Jos de Mul. Echo's van een laatste God. Voorbij het einde van de kunst. Rotterdam: Lemniscaat: in voorbereiding.

In dit boek worden 'het einde van de kunst' en 'de dood van God' - twee thema's die de filosofie van de afgelopen eeuw voortdurend hebben bespookt - in hun onderlinge samenhang doordacht. Deze vraag heeft met de komst van de islam in het seculiere Europa een nieuwe actualiteit gekregen.

De Mul analyseert daartoe op diepgaande wijze de teksten die Hegel, Nietzsche, Freud en Heidegger aan deze beide thema's hebben gewijd en verheldert zijn betoog in een reeks verrassende interpretaties van kunstwerken van uiteenlopende signatuur. Zo komen onder meer de Metamorfosen van Ovidius, gedichten van Kouwenaar, schilderijen, foto's, sculpturen en video-installaties van Man Ray, Newman, Scholte en Viola, muzikale composities van Carter en een film van Godard ter sprake.

De Mul betoogt dat Hegels bespiegelingen over het einde van de kunst niet zozeer een nostalgische terugblik op de grootsheid van de klassieke kunst behelzen, maar vooruitwijzen naar de vele gestalten van de moderne kunst, zoals die van de niet-meer-schone, de niet-meer-figuratieve, de niet-meer-expressieve en de niet-meer-menselijke kunst. Aanknopend bij Nietzsches these dat het nog eeuwen zal duren voordat de mens zich de betekenis van de dood van God zal realiseren, argumenteert De Mul dat de kunst in de twintigste eeuw bij uitstek het medium is geweest waarin de schaduwen en echo's van de gedode God levend zijn gebleven. Het werk van bovengenoemde kunstenaars wordt uitgelegd als een reeks pogingen om voorbij het 'einde van de kunst' nieuwe, immanente vormen van transcendentie en spiritualiteit te bewerkstelligen.

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. Rotterdam: Lemniscaat, herziene 5de druk, inclusief nieuw voorwoord, 2016, 338 p.

1ste druk: 2006; 2de druk: 2007; 3de druk: 2009; 4de druk: 2014
ISBN-10: 90 77070 86 9 (Nederland)
ISBN-13: 987-90 77070-86-4
ISBN-10: 90 77070 86 9 (België)
ISBN-13: 987-90-289-4219-6 (België)
(Nederland)

Het noodlot. Vroeg of laat klopt het bij ieder mens aan de deur: een ongeval, oorlogsgeweld, een ongeneeslijke ziekte en uiteindelijk de dood. Hoewel het noodlot onvermijdelijk is, kunnen we er niet mee leven. In dit boek onderzoekt Jos de Mul drie verschillende manieren waarop de mensheid heeft getracht het noodlot te domesticeren: de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken, de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom en de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, technologische samenleving. Daarbij werpt hij een verrassend nieuw licht op hedendaagse vormen van tragiek, zoals de ramp met de MH17, de strijd tegen het moslimfundamentalisme en de uitbesteding van onze moraal aan technologieën.

‘Seneca heeft opgemerkt dat velen hun noodlot hebben gevonden doordat ze het trachtten te ontlopen. De schrijver van dit boek behoort tot degenen die het noodlot juist opzoeken in de hoop eraan te ontkomen.’ – Jos de Mul

Klik op de 'Lees meer' link voor recensies, interviews, en sociale media.

Jos de Mul. ( ed.), Plessner's Philosophical Anthropology. Perspectives and Prospects. Amsterdam/Chicago: Amsterdam University Press/Chicago University Press, 2014.

Helmut Plessner (1892–1985) was one of the founders of philosophical anthropology, and his book Levels of the Organic and Man, first published in 1928, has inspired generations of philosophers, biologists, social scientists, and humanities scholars. This volume offers the first substantial introduction to Plessner’s philosophical anthropology in English, not only setting it in context with such familiar figures as Bergson, Cassirer, and Merleau-Ponty, but also showing Plessner’s relevance to contemporary discussions in a wide variety of fields in the humanities and sciences.

September 2014 - Hardback - 156 x 234 mm - 498 pages
ISBN 978 90 8964 634 7 - e-ISBN 978 90 4852 310 8 - €119.00 / £96.00

Open Access edition 2016: free download (see attachment)

Reviews

"Dieser Band ist inhaltlich von der sehr aufschlussreichen Einleitung bis zum äußerst spannenden Entwurf der 'Philosophical Anthropologt 2.0'  äußerst gelungen. Es handelt sich sowohl um einen Beitrag zur Plessner Forschung, der weit über diese hinausreicht, als auch um einen Einblick in die aktuellen Debatten der philosophische Anthropologie. De Band nimmt den Faden  der Philosophische Anthropologie Plessners auf, die sich von Anfang an als interdiziplinäres Unternehmen verstand. Nicht nu, das die Autoren aus verschiedenen Gebieten stammen, sondern Plessners Denken wird auch mit fremden Disziplinen konfrontiert. Auf diese Weise liefert dieser Band ein farbenfrohes Panorama, das dazu einlädt Pl;essner neu zu Lesen und interdisziplinär zu arbeiten."

Jahannes F.M. Schlick. Plessner 2.0? Die Philosophische Anthropologie imn Kontext der gegenwärtigen Natur- und Sozialwissenschaften. Internationales Jahrbuch für Philosophische Anthropologie. Volume 5 (2015), 279-289.

"Whether new historical developments demand revisions of, supplementations to, or merely further internal distinctions within the Plessnerian conceptual framework is an important question. A question of arguably at least equal importance is whether researchers will continue to confront new developments with the same systematic depth and breadth and with the same openness to and inventiveness about novel concepts, as Plessner did. From this perspective, Verbeek and de Mul’s “meta-eccentricity” and “poly-eccentricity” show the fecundity of Plessner’s approach as much as any limitation to it. These innovations show that new analyses of centeredness and decenteredness of various kinds, within a model of space and movement that allows for interpenetration among physical, logical, and phenomenological modes of appearance and functioning, can be built through variations—eccentric variations, perhaps—on Plessner’s initial account. [..] Further applications and developments of the Plessnerian concepts should be sought not only in scholarly and historical modes but also in constructive and experimental ones. Some of the strongest and most interesting essays in the new volume are in this genre of extension and re-invention.
The accumulated discussions of Plessner, in the nearly 100 years since the publication of Die Stufen, already include remarkably insightful and provocative work, both in sympathetic and critical modes. I think, for instance, of the discussions of Plessner in Erich Rothacker’s (1966) Philosophische Anthropologie; in many of Jürgen Habermas’s works in works by Jürgen Habermas, Herbert Schnädelbach, Hans Blumenberg, Odo Marquard, Peter Sloterdijk, and Marjorie Grene16; in Axel Honneth and Hans Joas’s (1988) Social Action and Human Nature, Roberto Esposito’s ([2002] 2011) Immunitas, and Christof Wulf’s ([2004] 2013) Anthropology: A Continental Perspective (see also, Gebauer and Wulf 2009); and now this volume. Plessner studies can become more compelling, more wide-ranging, and more eccentric, by building on a dialogue with this accumulating literature."

