Jos de Mul. Loeder aarde. Over het nut en nadeel van symbiosen voor het leven. Lezing in het kader van de ISVW Klimaatfilosofie. Leusden: ISVW:  7 mei 2024.

We leven in het antropoceen: het klimatologische tijdperk waarin de mens het klimaat en de omstandigheden van het leven op aarde bepaalt. Maar dat we het klimaat bepalen, wil zeker niet zeggen dat we de zaak onder controle hebben. Sterker nog: de zaak loopt gruwelijk uit de hand. Als we zo doorgaan, hebben we binnen afzienbare tijd het klimaat op aarde onleefbaar gemaakt voor onszelf en miljoenen andere soorten. Wat nu? Kunnen filosofen perspectief bieden in deze crisis? Kunnen we hopen op een overgang naar het symbioceen, een tijdperk van symbiose tussen mens en natuur? Of moeten we onze eigen uitsterfelijkheid onder ogen gaan zien? Klimaatwetenschapper Tinus Pulles geeft een overzicht van wat het klimaatprobleem nu eigenlijk inhoudt, wat we doen en hoe het debat daarover in grote lijnen eruitziet. Daarna komen verschillende filosofische perspectieven op de klimaatcrisis – en eventueel onze weg daaruit – aan bod. Jan Bransen betoogt dat we het cockpitdenken, het idee dat we het klimaat kunnen besturen, moeten loslaten en onszelf gaan zien als debutant, als onwetende nieuwkomers die vooral veel te leren hebben van andere wezens. Jos de Mul toont aan dat in het Symbioceen cultuur, techniek en natuur samenwerkingsverbanden met elkaar aangaan. Wouter Kusters neemt onder de loep wat er gebeurt met onze houding en onze emoties als we de ramp die de klimaatcrisis is daadwerkelijk tot ons laten doordringen. Als we onze uitsterfelijkheid onder ogen zien, betoogt Lisa Doeland, pas dan kunnen we ons écht tot de klimaatcrisis verhouden. Dergelijk catastrofaal denken is nodig, betoogt Mark Leegsma, om het probleem van de klimaatcrisis helder in het vizier te krijgen. Daar tegenover betoogt Ralf Bodelier dat we niet té somber naar de toekomst moeten kijken, want de mens heeft weliswaar een probleem veroorzaakt, maar heeft ook de scheppende eigenschappen die nodig zijn op er weer uit te komen. Maar ons voortbestaan als mensheid is zeker niet het enige probleem, door de klimaatcrisis staat ook onze menselijkheid onder druk, betoogt Harriët Bergman, want de klimaatcrisis is niet slechts een ramp voor toekomstige generaties, maar ook voor huidige generaties in de Global South.

Voor verder details en aanmelding, zie de website van de ISVW.

Jos de Mul. Boekpresentatie Welkom in het Symbioceen. Het Leeskabinet bij Donner: interview door Berrie Vugts. Rotterdam: boekhandel Donner, theater eerste verdieping. Zondag 28 april om 15.00 uur, inloop vanaf 14.30.

Jos de Mul. Leven in (wan)orde. Lezing in de nacht van de Filosofie. Tilburg: Theater de Nieuwe Vorst (Willem II Straat, 49 Tilburg, NB, 5038 BD.) Zaterdag 13 april 2024, 7:00-11:59 p.m.

In de Griekse mythologie, het christendom en veel niet-westerse wereldbeschouwingen is chaos de leegte, wanorde of vormeloosheid die voorafgaat aan de creatie van het geordende universum. Volgens de tweede wet van de thermodynamica tendeert het universum echter onverbiddelijk van orde naar chaos ofwel wanorde (entropy). De pijl van de tijd kent slechts één richting.

Leven lijkt de tweede wet van de thermodynamica te tarten, want het wordt gekenmerkt door zelforganisatie en toenemende orde. Is dat slechts mogelijk doordat een organisme zijn orde ‘betaalt’ door een grotere wanorde buiten zichzelf te scheppen, bijvoorbeeld door andere organismen op te eten? Of zijn de creatie en destructie van (wan)orde de twee zijden van kosmos en leven? En wat betekent dat voor ons alledaagse leven?

Na de inleiding gaat Max van der Heijden in gesprek met De Mul over chaos als een vernietigende én scheppende kracht, die essentieel is voor het bestaan.

Jos de Mul. Welkom in het Symbioceen. Gesprek met Lydia Baan Hofman en Sophie van Balen. Amsterdam: SPUI25, 6 mei, 17:00 uur.

Jos de Mul. Videogames, non-linearity and post-history. Aesthetic, History, and Games, 6th annual conference in the Video Games & High Culture Project. Bari, November 10 and 11, 2023.

