samenhangen met sociale uitsluiting. Psychotische symptomen als fenomeen zouden we daarom wellicht beter kunnen begrijpen als een natuurlijk afweermechanisme of een protectieve reactie op een stressvolle omgeving. Dit past bij het gegeven dat psychotische symptomen meestal tot ontwikkeling komen tijdens de adolescentie. In deze levensfase is een belangrijke ontwikkelopgave het verlaten van de vertrouwde, veilige thuisomgeving en het ontwikkelen van nieuwe sociale netwerken. Dit kan een status van ‘hyperbewustzijn’ veroorzaken en doet een beroep op het vermogen tot sociale adaptatie. Dit mechanisme kan ontregeld raken door onderliggende kwetsbaarheid van de hersenen en/of externe stressoren die met sociale uitsluiting gepaard gaan.

CONCLUSIE Er is een theoretisch kader verdedigbaar waarin psychotische symptomen beschouwd worden als een evolutionair functioneel verschijnsel. Het onderzoek naar psychotische stoornissen kan gebaat zijn bij een focus op onderliggende algemene kwetsbaarheden van de hersenen of het voorkomen van sociale uitsluiting, in plaats van psychotische symptomen an sich als ‘abnormaal’ te beschouwen.

Jos de Mul. Mutaties van de geest. Reizen in het Antropoceen. In: De Groene Amsterdammer. Nr.19. 6  Mei 2020, 25-29.

Amsterdam Schiphol, 8 januari 2020. In afwachting van onze vlucht naar Hongkong mijmer ik over wat mijn research sabbatical gaat brengen. De komende drie maanden zullen mijn vrouw Gerry en ik doorbrengen bij onze zoon en schoondochter, die op Bali wonen, en bij de zus van Gerry in Nieuw-Zeeland. Verder staan er bezoeken aan collega’s en gastcolleges in Melbourne, Sydney, Auckland en Hongkong op het programma. Mijn e-reader is gevuld met te lezen artikelen en boeken. Ik hoop ook flinke vorderingen te maken met het boek dat ik dit najaar bij mijn uitgever moet inleveren.

Geheel zorgeloos gaan we niet op reis. Na een periode van betrekkelijke rust zijn in Hongkong opnieuw gewelddadig onderdrukte onlusten losgebarsten, Melbourne en Sydney worden bedreigd door ongekend felle bosbranden, en Bali en Nieuw-Zeeland kampen met vulkaanuitbarstingen. De Romeinse filosoof Seneca heeft opgemerkt dat velen hun noodlot hebben gevonden doordat ze het trachten te ontlopen. Blijkbaar probeer ik aan het noodlot te ontsnappen door het op te zoeken. Ramptoerisme nieuwe stijl.

Jos de Mul. Omgang met het noodlot in tijden van corona. Interview met Geert Maarse. Studio Erasmus, 21 april 2020.

Hoe gaan mensen om met het noodlot en de dood? Deze vraag is misschien wel actueler dan ooit. Prof.dr. Jos de Mul (1956) van Erasmus Universiteit Rotterdam schreef alweer enige tijd geleden het boek De domesticatie van het noodloot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. (1ste druk 2006, 5de druk 2014). Daarin beschrijft de hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus School of Philosophy (ESPHIL) hoe mensen door de geschiedenis heen omgang met deze lastige aspecten van het leven. In deze videocast gaat interviewer Geert Maarse in gesprek met Jos de Mul over het boek en zijn kijk op de huidige coronatijd.

Open podcast in Spotify.

Jos de Mul. Omgang met het noodlot in tijden van corona. Interview met Geert Maarse. Studio Erasmus, 21 april 2020.

Hoe gaan mensen om met het noodlot en de dood? Deze vraag is misschien wel actueler dan ooit. Prof.dr. Jos de Mul (1956) van Erasmus Universiteit Rotterdam schreef alweer enige tijd geleden het boek De domesticatie van het noodloot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. (1ste druk 2006, 5de druk 2014). Daarin beschrijft de hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus School of Philosophy (ESPHIL) hoe mensen door de geschiedenis heen omgang met deze lastige aspecten van het leven. In deze videocast gaat interviewer Geert Maarse in gesprek met Jos de Mul over het boek en zijn kijk op de huidige coronatijd.

Open videocast in Youtube.

Jos de Mul. Leven met robots zoals in sciencefiction films. Venlo: CityCinema, 1 juli 2020, 20:00-21:30 uur.

Zet ‘m alvast in je agenda, deze boeiende lezing over robots in sciencefiction films. Zijn robots eng? Waarom lijken robots vaak op ons? Gaan robots steeds meer banen overnemen en misschien zelfs morele beslissingen maken?

Hoogleraar Jos de Mul, gespecialiseerd in robotica en techniekfilosofie, zal bij deze lezing ingaan op zulke vragen aan de hand van de vele voorbeelden uit sciencefiction films.

Woensdag 1 juli, 20:00 – 21:30 uur Ticket: € 5,- inclusief een kopje koffie/thee

Aanmelden via de agenda op onze website.

URLAND-dramaturg Florian Hellwig in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul over de theatervoorstelling De Internet Trilogie. Utrecht: Stadschouwburg, 24 september 2019, 19:00 uur, gevolgd door de voorstelling (20:00).