Phillip Honenberger. Eccentric Investigations of (Post-)Humanity. Review Essay.  Philosophy of the Social Sciences 2016, Vol. 46(1) 56–76 (for the complete review see attachment).

Jos de Mul, Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0.  Rotterdam: Lemiscaat: 2016.

ISBN 978 90 477 0925 1

De 1ste druk (10.000 exemplaren) verscheen in 2014 als Essay van de Maand van de Filosofie en werd eveneens uitgegeven door Uitgeverij Lemniscaat.

In Kunstmatig van nature bespreekt Jos de Mul de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven. Wat te denken van de Japanse humanoïde robot Miim, ontworpen door Kazuhito Yokoi, die kan dansen, zingen en kleding showen op de catwalk? Zullen dergelijke robots dankzij erotische programmatuur, net als in de sciencefiction-serie Real Humans, een commercieel succes worden? Of neem het experiment van de Amerikaanse neurowetenschapper Miguel Nicolelis die elektroden in de hersenen van een resusaapje heeft aangebracht om de neuronenactiviteit tijdens zijn bewegingen te registeren. De aldus verkregen informatie brengt via het internet elders in de wereld de robot CB-1 in beweging. Een kleine stap voor de robot, maar een gigantische sprong voor het aapje -- en mogelijk in de nabije toekomst ook voor dwarslaesiepatiënten.

Op biotechnologisch gebied heeft men alternatieven ontwikkeld voor het DNA, het ‘bouwplan’ van al het leven. Terwijl de evolutie ooit bestond uit natuurlijke selectie, betreden we met deze alien genetics het tijdperk van kunstmatige selectie. Mogen we hiermee planten, dieren en mensen ‘verbeteren’? Deze nieuwe technologieën vergroten niet alleen onze kennis van het leven op aarde -- ze zijn allang begonnen dat leven fundamenteel te transformeren. Wie we zijn en wat we willen worden, is meer dan ooit een open vraag, een opgave. Zijn wij, ‘de eeuwig toekomstigen’ volgens Nietzsche, onderweg naar Homo sapiens 3.0?

‘Worden wij de eerste soort op aarde die zijn eigen evolutionaire opvolger gaat scheppen?’ -- Jos de Mul

‘Grote eruditie en lucide kijk op veranderingen in de hedendaagse cultuur.’ -- Marc Van den Bossche over Cyberspace Odyssee in Standaard der Letteren

‘Gloedvol pleidooi voor een tragisch levensbesef.’ -- Arnold Heumakers over De domesticatie van het noodlot in nrc Handelsblad  

 'Ik wou dat ik als student zoiets had kunnen lezen' - Piet Hut (Institute for Advanced Study, Princeton) over Kunstmatig van nature

Jos de Mul, Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0. Essay van de Maand van de Filosofie. Rotterdam: Lemiscaat: 2014.

ISBN 978 90 4770 650 2
NUR 730

In Kunstmatig van nature bespreekt Jos de Mul de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven. Wat te denken van de Japanse humanoïde robot Miim, ontworpen door Kazuhito Yokoi, die kan dansen, zingen en kleding showen op de catwalk? Zullen dergelijke robots dankzij erotische programmatuur, net als in de sciencefiction-serie Real Humans, een commercieel succes worden? Of neem het experiment van de Amerikaanse neurowetenschapper Miguel Nicolelis die elektroden in de hersenen van een resusaapje heeft aangebracht om de neuronenactiviteit tijdens zijn bewegingen te registeren. De aldus verkregen informatie brengt via het internet elders in de wereld de robot CB-1 in beweging. Een kleine stap voor de robot, maar een gigantische sprong voor het aapje -- en mogelijk in de nabije toekomst ook voor dwarslaesiepatiënten.

Op biotechnologisch gebied heeft men alternatieven ontwikkeld voor het DNA, het ‘bouwplan’ van al het leven. Terwijl de evolutie ooit bestond uit natuurlijke selectie, betreden we met deze alien genetics het tijdperk van kunstmatige selectie. Mogen we hiermee planten, dieren en mensen ‘verbeteren’? Deze nieuwe technologieën vergroten niet alleen onze kennis van het leven op aarde -- ze zijn allang begonnen dat leven fundamenteel te transformeren. Wie we zijn en wat we willen worden, is meer dan ooit een open vraag, een opgave. Zijn wij, ‘de eeuwig toekomstigen’ volgens Nietzsche, onderweg naar Homo sapiens 3.0?

‘Worden wij de eerste soort op aarde die zijn eigen evolutionaire opvolger gaat scheppen?’ -- Jos de Mul

‘Grote eruditie en lucide kijk op veranderingen in de hedendaagse cultuur.’ -- Marc Van den Bossche over Cyberspace Odyssee in Standaard der Letteren

‘Gloedvol pleidooi voor een tragisch levensbesef.’ -- Arnold Heumakers over De domesticatie van het noodlot in nrc Handelsblad  

 'Ik wou dat ik als student zoiets had kunnen lezen' - Piet Hut (Institute for Advanced Study, Princeton) over Kunstmatig van nature

Uit de recensies 

'In het derde hoofdstuk, over robots, krijgt De Muls betoog [...] vleugels. De Zweedse televisieserie Real humans biedt tal van aanknopingspunten voor een boeiend betoog' --- Marcel Hulspas in de Volkskrant

'De speculatieve antropologie die De Mul zegt te beoefenen is  een vorm van filosofische sciencefiction' - Arnold Heumakers in NRC Handelsblad

'Het is een boeiende gedachtegang die De Mul [...] aangaat, maar ook één die allerlei vragen oproept.' --- Marc Janssens in het Nederlands Dagblad