HISTORY, PHILOSOPHY AND VIDEO GAMES
STORIA, FILOSOFIA E OPERE (VIDEO) LUDICHE

Il filosofo Jos de Mul, celebre autore di Homo Ludens 2.0 e Destiny Domesticated, aggiunge un ulteriore livello alle riflessioni sviluppate nelle precedenti tavole rotonde concentrandosi sulla relazione tra Video Games, non linearità e post-storia. Linguaggi, scrittura, informatica, database, intelligenza artificiale. In che modo la tecnologia influenza e connette lo sviluppo degli studi storici con quello della creazione dei giochi, e viceversa? Scienza e tecnologia incidono sui movimenti della storia o è l’animo ludico dell’uomo che spinge alla ricerca e alla trasformazione tecnico-scientifica a causa di un intrinseco desiderio di protagonismo nel flusso del tempo? Nel suo intervento, all’interno di una complessa disamina di un recente passato storicizzato, De Mul sosterrà che la trasformazione dalla struttura lineare  narrativa a quella dinamica del  videogioco è intrinsecamente legata ai  cambiamenti socio-culturali.

English abstract

Histories and games are fundamentally opposed to each other: histories are linear, take place in the past ('Once upon a time') and the sequence of events is fixed; games are non-linear, the outcome lays in the future and the sequence of events is (at least partially) determined by the player. In reality, the contradiction is less absolute: literary techniques such as flashbacks and flashforwards, ellipses and randomization (as in Cortazar's novel Rayuela, in which the succession of the chapters is not fixed) endow histories with non-linear characteristics, whereas non-linear videogames often show a partial linear character, for example because interactive play sequences alternate with narrative ‘video clips’ or because non-linearity is restrained by design ('tree of death'). 

In his lecture, De Mul will argue that the shift in the past decades from narratives (novels and movies) to videogames is indicative of a fundamental transformation of our culture. The nineteenth century is characterized by the historicization of the worldview: the idea that everything can only be understood from the perspective of its historical development. This applies to both the natural and social sciences (theories of evolution) and the humanities (historicism). However, under the influence of the computer and resulting database technologies a transformation is taking place to a post-historical worldview. In present-day biotechnology, the evolution to date is perceived as only one possible 'path in the genetic database' which can be altered by genetic manipulation (resurrection of extinct species); or by playful computer simulations of historical events (such as real-time strategy games like Stalingrad, which enables the player to alter the historical outcome of the battle).

De Mul will argue that the transformation from narrative to videogame  is inherently related to social-cultural developments. Where in the past the life of an individual was often already fixed at birth (if you were born a child of a farmer, you became a farmer yourself), the social and geographical mobility of present lives (at least in the 'global North') has increased enormously. Unlike fixed stories narrating the past, videogames not only embody the experience that the future is open, but even enable the player to alter the past.

Keynote Speaker: Jos De Mul (Professor, Erasmus School of Philosophy)

Complete program of the two-day conference

Location: Apulia Film House, Fiera del Levante Ingresso Orientale, Lungomare Starita 1, 70132 Bari BA, Italy
Date: 10 november 2023, 3:15 PM – 4:00 PM

Jos de Mul. Uitsterfelijkheid. Over transhumanisme en onsterfelijkheid. Programma Onsterfelijkheid (16-20 oktober 2023). Leusden: Internationale School voor Wijsbegeerte, 17 oktober 2023.

Over de lezing: Na een introductie van het programma van het transhumanisme, die zich toespitst op het werk van Hans Moravec, zal ik vanuit een evolutionistisch-technologisch perspectief betogen dat het door de transhumanisten gepropagandeerde toekomstscenario niet zonder plausibiliteit is, maar dat de transhumanisten een 'feestje' voorbereiden, waarvoor ze zelf niet uitgenodigd zullen worden. Ten slotte zal ik enkele van de radicale normatieve vragen waarvoor het transhumanistische programma ons stelt, aan de orde stellen. 

Over het weekprogramma: Onsterfelijkheid is een thema waar men al eeuwen mee worstelt. Plato had het al over de onsterfelijke ziel en Simone de Beauvoir schreef het boek Alle mensen zijn sterfelijk waarin zij onsterfelijkheid beschrijft als iets tragisch. Door de technologische ontwikkelingen van de afgelopen jaren en recente ontdekkingen die zijn gedaan, worden de vragen omtrent het thema onsterfelijkheid ook nu steeds dringender. Zo is er een onsterfelijke kwal ontdekt en zijn er bedrijven die bloedtransfusies met ‘jong bloed’ aanbieden om veroudering tegen te gaan. Wat zijn de consequenties van dit soort ontdekkingen? Wat zijn de huidige en toekomstige mogelijkheden op het gebied van onsterfelijkheid? Moeten wij wel onsterfelijk willen zijn? Wat doet dat met onze identiteit? Welk mensbeeld gaat hiermee gepaard? En wat zijn de medische en morele implicaties die relevant zijn voor ons als mens en maatschappij?