"Urland maakt beangstigende trilogie over het wonder van internet" - NRC ***

De digital natives van performancecollectief URLAND presenteren een exclusieve happening over de belangwekkendste ontwikkeling van de moderne tijd. Het drieluik legt de (hyper)link tussen de mythe van Prometheus en het moderne digitale vuur. Prometheus stal het vuur van de goden en gaf het aan de mens. Zoals het vuur zowel vooruitgang als vernietiging betekent, zo behelst het internet zowel de utopische belofte als de dystopische teloorgang. ‘De Internet Trilogie’ is een digitale trip waarin de toekomst voelbaar wordt gemaakt.

• blijf op de hoogte via het facebookevenement
• in deze voorstelling wordt gebruik gemaakt van een stroboscoop

inleiding
URLAND-dramaturg Florian Hellwig gaat voorafgaand aan de voorstelling (19:00-19:30) in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul. Jos is hoogleraar wijsgerige antropologie en schreef meerdere artikelen, essays en boeken. Zijn dochter Elize is filosoof en schrijfster en studeerde Nieuwe Media en Digitale Cultuur en Filosofie. Wat zijn de voor- en nadelen of risico's van techniek en technologische ontwikkeling? In hoeverre heeft de technologie ons gedrag, ons denken en handelen veranderd? Welke maatschappelijk invloed zal de techniek in de toekomst hebben? Hoe natuurlijk is de mens eigenlijk? Vind je het leuk om dit soort vragen beantwoord te krijgen, kom dan naar de inleiding in de Hekmanfoyer. Daar is beperkt plaats, dus bestel van tevoren een kaartje (à € 2).

boek
Performancecollectief URLAND brengt ook een boek uit over De Internet Trilogie. Een bundeling van drie jaar onderzoek naar het fenomeen internet, waarin URLAND sprak met wetenschappers, hackers en filosofen. URLAND wil met het boek laten zien hoe hoe een hedendaagse theatermaker zich verhoudt tot een snel veranderende maatschappelijke realiteit. De presentatie vindt plaats op vrijdag 13 september, voorafgaand aan de première in Theater Rotterdam. 

credits
van en met: Ludwig Bindervoet, Thomas Dudkiewicz, Marijn Alexander de Jong, Eric Joris, Jimi Zoet, dramaturgie: Florian Hellwig, productie: URLAND in coproductie met Theater Rotterdam en CREW, foto: Julian Maiwald, www.urland.nl

recensies 

- Urland biedt uiteindelijk geen verontrustend dystopisch toekomstvisioen, maar ontpopt zich zo als een pleidooi voor echt leven in plaats van louter virtueel - Theaterkrant    lees de recensie
- De virtuele wereld is maakbaar, maar zeker niet perfect - NRC   lees de recensie
- Lekker vervreemdend - de Volkskrant   lees de recensie

Jos de Mul. The Matrix: actueler dan in 1999. Letter & Geest. Trouw, 21 september 2019, 4-8.

The Matrix. Wie heeft hem niet gezien, deze in 1999 uitgebrachte iconische sciencefictionfilm over een toekomstige wereld waarin een superieure kunstmatige intelligentie de mensheid gevangen houdt in een illusoire virtuele wereld, terwijl hij mensenlichamen in ‘legbatterijen’ gebruikt als energiebron?  Zoals een Hollywoodfilm betaamt, heeft de film met Neo, die de mensheid uit haar ketenen bevrijdt en het hart verovert van zijn medestrijdster Trinity, ook een Held die alles tot een goed einde brengt. Succes gegarandeerd: wereldwijd een half miljard dollar aan recettes, miljoenen DVD’s verkocht. Twee sequels volgden, en animatiefilms, computergames en strips.  En een karrenvracht aan geleerde studies.

Twintig jaar na dato geldt de Matrix algemeen als een van de beste sciencefiction films aller tijden, te vergelijken met 2001 A Space Odyssey van Stanley Kubrick, waar de strijd tussen mens en kunstmatige intelligentie eveneens centraal staat. Vorige maand bracht Warner Bros een ‘glorieus geremasterde’ versie van de film uit en kondigde bovendien aan dat er een vierde deel komt. Tijd voor een terugblik, en een vooruitblik naar het vierde deel!

Op 21 september 2019 verscheen in Letter & Geest van het dagblad Trouw ter gelegenheid van de twintigste verjaardag van de iconische sciencefiction film The Matrix het essay 'The Matrix. Actueler dan in 1999'.

De oorspronkelijke Matrix Essay Trilogie verscheen in 2003 in NRC ter gelegenheid van de première van de tweede en derde film in de Matrix filmtrilogie.

Kant formuleerde de drie kernvragen van de filosofie: Wat kan ik weten? Wat moet ik doen? Wat mag ik hopen?

De gebroeders Wachowski lijken door deze drie vragen gebiologeerd te zijn in hun Matrix-filmtrilogie.

I Ontologische paranoia. The Matrix: Wat kan ik weten? NRC Handelsblad. Cultureel Supplement, 13 juni, 2003, blz. 21.

II Noodlottige vrijheid. The Matrix Reloaded: Wat moet ik doen? NRC Handelsblad. Cultureel Supplement, 20 juni 2003, blz.27. 

III Posthumane doeleinden. The Matrix Revolution: Wat mag ik hopen? NRC Handelsblad. Cultureel Supplement, 14 november, 2003 blz. 23.

Beluister ook het interview voor VPRO Radio Cinema over de Matrix, dat eerder deze maand plaatsvond.

Maartje Willem en Pieter van de Wiele spreken in Radio Cinema met Jos de Mul over de film The Matrix.  VPRO Nooit meer slapen, 28 augustus 2019.

Deze keer in Radio Cinema praten Maartje en Pieter met filosoof Jos de Mul over The Matrix die in herstelde versie in de bioscoop is te zien. 

Beluister de uitzending hier.