'Met Jos de Mul hebben we te maken met een variant van de idiot savant, de krankzinnige professor, en een nuchtere wetenschapper. Die twee wisselen elkaar voortdurend af. Hij weet idioot veel van wat zich allemaal afspeelt in de biologie, de astronomie, kunstmatige intelligentie, biotechnologie, neurologie of ecologie' --- Carel Peeters in Vrij Nederland

‘Stof tot nadenken dus, op een zeer bevattelijke manier gebracht. Een aanrader.’ --- Jan Matthys in Liberales

'Een zeer verontrustend essay' ---- Ab Blaas, Humanistisch Verbond

'De term ‘onderweg’ die in de ondertitel voorkomt typeert de inhoud van het boek heel goed. Wat wordt geschetst is een evolutionair perspectief. Daarbij komt de gehele ons bekende wereld wel zo ongeveer aan bod. Voor wat betreft het begin wordt aangeknoopt bij de Big Bang theorie, die moderne oerei-mythe. Gelukkig haalt De Mul er de stelligheid uit die vele presentaties van de betreffende denkbeelden ontsiert. En hetzelfde geldt voor zijn beschrijving van het evolutionaire proces dat uiteindelijk – of zo men wil: voorlopig  –  heeft geleid tot de  mens. [...] De Mul houdt een voorzichtiger lijn aan: “Dysons idee dat we de biotechnologie weldra zullen hebben gedomesticeerd , is al met al tamelijk naïef en getuigt van een grote mate van technologische hybris”. Het is mij uit het hart gegrepen'- Harm Bart in Civis Mundi

Uitgeverij Lemniscaat & Stichting Maand van de Filosofie | Omslagbeeld uit sf-serie Real Humans Omslagontwerp: Marc Suvaal | Pb. 206 pagina’s  | isbn 978 90 477 0631 1

Jos de Mul. Destiny Domesticated. The Rebirth of Tragedy Out of the Spirit of Technology. State University of New York (SUNY) Press, 2014. 

Destiny Domesticated investigates three approaches Western civilization has tried to tame fate: the heroic affirmation of fate in the tragic culture of the Greeks, the humble acceptance of divine providence in Christianity, and the abolition of fate in modern technological society. Against this background, Jos de Mul argues that the uncontrollability of technology introduces its own tragic dimension to our culture. Considering a range of literary texts and contemporary events, and drawing on twenty-five centuries of tragedy interpretation from philosophers such as Aristotle, Hegel, Nietzsche, and Heidegger, literary critics George Steiner and Terry Eagleton, and others, de Mul articulates a contemporary perspective on the tragic, shedding new light on philosophical topics such as free will, determinism, and the contingency of life.

Hard cover - 358 pages 
$90.00 hc 
ISBN 978-1-4384-4971-5

Electronic - 358 pages
$27.95
ISBN13: 978-1-4384-4973-9

Paperback - 358 pages
$27.95
ISBN13: 978-1-4384-4972-2
Release Date: January 2015

SUNY Press
state university of new york press
1-877-204-6073 • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. • www.sunypress.edu

REVIEWS

“The most important merit of the book is to propose a convincing definition of man and his relation to technology. With regard to the first aspect, de Mul occupies a middle position between the modern philosophies of the subject and the postmodern philosophies which have deconstructed it. As opposed to the Cartesian transparent and self-evident cogito, he argues that there are forces inside and outside man which make us often act against our own expectations. Unlike the contemporary heirs of the masters of suspicion Marx, Nietzsche and Freud, he does not believe that the subject is a mere illusion. The tragic definition of the subject is halfway between these two exaggerations. The tragic man is at the same time powerful and powerless, autonomous and limited, strong and fragile, and there is a surprising continuity between the ancient Greek man and the contemporary human being. Maybe the truth is that we have always been tragic – we have never been modern – but for a long period we have acted as if it was the case. As regards our relation to technology, too, de Mul’s position is halfway between two extremes. In contrast to a certain – especially continental – philosophy of technology of the twentieth century, represented by authors like Heidegger, Ellul, and Marcuse, he does not think that technology is intrinsically destructive forman. Yet it does not mean that technology is simply neutral, according to him. The tragic man deals with technology without unjustified fear, but he is aware of its power.

Thanks to this clear perspective, the text can have a relevant role in the contemporary philosophical debate on technology. Although it was originally published in Dutch in 2006, its ideas are current more than ever.”

Alberto Romele

Jos de Mul. Database delirium. Lessen in culturele verwarring. Amsterdam: Bert Bakker, 2013.

Abraham Maslow heeft ooit opgemerkt dat voor iemand die alleen een hamer heeft, alles eruitziet als een spijker. In een cultuur waarin de computer het belangrijkste instrument is, wordt de gehele wereld getransformeerd tot een database, waarvan de elementen naar believen en zonder einde kunnen worden gerecombineerd.

In Database delirium fileert Jos de Mul met een scherp mes en de nodigde humor de gevolgen van de alomtegenwoordige cut & paste-cultuur. Hij maakt de samenhang duidelijk van op het eerste gezicht los van elkaar staande verschijnselen zoals de multiculturele samenleving, genetische manipulatie, fortuynisme, de teloorgang van het historisch besef, schaatsende moslima’s, extreme makeovers, ludieke oorlogsvoering, hiphopsampling, postmodern fundamentalisme, Wittgenstein 2.0, bijeengesurfte scripties, de fusionkeuken, zencomputers en de Matrix-trilogie.

Heen en weer zappend tussen wereldwijsheid _ van Plato tot Pirsig en van zen tot Žižek _ baant de auteur zich een lichtend pad door de posthistorische sensaties en verwarring waarin Nederland gevangenzit en toont hij tegelijk de zinvolheid van die verwarring. Voorwaarts en vergeten! Zolang er virussen zijn, is er hoop!

Jos de Mul and Renée van de Vall (eds.). Gimme Shelter. Global Discourses in Aesthetics. International Yearbook of Aesthetics. Vol. 15. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2013.