In deze cursus kijken we kritisch naar thema’s als ouderdom, de dood, onsterfelijkheid, identiteit, medische innovatie en de ethiek hiervan. Ook maak je kennis met verschillende filosofen, zoals Simone de Beauvoir, Hannah Arendt en Emanuel Levinas en leer je aan de hand van lezingen door verschillende sprekers een eigen antwoord formuleren op de vragen rondom het actuele thema onsterfelijkheid. Met Lianne Tijhaar en bijdragen van Marli Huijer, Jos de Mul, Michel Dijkstra, Bert Keizer, Martijntje Smits, Marthe Kerkwijk, Jan Marten Visser, Jesse Mulder, Suzanne van de Vathorst, Michiel Hegener, Pim van Lommel, Ralf Bodelier, Carolien van Welij en Adam Buben.

Lokatie: Internationale School voor Wijsbegeerte, Dodeweg 8, 3832 RD Leusden.
Datum en tijd: 17 oktober 2023; 11:15-12:30  uur.

Jos de Mul. De plaats van de mens in het Symbioceen. Leusden: ISVW, 8 oktober 2023.

Gezien de ernst van de daarmee verbonden ecologische crises – opwarming, uitputting, vervuiling, extincties – is de menselijke uitsterfelijkheid van een theoretische mogelijkheid tot een urgent praktisch probleem geworden. Maar ook in dit geval onderzoek hebben wij mensen de neiging langs deze mogelijkheid heen te leven of deze te ontkennen – een thema van recente films als White Noise (2022) en Don’t look up (2021) – of er ons ambivalent tegenover te verhouden.  – bijvoorbeeld door als individu minder te willen vliegen, als universiteit de banden met de fossiele industrie te willen heroverwegen, of als samenleving de opwarming te willen beperken tot 1,5 graad, maar daar vervolgens niet of onvoldoende naar te handelen. Wellicht hangt dat samen met het feit dat we ons het uitsterven van de mens niet kunnen voorstellen en dat het ons daarom niet echt raakt. Hoe is dat mogelijk? Om die vraag te kunnen beantwoorden, dienen we ons te bezinnen op de aard van de mens en op zijn plaats en rol op aarde. 

Locatie: 

Lokatie: Internationale School voor Wijsbegeerte, Dodeweg 8, 3832 RD Leusden.
Datum en tijd: 8 oktober 2023; 16:15-17:00 uur.

Jos de Mul, Panel Video Games, War & High Culture. devcom Developers Conference 2023. Congress Center East, Kölnmesse, Köln, August 2023, 11:00-12:00.

This will be the project's fifth spin-off at devcom. Thanks to exceptional speakers, including a famous philosophy professor, game & narrative designer and founders of independent videogame companies, we will try to deepen the questions and answers we formulated in October 2022 to understand how the ancient archetypal structures of the "Ludus ", merged into the videogame universes, are connected to the representation, creation and development of the multifaceted conflict crises of past, present and future human history.

Jos de Mul. Help, ik ben een database! De invloed van voorspellende algoritmen op ons zelfbeeld. Openingslezing herstart HOVO Rotterdam. Rotterdam, 30 juni 2023.

Weet een algoritme wat ik wil voordat ik dat zelf weet? In de informatiesamenleving wordt ons hele leven – van ons BSN-nummer, sociale mediagebruik en koopgedrag tot de betalingen die we doen en onze bewegingen in de ruimte – in digitale stukjes opgeslagen in talloze databases die vaak met elkaar zijn verbonden, en met behulp van algoritmes worden geanalyseerd.
Vaak worden met behulp van die analyses voorspellingen gedaan over ons toekomstige gedrag. Zo krijgen we van websites waar we iets hebben gekocht ‘aanbevelingen’ voor artikelen waarin we mogelijk ook geïnteresseerd zijn.
Dat kan handig zijn, maar ook de Toeslagenaffaire, waarin onschuldigen werden gestraft op basis van voorspellingen, was mede het gevolg van voorspellende algoritmen. Voorspellende algoritmen raken bovendien de manier waarop we onszelf beschouwen.
In deze lezing vertelt filosofisch antropoloog Jos de Mul over de consequenties van databases en voorspellende algoritmen voor ons zelfbegrip, onze vrijheid en onze verantwoordelijkheid.

Jos de Mul. De plaats van de mens in het Symbioceen. Afscheidslezing ter gelegenheid van zijn emeritaat als hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus School of Philosophy van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Rotterdam, 31 mei 2023. De integrale tekst van de lezing, inclusief voetnoten en bibliografie, is hier te lezen.  Een verkorte versie verscheen op 7 juli 2023 onder de titel De storm die over de aarde woedt in De Groene Amsterdammer. De volgende link geeft ten slotte informatie over de afscheidsconferentie die ter gelegenheid van het emeritaat werd georganiseerd.

Klik op de afbeelding om de videoregistratie + PowerPoint te bekijken. n.b. de lezing begint 18 minuten na de start van de opname.

De plaats van de mens in het Symbioceen. Afscheidsconferentie De plaats van de mens in het Symbioceen ter gelegenheid van het emeritaat van van Prof.dr. Jos de Mul. Erasmus Universiteit Rotterdam. 30 en 31 mei 2023.