Gimme Shelter. Global discourses in aesthetics contains a series of reflections on the impact of globalization on the arts and the aesthetic reflection on the arts. The authors – fifteen distinguished  aestheticians from all over the world -   discuss a variety of aesthetic questions brought forth by the aforementioned process of globalization. How do artistic practices and aesthetic experiences change in response to these developments? How should we articulate these changes on the theoretical level? When reflections on the significance of art and aesthetic experiences can no longer pretend to be universal, is it still possible to lay claim to  a wider validity than merely that of one’s own particular culture? What type of vocabulary allows for mutual – dialogical or even polylogical – exchanges and understandings when different traditions meet, without obliterating local differences? Is there a possibility for a creative re-description of globalization? And is there a meaning of ‘the global’ that cannot be reduced to universalism and unification? Can we seek shelter in a legitimate way?

Free download of the entire book (Open Access edition)

Bruno Accarino, Jos de Mul and Hans-Peter Krüger (eds.). Internationales Jahrbuch für Philosophische Anthropologie. Band 3 / International Yearbook for Philosophical Anthropology. Volume 3. R. Becker, J. Fischer & M. Schloßberger (eds). Dezentrierungen. Zur Konfrontation von Philosophischer Anthropologie, Strukturalismus und Poststrukturalismus. Berlin: Akademie Verlag, 2012, 364 p.

Die Philosophische Anthropologie ist in der Forschung bislang vor allem zum Existenzialismus und zur Kritischen Theorie in Beziehung gesetzt worden. Das erstaunt wenig, wenn man die Wirkungsmacht dieser beiden Pradigmen bedenkt.

Ertragreicher ist jedoch der bisher vernachlässigte Vergleich mit Strukturalismus und Poststrukturalismus, da hier der Anteil an gemeinsamen Problemen und Fragestellungen größer ist, was jede Diskussion von vornherein interessanter macht: Berührt sich die Philosophische Anthtropologie mit dem Strukturalismus nicht insofern in einer Abkehr vom Historismus, als beide Traditionen nach der Rolle durchlaufender Strukturen fragen, die den Zugang zu den Phänomenen regulieren? Und trifft sie sich nicht zugleich mit der vom Poststrukturalismus artikulierten Kritik an der Verabsolutierung dieser Regelsysteme, wenn sie auf der Geschichtlichkeit und Lebendigkeit der Praktiken besteht, in denen die Subjekte ihre Identität erst ausbilden, aber auch aufs Spiel setzen? Die Beiträge des Bandes zeichnen das Streitgespäch zwischen den drei Strömungen nach und diskutieren deren Gemeinsamkeiten.

Jos de Mul. Cyberspace Odyssey. Towards a Virtual Ontology and Anthropology. Castle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2010, 334 p.

Translation of Cyberspace Odyssee, Kampen: Klement, 2002 (Dutch)
ISBN (10) 1-4438-2127-6, ISBN (13) 978-1-4438-2127-8  
₤ 44.99 (Order); US $: 67.99 (Order)

The emergence of the hominids, more than five million years ago, marked the start of the human odyssey through space and time. This book deals with the last stage of this fascinating journey: the exploration of cyberspace and cybertime. Through the rapid global implementation of information and communication technologies, a new realm for human experience and imagination has been disclosed. Reversely, these postgeographical and posthistorical technologies have started to colonize our bodies and minds. Taking Homer’s Odyssey and Kubrick’s 2001: A Space Odyssey as his starting point, the author investigates the ‘informatization of the worldview’, focusing on its implications for our culture–arts, religion, and science–and, ultimately, our form of life.

Moving across a wide range of disciplines, varying from philosophical anthropology and palaeontology to information theory, and from astrophysics to literary, film and new media studies, the author discusses our ‘cyberspace odyssey’ from a reflective position beyond euphoria and nostalgia. His analysis is as profound as nuanced and deals with issues that will be high on the agenda for many decades to come.

In 2003 a Dutch Edition of Cyberspace Odyssey received the Socrates Prize for the best philosophy book published in Dutch.

Bruno Accarino, Jos de Mul and Hans-Peter Krüger (eds.). Internationales Jahrbuch für Philosophische Anthropologie. Band 2 / International Yearbook for Philosophical Anthropology. Volume 2. R. Becker, J. Fischer & M. Schloßberger, (eds). Philosophische Anthropologie im Aufbruch. Berlin: Akademie Verlag, 2010, 364 p.

Die Geschichte der Philosophischen Anthropologie beginnt 1928 mit einem Doppelschlag: Zeitgleich erscheinen Max Schelers "Die Stellung des Menschen im Kosmos" und Helmuth Plessners "Die Stufen des Organischen und der Mensch".
Bis heute wird kontrovers diskutiert, inwiefern sich beide Ansätze ergänzen bzw. in Spannung zueinander stehen. Auf der einen Seite hat das durch die Lebenswissenschaften neu gestellte Problem einer philosophischen Biologie die bei beiden Autoren zentrale Idee der psycho-physischen Indifferenz des Lebendigen in den Mittelpunkt der Aufmerksamkeit gerückt.
Auf der anderen Seite stellt sich immer noch die Frage, in welchem Verhältnis Philosophische Anthropologie und Metaphysik stehen: Hier gibt es vor allem in Hinblick auf die Konzeption des Geistes Differenzen, deren Bedeutung es herauszuarbeiten gilt. 
Neben zahlreichen Beiträgen zu diesen Fragestellungen enthält der Band ein bislang unveröffentlichtes Manuskript Max Schelers: "Das Problem der Struktur des Menschen und die sog[enannten] ‚psychophysischen Theorien’", das Anfang der 20er Jahre entstanden ist.

Valerie Frissen en Jos de Mul (red.). De draagbare lichtheid van het bestaan. Het alledaagse gezicht van de informatiesamenleving. Kampen: Uitgeverij Klement, 2009 (2de druk), 206 p.

1ste druk 2008
ISBN: 978 90 8687 030 1 (Nederland)
ISBN: 978 90 8687 030 1 (België)
€ 19,95 (Bestel)

Het alledaagse gezicht van de informatiesamenleving Eind vorige eeuw ging de turbulente ontwikkeling van de informatiesamenleving gepaard met een niet minder stormachtig debat over de maatschappelijke betekenis van informatie- en communicatietechnologie (ICT). Waar doemdenkers slechts digitale kloven, oprukkende pornografie en de ondergang van de privacy voorzagen, daar werden cybergoeroes gedreven door een heilig geloof in de onbegrensde mogelijkheden van de nieuwe technologie. Na het barsten van de zeepbel van de dotcom-economie rond de eeuwwisseling trad de ontnuchtering in en werd het opvallend stil. Dat heeft niet verhinderd dat de informatiesamenleving in zeer korte tijd van een hysterische toekomstvisie tot een maatschappelijke realiteit is geworden. De ICT is alomtegenwoordig en alledaags geworden. Zij heeft ons leven in korte tijd ingrijpend veranderd. Tegelijkertijd zien we dat de technologie in toenemende mate door de samenleving wordt 'getemd'. Wij zijn geen louter speelbal van de ICT, maar zetten deze voortdurend naar onze hand. Dit boek handelt over de alledaagse praktijken van de digitale autochtonen, de 'multitasking generation', die haar tijd - het liefst gelijktijdig - verdeelt tussen mobiel telefoneren, blogs, wiki's, podcasts, sociale netwerk sites en Youtube en waarvan ieder lid recht heeft op '15 Megabyte of Fame'. Juist deze triviale praktijken, vol onvoorspelbare genoegens en ergernissen, maken duidelijk wat het betekent in een informatiesamenleving te leven.