Op 30 en 31 mei 2023 vond aan de Erasmus School of Philosophy (EUR) ter gelegenheid van het emeritaat van Jos de Mul als hoogleraar Wijsgerige Antropologie en haar Geschiedenis (1994-2022) de conferentie De plaats van de mens in het Symbioceen plaats, met lezingen van een selectie van de nationale en internatione collega's waarmee hij hij gedurende zijn academische leven in NWO- en ander verband nauw heeft samengewerkt. De conferentie wordt afgesloten met de Afscheidsrede van Jos de Mul. Klik op de hierna volgende links voor de videoregistratie en tekst  van afscheidsrede.

Het programma van de afscheidsconferentie

M30 mei (locatie Mandeville T3-039)

Mens en natuur (moderator: dr. Julien Kloeg)

09:15 Opening door prof. dr. Hub Zwart (decaan ESPhil)
09:30 Prof. dr. Frank Grosveld (EUR): De evolutie van de mens: van start tot finish
10:00 Prof. dr. Raymond Corbey (LEI): De plaats van de mens in de kosmos
10:30 Prof. dr. Hub Zwart (EUR): Filosofische antropologie en paleoantropologie: de betekenis  van Neanderthaleronderzoek voor onze visie op menselijkheid en menswording
11:00 Videoclip 1: Prof. dr. Denis Noble (Oxford University) + 25 minuten koffiepauze (in  Mandeville T3-34)
11:30 Dr. Yogi Hendlin (EUR): The Biosemiotics of Excentricity
12:00 Dr. Elize de Mul (RU): Mee-leven en mee-maken: op weg naar een multispecies  samenleving
12:30 Prof. dr. Marli Huijer (EUR) Sterven in het Antropoceen
13:00 Videoclip 2: Dr. Alberto Romele (Université Sorbonne-Nouvelle)
 
13:05 Lunch (op eigen gelegenheid)

Mens en cultuur (moderator: dr. Robin van den Akker)

14:00 Prof. dr. Joost Raessens (UU): Symbiosis en Tree, of hoe ons innig te verbinden met het  niet-menselijke
14:30 Dr. Gijs van Oenen (EUR): Geschiedenis als milieuverontreiniging. Giftige cultuur en zuivere zielen
15:00 Videoclip 3: Prof. dr. Yuko Nakama (Harvard University/ Ritsumeikan University Kyoto)
15:05 Dr. Awee Prins (EUR): Mooie mensen in een mooie natuur. Denken voorbij ableism.
15:35 Videoclip 4: Prof. dr. Eric Nelson (Hong Kong University of Science and Technology) + 25  minuten koffiepauze (in Mandeville T3-40)
16:05 Prof. dr. Afshin Ellian (LEI): Jihad tegen de moderne mens. De romantische ondergang (Zoom presentatie)
16:35 Prof. dr. Ronald van Raak (EUR): Erasmus: humanisme als boosdoener17:05 Videoclip 5: Prof. dr. Peng Feng (Beijing University) 

31 mei 2023 (locatie Mandeville T3-39, met uitzondering van de  afscheidsrede)

Mens en technologie (moderator: prof. dr. Liesbeth Noordegraaf-Eelens)

09:30 Prof. dr. Peter-Paul Verbeek (UvA): Geaard in technologie: antropologie voor het  Antropoceen
10:00 Prof. dr. Esther Keymolen (UvT) Technologische vormgeving van een medewereld van  mensen en niet-mensen
10:30 Videoclip 6: Prof. dr. Piet Hut (IAS Princeton) + 25 minuten koffiepauze (in Mandeville  T3-34)
11:00 Dr. Katharina Bauer & Dr. Maren Wehrle (EUR): I'm only human after all. Ethische en  antropologische perspectieven op de mens na de mens
12:00 Videoclip 7: Prof. dr. Hans-Peter Krüger (Universität Potsdam)
12:05 Prof.dr. Jelle Reumer (UU) Gesproken column 
12:10 Lunch (op eigen gelegenheid)
13:00 Promovendi parade (Eva Visser, Joris Krijger, Joris Verheijen, Thijs Heijmeskamp, DirkJan Laan; moderator dr. Julien Kloeg). 
14:15 Videoclip 8: Stefano Gualeni (University of Malta/LCAD) 

Afscheidsrede Jos de Mul (locatie: Aula, Erasmus Universiteit Rotterdam)

16:00 Opening: Prof. dr. Annelien Bredenoord (Rector EUR)
16:10 Em. prof. dr. Jos de Mul: De plaats van de mens in het Symbioceen
17:15 Receptie

Jos de Mul. Panel discussion Artificial Intelligence: promises and public concerns. Trust in Science Conference. Rotterdam: Erasmus University Rotterdam, June 13, 2022.