 Het boek vormt de neerslag van de samenwerking van een groep voornamelijk jonge onderzoekers van TNO, de Erasmus Universiteit en de Technische Universiteit Twente.

De redactie is in handen van Valerie Frissen en Jos de Mul, die eerder samen verantwoordelijk waren voor Under construction. Persoonlijke en culturele identiteit in het multimediatijdperk (2000).

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. Kampen: Klement, 3de druk, 2008, 336 p.

1de druk, 2006; 2de druk, 2007
ISBN-10: 90 77070 86 9 (Nederland)
ISBN-13: 987-90 77070-86-4
ISBN-10: 90 77070 86 9 (België)
ISBN-13: 987-90-289-4219-6 (België)
(Nederland)
Uitverkocht. Vanaf vierde, herziene en van nieuw voorwoord voorziene druk verkrijgbaar bij Uitgeverij Lemniscaat. Volg koppeling naar nieuwe druk.

Het noodlot. Vroeg of laat klopt het bij ieder mens aan de deur: een ongeval, een  alles  verterende  jaloezie,  een  ongeneeslijke  ziekte,  oorlogsgeweld,  een verslaving,  en  uiteindelijk  de  dood.  Hoewel  het  noodlot  onvermijdelijk  is, kunnen we er niet mee leven. In dit boek onderzoekt De Mul drie verschillende manieren waarop de Europese mens heeft getracht het noodlot te temmen en te domesticeren: de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken, de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom en de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, technische samenleving. Zowel de natuur als de cultuur worden maakbaar. Met technologieën als genetische manipulatie lijken we ons lot en onze toekomst zelfs volledig in eigen hand te nemen. De auteur argumenteert daarentegen dat de onbeheersbaarheid van de technologie onze cultuur opnieuw een tragische dimensie verleent.

Aan de hand van klassieke tragedies als Prometheus ontketend, Antigone en Medea en de tragische romans van Hermans en Houellebecq werpt De Mul een verrassend nieuw licht op hedendaagse vormen van tragiek, zoals Hirsi Ali’s strijd tegen het moslimfundamentalisme, het gevecht rond de ‘ondode’ patiënt Terri Schiavo, de moord op de peuter Savanna en de uitbesteding van onze moraal  aan  kunstmatige  intelligenties.  Daarbij  knoopt  hij  aan  bij  vijfentwintig eeuwen tragedie-interpretatie van Aristoteles via Hegel, Nietzsche, Freud en Heidegger  tot  aan  Steiner  en  Eagleton,  en  bij  recent  menswetenschappelijk onderzoek van Dawkins tot Dalrymple. Een lucide kijk op ‘de wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’.

Een lucide kijk op de terugkeer van het tragische in onze vertechnologiseerde en geglobaliseerde wereld.

Klik op de 'Lees meer' link voor recensies, interviews, en sociale media.

Jos de Mul. Cyberspace Odyssee. Kampen: Klement, 6de druk: 2010, 352 p.

1de druk, 2002; 2de druk, 2003; 3de druk,2004; 4de druk, 2005; 5de druk 2006.
ISBN 978-90-8687-12-3
€ 24,95 (Bestel)

Met het ontstaan van de mensachtigen, meer dan vijf miljoen jaar geleden, begon de menselijke odyssee door ruimte en tijd. Dit boek handelt over de voorlopig laatste etappe van deze fascinerende reis: de ontdekking van cyberspace. In de afgelopen decennia is door de ontwikkeling van wereldwijde computernetwerken als het Internet een nieuwe ervaringsruimte ontsloten.Met de exploratie van deze nieuwe ruimte is echter ook een omgekeerd proces in gang gebracht: de kolonisatie van ons alledaagse leven door cyberspace. Cyberspace Odyssee laat zien hoe onze wereld door de ontdekking van cyberspace verandert en wat de gevolgen zijn voor onze biologische en culturele identiteit.

Winnaar Socrates  Wisselbeker 2003 voor "het meest urgente, oorsponkelijke en prikkelende Nederlandstalige filosofieboek dat in 2002 verscheen."

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. Kampen: Klement, 2de druk, 2007, 336 p.

1de druk, 2006
ISBN-10: 90 77070 86 9 (Nederland)
ISBN-13: 987-90 77070-86-4
ISBN-10: 90 77070 86 9 (België)
ISBN-13: 987-90-289-4219-6 (België)
(Nederland)
Uitverkocht. Vanaf vierde, herziene en van nieuw voorwoord voorziene druk verkrijgbaar bij Uitgeverij Lemniscaat. Volg koppeling naar nieuwe druk.

Het noodlot. Vroeg of laat klopt het bij ieder mens aan de deur: een ongeval, een  alles  verterende  jaloezie,  een  ongeneeslijke  ziekte,  oorlogsgeweld,  een verslaving,  en  uiteindelijk  de  dood.  Hoewel  het  noodlot  onvermijdelijk  is, kunnen we er niet mee leven. In dit boek onderzoekt De Mul drie verschillende manieren waarop de Europese mens heeft getracht het noodlot te temmen en te domesticeren: de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken, de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom en de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, technische samenleving. Zowel de natuur als de cultuur worden maakbaar. Met technologieën als genetische manipulatie lijken we ons lot en onze toekomst zelfs volledig in eigen hand te nemen. De auteur argumenteert daarentegen dat de onbeheersbaarheid van de technologie onze cultuur opnieuw een tragische dimensie verleent.

Aan de hand van klassieke tragedies als Prometheus ontketend, Antigone en Medea en de tragische romans van Hermans en Houellebecq werpt De Mul een verrassend nieuw licht op hedendaagse vormen van tragiek, zoals Hirsi Ali’s strijd tegen het moslimfundamentalisme, het gevecht rond de ‘ondode’ patiënt Terri Schiavo, de moord op de peuter Savanna en de uitbesteding van onze moraal  aan  kunstmatige  intelligenties.  Daarbij  knoopt  hij  aan  bij  vijfentwintig eeuwen tragedie-interpretatie van Aristoteles via Hegel, Nietzsche, Freud en Heidegger  tot  aan  Steiner  en  Eagleton,  en  bij  recent  menswetenschappelijk onderzoek van Dawkins tot Dalrymple. Een lucide kijk op ‘de wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’.

Een lucide kijk op de terugkeer van het tragische in onze vertechnologiseerde en geglobaliseerde wereld.

Klik op de 'Lees meer' link voor recensies, interviews, en sociale media.

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. Kampen: Klement, 2006, 336 p.

ISBN-10: 90 77070 86 9 (Nederland)
ISBN-13: 987-90 77070-86-4
ISBN-10: 90 77070 86 9 (België)
ISBN-13: 987-90-289-4219-6 (België)
(Nederland)
Uitverkocht. Vanaf vierde, herziene en van nieuw voorwoord voorziene druk verkrijgbaar bij Uitgeverij Lemniscaat. Volg koppeling naar nieuwe druk.

Het noodlot. Vroeg of laat klopt het bij ieder mens aan de deur: een ongeval, een  alles  verterende  jaloezie,  een  ongeneeslijke  ziekte,  oorlogsgeweld,  een verslaving,  en  uiteindelijk  de  dood.  Hoewel  het  noodlot  onvermijdelijk  is, kunnen we er niet mee leven. In dit boek onderzoekt De Mul drie verschillende manieren waarop de Europese mens heeft getracht het noodlot te temmen en te domesticeren: de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken, de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom en de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, technische samenleving. Zowel de natuur als de cultuur worden maakbaar. Met technologieën als genetische manipulatie lijken we ons lot en onze toekomst zelfs volledig in eigen hand te nemen. De auteur argumenteert daarentegen dat de onbeheersbaarheid van de technologie onze cultuur opnieuw een tragische dimensie verleent.

Aan de hand van klassieke tragedies als Prometheus ontketend, Antigone en Medea en de tragische romans van Hermans en Houellebecq werpt De Mul een verrassend nieuw licht op hedendaagse vormen van tragiek, zoals Hirsi Ali’s strijd tegen het moslimfundamentalisme, het gevecht rond de ‘ondode’ patiënt Terri Schiavo, de moord op de peuter Savanna en de uitbesteding van onze moraal  aan  kunstmatige  intelligenties.  Daarbij  knoopt  hij  aan  bij  vijfentwintig eeuwen tragedie-interpretatie van Aristoteles via Hegel, Nietzsche, Freud en Heidegger  tot  aan  Steiner  en  Eagleton,  en  bij  recent  menswetenschappelijk onderzoek van Dawkins tot Dalrymple. Een lucide kijk op ‘de wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’.

Een lucide kijk op de terugkeer van het tragische in onze vertechnologiseerde en geglobaliseerde wereld.

Klik op de 'Lees meer' link voor recensies, interviews, en sociale media.

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. Kampen: Klement, 3de druk, 2008, 336 p.

1de druk, 2006; 2de druk, 2007
ISBN-10: 90 77070 86 9 (Nederland)
ISBN-13: 987-90 77070-86-4
ISBN-10: 90 77070 86 9 (België)
ISBN-13: 987-90-289-4219-6 (België)
(Nederland)
Uitverkocht. Vanaf vierde, herziene en van nieuw voorwoord voorziene druk verkrijgbaar bij Uitgeverij Lemniscaat. Volg koppeling naar nieuwe druk.

Het noodlot. Vroeg of laat klopt het bij ieder mens aan de deur: een ongeval, een  alles  verterende  jaloezie,  een  ongeneeslijke  ziekte,  oorlogsgeweld,  een verslaving,  en  uiteindelijk  de  dood.  Hoewel  het  noodlot  onvermijdelijk  is, kunnen we er niet mee leven. In dit boek onderzoekt De Mul drie verschillende manieren waarop de Europese mens heeft getracht het noodlot te temmen en te domesticeren: de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken, de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom en de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, technische samenleving. Zowel de natuur als de cultuur worden maakbaar. Met technologieën als genetische manipulatie lijken we ons lot en onze toekomst zelfs volledig in eigen hand te nemen. De auteur argumenteert daarentegen dat de onbeheersbaarheid van de technologie onze cultuur opnieuw een tragische dimensie verleent.

Aan de hand van klassieke tragedies als Prometheus ontketend, Antigone en Medea en de tragische romans van Hermans en Houellebecq werpt De Mul een verrassend nieuw licht op hedendaagse vormen van tragiek, zoals Hirsi Ali’s strijd tegen het moslimfundamentalisme, het gevecht rond de ‘ondode’ patiënt Terri Schiavo, de moord op de peuter Savanna en de uitbesteding van onze moraal  aan  kunstmatige  intelligenties.  Daarbij  knoopt  hij  aan  bij  vijfentwintig eeuwen tragedie-interpretatie van Aristoteles via Hegel, Nietzsche, Freud en Heidegger  tot  aan  Steiner  en  Eagleton,  en  bij  recent  menswetenschappelijk onderzoek van Dawkins tot Dalrymple. Een lucide kijk op ‘de wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’.

Een lucide kijk op de terugkeer van het tragische in onze vertechnologiseerde en geglobaliseerde wereld.

Klik op de 'Lees meer' link voor recensies, interviews, en sociale media.

Jos de Mul. Siberuzayda macera dolu bir yolculuk. Sanal bir ontoloji ve antropolojiye doğru. Istanbul: Kitap Yayinevi, 2008, 400 p.

Turkish translation of Cyberspace Odyssee, Kampen: Klement, 2002 (Dutch). Also available in English and Chinese translation.
ISBN 978-975-6051-89-4
25,-YTL

The emergence of the hominids, more than five million years ago, marked the start of the human odyssey through space and time. This book deals with the last stage of this fascinating journey: the exploration of cyberspace and cybertime. Through the rapid global implementation of information and communication technologies, a new realm for human experience and imagination has been disclosed. Reversely, these postgeographical and posthistorical technologies have started to colonize our bodies and minds. Taking Homer’s Odyssey and Kubrick’s 2001: A Space Odyssey as his starting point, the author investigates the ‘informatization of the worldview’, focusing on its implications for our culture–arts, religion, and science–and, ultimately, our form of life.