IANUS ('Inspiring and ANchoring trUst in Science, research and innovation') is a Horizon Europe project funded by the European Commission. Our aim is to strengthen warranted trust in science by fostering participation in research as a co-creative and inclusive process, sensitive to societal values, concerns and needs. We believe that trust must be inspired by transparency and trustworthiness of knowledge production, and anchored by actively involving and serving society, as part of the modus operandi of science. The complexity and urgency of societal challenges has rapidly intensified, and trust in science is an important requirement to address these challenges effectively.

On the 13th of June 2022, the IANUS project will be launched during a public conference, involving prominent speakers and panel discussions on open science and populism; science, pharmaceutical companies and global political tensions (lessons from the COVID pandemic, and promises and concerns regarding AI. 

Link to the audio recording of the whole conference. (The panel on AI and Public concerns starts at 3:37)

Jos de Mul. The Matrix: Actueler dan ooit! Studium Generale lezing Universiteit Twente. Gebouw: Vrijhof, 19:30 - 21:00 uur. Te zien en te beluisteren op YouTube

‘Welcome in the desert of the real.’ Met deze onheilspellende woorden van filosoof Baudrillard wordt hoofdpersoon Neo welkom geheten in de ‘echte wereld’. The Matrix-trilogie is een ode aan de fundamentele filosofische vraag: wat is waar? Prof. dr. Jos de Mul, hoogleraar wijsbegeerte (Erasmus Universiteit), laat zien hoeveel filosofie er achter The Matrix schuilgaat: van Plato en Descartes tot aan Nietzsche. De trilogie blijkt actueler dan ooit. Leven wij tegenwoordig – gekluisterd aan onze beeldschermen en gebombardeerd door fake news – niet deels in een virtuele wereld? Waar in The Matrix machines energie uit mensen zogen, daar onttrekken nu Google en Facebook informatie aan ons. In zijn lezing zal De Mul ook uitvoerig ingaan op het zowel bejubelde als verguisde vierde deel van The Matrix Saga, dat eerder dit jaar in première ging.

Jos de Mul. Inleiding en  discussieleiding lezing Kees Schuyt:  Plessner en de kracht van de liberale democratie. Amsterdam: SPUI25, 30 maart, 2022. Beluister de lezing.

 Julien Kloeg en Jos de Mul. Giving the Devil his Due: The Ambiguous Presence of Carl Schmitt in Plessner’s Political Writings. Conferentie Plessner in/en Nederland. Amsterdam Netherlands Institute for  Advanced Study, 1 april. 10:15.

Helmuth Plessner was een van de grote figuren van de wijsgerige antropologie in het 20e eeuw. Als Duitser met een Joodse familieachtergrond heeft hij bijna twintig jaar in Nederland doorgebracht. Plessner’s werk is dus zowel met Nederland als ook met Duitsland verbonden. Maar hij is niet alleen als historische figuur interessant, zijn speciale interpretatie van wijsgerige antropologie vindt juist in de laatste decennia grote belangstelling. 

De ‘Helmuth-Plessner-Gesellschaft’ heeft daarom de workshop “Plessner in/en Nederland”  georganiseerd, die van 30 maart t/m april op het NIAS in Amsterdam plaats vindt. Zie het programma: https://helmuth-plessner.de/NIAS-Programm.pdf Er zijn nog plaatsen beschikbaar. Belangstellenden kunnen zich opgeven bij: Re aan: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Op woensdag 30 maart geeft de Kees Schuyt een publiekslezing  Plessner en de kracht van de liberale democratie in SPUI 25, Amsterdam, 19:00-20:30 uur.

Op donderdag 31 maart, interviewt Ton Naaijkens Jan Vorstenbosch (UU) over zijn nieuwe Nederlandse vertaling van Plessners Grenzen der Gemeinschaft (1924). Goethe Institut, Herengracht 470, 1017 CA Amsterdam: 19:00 uur.

Jos de Mul. From mythology to technology and back. Human‐animal combinations in the era of digital recombinability. Hong Kong: Hong Kong University of Science and Technology, March 28, Online lecture, 4PM Hong Kong time. 

In Greek mythology, we come across wonderful human-animal combinations: the Centaur, the creature with the upper body of a human and the lower body and legs of a horse; Medusa, the woman with eyes of stone, from whose head snakes grow instead of hair; Chimaera, the monster with the head of a lion, the body of a goat and a snake for a tail? They sowed death and destruction. Quite comforting that they don’t exist.

Or should we say: did not yet exist? Because human-animal combinations are among us again, and this time not as creations of mythological imagination, but as products of contemporary biotechnology, such as cybrids and chimeras. Think of mice with sizable pieces of genetic code that originated from the human genome, used in cancer and pharmaceutical research, or pigs with a human heart, that are grown for medical applications.

Such biotechnological creations evoke a lot of discussions and resistance in public debates. This resistance is partly based on rational arguments, such as health risks, but often strong emotions, like feelings of disgust, play a major role as well. Why would that be the case? All things considered, contemporary biological insights inform us that human beings, like all species, actually are already polygenomic organisms, and for that reason, fundamental biological concepts such as ‘individual’ and ‘species’ deserve considerable nuance. On closer inspection, the mythological human-animal combinations appear to contain more truth on this point than nineteenth-century biology, which was strongly driven by a separative cosmology, which still haunts common sense conceptions of life today.