Moving across a wide range of disciplines, varying from philosophical anthropology and palaeontology to information theory, and from astrophysics to literary, film and new media studies, the author discusses our ‘cyberspace odyssey’ from a reflective position beyond euphoria and nostalgia. His analysis is as profound as nuanced and deals with issues that will be high on the agenda for many decades to come.

In 2003 a Dutch Edition of Cyberspace Odyssey received the Socrates Prize for the best philosophy book published in Dutch.

Bruno Accarino, Jos de Mul and Hans-Peter Krüger (eds.). Internationales Jahrbuch für Philosophische Anthropologie. Band 1 / International Yearbook for Philosophical Anthropology. Volume 1. B. Accarino and M. Schloßberger, (eds). Expressivität und Stil; Helmuth Plessners Sinnes- und Ausdrucksphilosophie. Berlin: Akademie Verlag, 2008, 324 p.

Philosophische Anthropologie ist der alte und neue Name für den Versuch, den Menschen als Menschen zu verstehen. Ihr Thema ist Aufklärung der menschlichen Situation. Sie will herausfinden, was den Menschen zu allen Zeiten als Menschen ausmacht, um zu begreifen, was die Geschichte aus dem Menschen in der Vergangenheit machen konnte und vielleicht in Zukunft machen könnte.
Jeder Band des neu gegründeten "Internationalen Jahrbuchs für Philosophische Anthropologie" enthält einen thematischen Schwerpunkt. Regelmäßig werden in Rezensionen die wichtigsten Neuerscheinungen aus Philosophie, Soziologie und den Naturwissenschaften vorgestellt, sofern sie für Probleme und Fragestellungen der Philosophischen Anthropologie relevant sind. In der Rubrik Archiv finden bislang unveröffentlichte Arbeiten aus dem Umfeld der Klassiker der Philosophischen Anthropologie ihren Platz. Die Rubrik Biogramm dient der Vorstellung von eher in Vergessenheit geratenen Autoren, die der Philosophischen Anthropologie nahe stehen.
Der erste Band des Jahrbuchs behandelt Helmuth Plessners Sinnes- und Ausdrucksphilosophie. In der gegenwärtigen Situation der Philosophie erweist sich die einseitige Orientierung an der Sprache immer mehr als unbefriedigend. Auf der Suche nach Alternativen hat sich die Kategorie des Ausdrucks als ein neues vielversprechendes Paradigma etabliert. Die Idee einer Hermeneutik nichtsprachlichen Ausdrucks eröffnet ein weites Feld von Themen: Die Beiträge dieses Bandes widmen sich dem Ausdrucksverhalten, einzelnen Ausdrucksphänomenen wie Lachen und Weinen sowie einer Anthropologie und Phänomenologie der Sinne.

Jos de Mul. Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie. Uitgeverij Klement, 2007 (4de druk), 284 p.

1de druk, 1990; 2de druk, 1991; 3de druk,1995.
ISBN 978 90 8687 073 8
€ 24,95 (Bestel)

Mensen worden gekenmerkt door een onverzadigbaar verlangen de zin van hun bestaan te doorgronden en hun leven tot een harmonieus geheel te maken. Na het verlies van de evidenties van het geloof heeft dit verlangen in de moderne tijd andere beddingen gezocht. Volgens de romantische kunstenaars en filosofen biedt slechts een esthetisering van het leven uitzicht op een harmonieus bestaan. Daarbij gaat dit romantische enthousiasme gepaard met een tragisch besef van de uiteindelijke onvervulbaarheid van het verlangen naar eenheid. De romantiek loopt daarmee vooruit op de postmoderne twijfel en ironie met betrekking tot de ‘maakbaarheid’ van harmonie.

In dit boek wordt deze romantische ambivalentie aan de hand van concrete voorbeelden uit de literatuur, beeldende kunst en muziek belicht en in verband gebracht met het eveneens ambivalente karakter van onze huidige, tussen modernisme en postmodernisme oscillerende cultuur. In deze heruitgave is in navolging van de Amerikaanse uitgave van het boek een hoofdstuk toegevoegd over virtuele romantiek, dat handelt over de spanning tussen ‘het digitale verlangen naar oneindigheid’ en de onvermijdelijke crash.

Klik op de 'Lees meer' link voor recensies, interviews, en sociale media.

Jos de Mul. Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie. Uitgeverij Klement, 2007 (4de druk), 284 p.

1de druk, 1990; 2de druk, 1991; 3de druk,1995.
ISBN 978 90 8687 073 8
€ 24,95 (Bestel)

Mensen worden gekenmerkt door een onverzadigbaar verlangen de zin van hun bestaan te doorgronden en hun leven tot een harmonieus geheel te maken. Na het verlies van de evidenties van het geloof heeft dit verlangen in de moderne tijd andere beddingen gezocht. Volgens de romantische kunstenaars en filosofen biedt slechts een esthetisering van het leven uitzicht op een harmonieus bestaan. Daarbij gaat dit romantische enthousiasme gepaard met een tragisch besef van de uiteindelijke onvervulbaarheid van het verlangen naar eenheid. De romantiek loopt daarmee vooruit op de postmoderne twijfel en ironie met betrekking tot de ‘maakbaarheid’ van harmonie.

In dit boek wordt deze romantische ambivalentie aan de hand van concrete voorbeelden uit de literatuur, beeldende kunst en muziek belicht en in verband gebracht met het eveneens ambivalente karakter van onze huidige, tussen modernisme en postmodernisme oscillerende cultuur. In deze heruitgave is in navolging van de Amerikaanse uitgave van het boek een hoofdstuk toegevoegd over virtuele romantiek, dat handelt over de spanning tussen ‘het digitale verlangen naar oneindigheid’ en de onvermijdelijke crash.

Klik op de 'Lees meer' link voor recensies, interviews, en sociale media.

Jos de Mul. The Tragedy of Finitude. Dilthey's Hermeneutics of Life. New Haven: Yale University Press, 2010 (second edition - eBook), 424 p.