In his lecture De Mul will discuss recent developments in postgenomic molecular biology from the perspective of the interconnective cosmology of Greek mythology. Not in order to claim the ‘eternal truth’ of this ancient cosmology, but to show that it contains insights that help us to better understand contemporary postgenomic biology and philosophical anthropology and to situate them in a broader world-historical context.  

Full text of lecture

Jos de Mul. From mythology to technology and back. Fourfold Hermeneutics. De Mul on Prooi on Kiyozawa on Epictetus. March 28, Online workshop. Hong Kong: Hong Kong University of Science and Technology. 5.30 PM Hong Kong time. 

Jos de Mul. (Cyber)Space Odysee. Inleiding tot Kubriks meesterwerk. Lezing georganiseerd door de Wijsgerige Faculteitsvereniging ERA. Wenneker Cinema Schiedam, 23 november 2021.

Stanley Kubricks film 2001: A Space Odyssey wordt terecht beschouwd als een van de hoogtepunten uit de geschiedenis van de sciencefiction. De uit 1968 stammende film wordt niet alleen geroemd vanwege zijn grote artistieke kwaliteiten en zijn nog altijd verbazingwekkende (analoge) special effects, maar vooral ook vanwege de ideeënrijkdom die er uit spreekt. Wanneer we vanuit 2021 terugblikken op de film, realiseren we ons dat de film niet alleen gaat over een odyssee door de ruimte., maar evenzeer om een odyssee door cyberspace!

01010011 01110000 01110010 01100101 01100101 01101011 00101100 00100000 01011010 01100001 01101110 01100111 01110011 01110100 01100101 01110010 00100001 00100000 01110110 01100001 01101110 00100000 01100100 01100101 01101110 00100000  "Kijk David, ik begrijp dat dit je overstuur heeft gemaakt. Ik denk eerlijk dat je even rustig moet gaan zitten, een stresspil moet nemen, en de zaak nog eens goed moet overdenken." HAL

Jos de Mul. Cyber Homo Ludens. Contribution to the Panel Discussion of the conference Videogames and High Culture. Bari . December 17, 2021.

Jos de Mul. Uncle 'Sim' wants you! Playful warefare. Lecture and contribution to the Panel Discussion of the conference Videogames, War High Culture Bari: October 17, 2022.

Jos de Mul. Is life a simulation? Lecture Studium Generale Erasmus University. Rotterdam: Campus Woudenstein, Erasmus Paviljoen, February 2, 2022, 15:30-17:00. (De opname van de lezing is te zien op YouTube)

“You take the blue pill...the story ends, you wake up in your bed and believe whatever you want to believe. You take the red pill...you stay in Wonderland, and I show you how deep the rabbit hole goes.”

Is life merely a simulation? When the Matrix released in 1999, the movie dealing with this question became a global phenomenon. And while the story of robots controlling our very reality might have seemed a silly science fiction premise then, the idea of life being a mere simulation kept philosopher Descartes up for nights back in the 1600’s. What other philosophical ideas are there to be found in The Matrix?

On December 22, The Matrix Resurrections premiered in the US, more than 15 years after the original trilogy ended. The series was known for the many philosophical ideas it brought to the big screen. From Plato’s famous allegory of the cave, to Descartes’ ideas of a ‘deceiving demon’. The directors of the movie even made all actors read philosophical works before the movie started filming. In this lecture, professor of philosophy Jos de Mul will look back at the old trilogy, he will interpret the new movie (which was released on January 26 in The netherlands), and he will tell us what we can learn philosophically from these films. Moreover, he will go into detail on the influence the movie has had on society. Think, for example, of the controversial ‘Red Pill’ movement that developed over the past decade. He will use excerpts from the films to analyze the movies to the greatest detail. Are you prepared to swallow the Purple Pill?

Jos de Mul, Het levensconcept in tijden van corona. Lezing voor Herensocieteit Totis Viribus. Molenhoek, 13 oktober, 2021.

Jos de Mul. De transitie naar Homo Sapiens 3.0. Lezing in het kader van de NextTransitions lezingen 2021. Rotterdam/Teams, 5 november, 2021, 12:00-13:00. Toegang via het openbare Teams kanaal Next Transitions.

De minor Natuur, Mens en Technologie van Hogeschool Rotterdam organiseert in samenwerking met Kenniscentrum Creating010 vier inspirerende online lezingen via Teams in het kader van ‘Next Transitions’: actuele maatschappelijke uitdagingen met een blik op de nabije toekomst.
Je bent van harte uitgenodigd om te participeren bij een of meerdere lezingen.
Je hoeft je niet aan te melden. Ga gewoon op het juiste tijdstip via deze link naar het openbare Teams kanaal ‘Next Transitions’ en sluit aan bij de videocall. Je kunt ook naar het Teams kanaal via de code: zhonri6, dan ben je lid van de Next Transitions community.
De lezingen zijn onderdeel van het programma van de minor Natuur, Mens en Technologie en zijn ook toegankelijk voor genodigden. Een lezing bestaat uit een presentatie, vragen en een discussie, onder leiding van een moderator. We hebben beperkte tijd. Daarom is het de bedoeling dat je je van te voren voorbereidt, zodat een geïnformeerde discussie mogelijk is. Er is voor iedere lezing materiaal beschikbaar. Zie hiervoor het onderstaande programma:

Jos de Mul. Genetisch zuiver? Het mensbeeld in het tijdvak van CRISPR-CAS9. ISVW Zomerschool Filosofie van nu. Leusden, 24 augustus 2021.

Jos de Mul. Post-truth. Lezing tijdens het OOA Web seminar Adviseren in de post-truth samenleving. Het tijdperk van de verleiding. Zoom, 27 oktober, 2020. 

Adviseren in de post-truth samenleving. Het tijdperk van de verleiding. Een tijd waarin iedereen zijn/haar eigen kanaal heeft om zich mee te profileren, om informatie mee te delen. Een tijdperk waarin ieder zijn eigen waarheid heeft en beleeft. Ook als adviseurs hebben we ermee te maken.

Op 27 oktober gingen Jos de Mul, Marc Josten en Mark van Twist op de Dag van de Adviseur tijdens een live-webinar met elkaar in gesprek over de driehoek van verleiden, adviseren en de waarheid in de post-truth samenleving. Zij deelden hun visie en gingen dieper in op de verschillende visies. Dit leverde een heel interessant webinar op.

Jos de Mul. Deelname Round Table AI Ethics: Risk Assessment in Finance. Volksbank/Zoom, 14 oktober 2020. 

Meine Pieter van Dijk & Jos de Mul. China. Vriend of vijand? Rotterdam, HOVO Summerlab, 22 en 24 juni 2020. 

De uitbraak van het coronavirus was aanleiding voor allerlei mensen om China de les te lezen. Het land reageerde te laat, beperkte de vrijheid van meningsuiting van artsen en verwijderde kritische berichten direct van social media. Is hier sprake van ondoordacht handelen, of komt het falen van een communistisch systeem pijnlijk naar buiten? Docenten prof. Meine Pieter van Dijk en prof. Jos de Mul vertellen u graag meer.

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot in tijden van corona. OKW Lezing. Apeldoorn: , 15 september, 2021.

Huis voor Schoone Kunsten, Gigant, Nieuwstraat 377 te Apeldoorn. Telefoon: 055 521 63 46. Woensdag 15 september, 20:00 uur

In zijn boek ‘De domesticatie van het noodlot. – De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’ (vijfde druk 2016) bespreekt Jos de Mul de verschillende manieren waarop de mensheid heeft getracht het noodlot te domesticeren: van de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken en de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom, naar de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, op technologische beheersing gerichte samenleving.

In zijn boek betoogt hij dat we in onze huidige, postmoderne samenleving een wedergeboorte beleven van het tragische in het domein waarin we het juist niet verwachten, de technologie. Waar we dachten noodlot te kunnen beheersen door de technologie, lijkt de technologie zelf de mens noodlottig te worden. In zijn lezing zal De Mul dit illustreren aan de hand van de coronapandemie, die in belangrijke mate het gevolg is van wereldwijd vervoer van mensen en dieren met moderne transportmiddelen en de ontsluiting van oerwouden ten behoeve van de winning van grondstoffen, waardoor de contacten tussen virussen en mensen op ongekende wijze worden geïntensiveerd.

Virussen blijken daarbij de fundamentele kenmerken te vertonen van het tragische: ze zijn zowel ambigu als ambivalent. Ambigu, omdat ze zich bevinden tussen leven en levenloos (ze parasiteren op de levensprocessen van levende organismen) en zowel vreemd als eigen zijn (het zijn indringers in ons lichaam, maar hun DNA maakt inmiddels 5% uit van het menselijk DNA). Bovendien zijn ze ambivalent: ze zijn onontbeerlijk voor het functioneren van het menselijk lichaam, maar ze kunnen ook dodelijk zijn. Dat ambigue en ambivalente maakt virussen bijzonder unheimlich. Daarmee lijken virussen op gastarbeiders, zonder welke de economie niet kan functioneren, maar die tegelijkertijd bij velen angst en afkeer veroorzaken.