First edition: 2004
ISBN: 780300097733
Cloth: US $52.00 (Order); €33,99 (Bestel)

One of the founders of modern hermeneutics, German philosopher Wilhelm Dilthey (1833-1911) confronted the question of how modern, postmetaphysical human beings can cope with the ambivalence, contingency, and finitude that fundamentally characterize their lives. This book offers a reevaluation and fresh analysis of Dilthey’s hermeneutics of life against the background of the development of philosophy during the past two centuries.

Jos de Mul relates Dilthey’s work to other philosophers who influenced or were influenced by him, including Kant, Schleiermacher, Hegel, Comte, Mill, Nietzsche, Husserl, Heidegger, Gadamer, and Derrida. Weaving together systematic analysis and historical investigation, de Mul begins the book with an account of the horizon on which Dilthey developed his unfinished masterwork, Critique of Historical Reason. The author then elaborates a systematic reconstruction of Dilthey’s ontology of life, relates the ontology to the work of other twentieth-century philosophers, and positions Dilthey’s thought within current philosophical debate.

Jos de Mul is full professor in philosophical anthropology, Faculty of Philosophy, Erasmus University, Rotterdam, The Netherlands. Winner of the Praemium Erasmianum Research Prize.

"A thorough, insightful account of Dilthey's philosophy, this book offers many valuable new contributions. De Mul argues effectively for Dilthey's relevance today"

Rudolf Makkreel, Emory University, Atlanta

"De Mul is an ambitious commentator. He reconstructs both biography and cultural context, and he interprets virtually all of Dilthey's more substantial writings while seeking to engage with his critics. In addition to extensive discussions of Dilthey's own writings, there are long sections on Kant, Hegel, Nietzsche, Husserl, Gadamer, and Derrida. In a book that may stand as one of the best and most thorough in the recent critical literature on Dilthey, de Mul successfully tackles all of these challenges"

Espen Hammer, The Review of Metaphysics 60:4 (2007)  Read entire review

In an era of heightened existential vulnerability and awareness of finitude there is a correspondingly heightened need for new contexts of human understanding. Here we owe an enormous debt of gratitude to de Mul for providing us with a superb explication of the thought of Wilhelm Dilthey, whose precocious insights into the finitude and historical contingency of human understanding promise to contribute immeasurably to the widening of its horizons.  

Robert D. Stolorow, Human Studies.A Journal for Philosophy and the Social Sciences (2012) Read entire review

Filosofie in cyberspace. Reflecties op de informatie- en communicatietechnologie (red. J. de Mul). Kampen: Klement, 2de druk 2005, 390 p.

1de druk 2002

ISBN: 90 77070 13 3

(€ 19,95) Uitverkocht

De computer en de daarop gebaseerde informatie- en communicatietechno- logieën (ICT) hebben het aanzien van de wereld ingrijpend veranderd. Niet alleen  letterlijk  –  in  enkele  decennia  tijds  zijn  miljoenen  computers  onze leefwereld binnengedrongen –, maar ook vanwege hun diepgaande invloed op onze samenleving en cultuur, als ook op de wijze waarop we de wereld en onszelf beschouwen.

Filosofie in Cyberspace handelt over de fascinerende filosofische vragen die ‘de informatisering van het wereldbeeld’ oproept. In de inleiding wordt een overzicht  geboden  van  de  ‘Filosofie  van  de  informatie-  en  communicatie- technologie’. Daarbij wordt ingegaan op de verschillende manieren waarop deze nieuwe technologieën ons mens- en wereldbeeld beïnvloeden en op de vraag  in  hoeverre  wij  technologische  ontwikkelingen  kunnen  sturen.  Het eerste deel van het boek gaat over de  ethische en de politieke vragen die wor- den opgeroepen door de mondiale informatiemaatschappij. Daarbij gaan de auteurs  in op thema’s als privacy, digitale tweedeling, en de betekenis van het Internet voor de democratie. Ook wordt de ICT vanuit een intercultureel perspectief geanalyseerd. Het tweede deel handelt over de culturele beteke- nis  van  de  ‘informatierevolutie’.  Daarbij  komen  onder  meer  de  betekenis van de ICT voor de literatuur en de film aan de orde, waarbij ook wordt inge- gaan  op  de  overeenkomsten  en  verschillen  tussen  de  digitale  cultuur,  de schriftcultuur  en  de  orale  cultuur.  Het  derde  deel  behandelt  de  ICT  vanuit een antropologisch perspectief.  Kan de mens als een computer worden be- schouwd?  Welke invloed hebben biometrische technologieën op ons beeld van  de  menselijke  identiteit?    In  het  vierde  deel  wordt  ten  slotte  de  vraag gesteld  of  de  ICT  de  menselijke  levensvorm  niet  op  een  radicale  wijze  zal transformeren. Is het mogelijk dat mens en computer ooit zullen versmel- ten tot een nieuwe levensvorm en zo ja, moeten wij dat nastreven?

Dit  is  het  eerste  boek  in  Nederland  dat  een  breed  en  toegankelijk  overzicht biedt van de nieuwe discipline Filosofie van de informatie- en communicatie- technologie,  geschreven  door  twaalf  vooraanstaande  auteurs  op  dit  gebied die  allen  zijn  verbonden  aan  het  onderzoekcentrum  Filosofie  van  de  ICT (FICT) van de Erasmus Universiteit. De redactie is in handen van Jos de Mul.

Victor Bekkers, Hein van Duivenboden, Valerie Frissen, Jos de Mul et al.. De Buurt in Het Web, Het Web in De Buurt. Een Ict-Kanskaart Voor Sociale Cohesie. Utrecht: Lemma 2004, 120 p.

Jos de Mul, E. Müller en A. Nusselder. ICT de baas? Informatietechnologie en menselijke autonomie. (Deel. 7 vanInternet en Openbaar Bestuur, Red.. S. Zouridis, P. Frissen, N. Kroon, J. de Mul en J. van Wamelen). Den Haag, 2001, 124 p.

Het project ICT de Baas? behelst een filosofische analyse van en kwalitatief-empirisch onderzoek naar de relatie tussen menselijke autonomie, netwerktechnologieën en sturing. Daarbij richt het onderzoek zich zowel op de invloed van netwerktechnologieën op de autonomie van de overheid en van de burger als op de stuurbaarheid van technologische ontwikkelingen. Het onderzoek sluit daarmee aan bij de vraagstelling van het door BZK geplande onderzoeksprogramma Het individu de baas.