Jos de Mul. Biopolitical Anthropology in the Age of Converging Technologies. Invited lecture at the workshop  The Public Use of Reason – Philosophical Anthropology in the 21^st Centure. Organized by the Helmuth Plessner Society on occasion of the Conferral of the Helmuth Plessner Award upon Onora O’Neill.  Wiesbaden/Zoom Conference, 24 & 25 March 2021, 10-18. Lecture De Mul at 10 AM.  Link:  https://dshs-koeln.webex.com/dshs-koeln/j.php?MTID=mceda3b56f7d46e6c0f08426f179b0374

In my contribution, I will focus on the reciprocal constitution of Plessner’s philosophical anthropology and political philosophy. I will analyze Plessner’s critique of reductionist and determinist Neo-Darwinism and its political implications as elaborated in Die Stufen des Organischen und der Mensch (1928), Macht und Menschliche Natur (1931) and his recently published lectures on Philosophische Anthropologie, which he held in Göttingen in 1961. Against this background, I will discuss the challenges and task of philosophical anthropology in our present age, characterized by converging technologies. This term refers to the increasingly integrated biotechnologies (such as genetic modification), digital neuro-technologies (such as brain implants), artificial intelligences (such as predictive algorithms) and nanotechnologies (manipulation of matter on an atomic, molecular, and supramolecular scale, which plays an enabling a role in the other three).

The thesis I will defend is that whereas in 1919 Neo-Darwinism was primarily a theoretical challenge, which necessitated a rethinking of – to quote the title of Scheler’s most famous contribution to philosophical anthropology – »the human place in the cosmos« (Scheler, 1928), in the course of the 21st century, it became a practical one. Supported by multinationals like the ›Big Five‹ tech companies (Google, Amazon, Facebook, Apple, and Microsoft), the ›Big Six‹ seed, biotech and agrochemical corporations (Dow Chemical, DuPont Pioneer, ChemChina, Syngenta, Bayer and Monsanto), as well by authoritarian states such as the People’s Republic of China (we should not only think of the social credit system, but also of the present biopolitical state terror against the Uyghur population in the Xinjiang Province), Neo-Darwinism has become a biopolitical project, more or less intentionally aiming at a transformation of human life in the direction of trans- and posthuman lifeforms. The question is no longer what is the human’s place in the cosmos, but rather whether there still is a place for human life in the cosmos, and what we should do vis-à-vis Neo-Darwinian biopolitics. The decisive question in the present age is, in other words, how to choose our right enemy.

I will argue that today, Plessner’s philosophical and political anthropology, and especially the key concept of Unergründlichkeit, will not only help us to understand and criticize the contemporary theoretical challenge of Neo-Darwinism, but may also inspire us if we want to tackle the practical threats of Neo-Darwinism politically.

Jos de Mul & Kirsten Pols,  Helmuth Plessner: Lichamelijkheida als Verlossing? Amsterdam: Filosofisch café Felix & Sofie. Amsterdam/Zoom, 23 februari, 2021, 20:00-21:30 uur. 

Link: https://eur-nl.zoom.us/j/97470758276

De filosofie buigt zich al jaren over de vraag wat de mens is. Maar al te graag benadrukken we dat we beschikken over allerlei intelligente vermogens, waarmee we onszelf tenminste kunnen onderscheiden van dieren. Aristoteles sprak van de mens als een zoön logon echon: een ‘woordhebbend dier’. Dit ‘babbelende wezentje’ werd binnen Latijnse kringen met liefde omgevormd tot een ‘redelijk wezen’, een animal rationale. Onze geliefde rede gaf ons het benodigde houvast en in het oppermoment van twijfel stonden Descartes en Kant klaar om de rede van nieuwe onbetwistbare funderingen te voorzien.

Als gedurende de 19de en 20ste eeuw de twijfel terugkeert en men zich afvraagt of de essentie van de mens überhaupt wel vast te stellen is, stelt Heidegger dat de mens in ieder geval een wezen is dat zich kan verhouden tot haar eigen dood. Opnieuw treffen we een ‘peinzende’ mens, die via ‘gepieker’ haar eigen bestaan vorm kan geven. Echter, vatten we het menselijk bestaan wel voldoende door enkel en alleen gericht te zijn op dergelijke geestelijke activiteiten?

De Duitse filosoof Helmuth Plessner (1892 – 1985) was van mening dat de mens eerder begrepen moest worden op grond van haar lichamelijke verhouding tot de wereld. Mede geïnspireerd door zijn lamme rechterarm verdiepte hij zich in de materiële condities van het menselijk bestaan, waarmee hij nieuwe onderscheidingen tussen planten, dieren en mensen wist te formuleren. De mens – als een schijnbaar uniek wezen binnen deze indeling – dient altijd een letterlijk standpunt in te nemen, een positie ten opzichte van zichzelf en haar omgeving. Vanuit dit gedachtegoed wist Plessner allerlei antropologische wetten te formuleren, waaronder het idee dat de mens van nature kunstmatig zou zijn.
Hoewel Plessner een lange tijd het onderspit delfde ten opzichte van tijdgenoten als Heidegger, krijgt zijn denken langzamerhand de aandacht die het verdient. Echter, impliceert zo’n hard onderscheid tussen planten, dieren en mensen geen gedateerd antropocentrisme? En bevat een duiding van wat de mens is op grond van haar lichamelijkheid ook niet opnieuw achterhaalde ‘essentie’? Op zulke vragen is geen gemakkelijk antwoord te formuleren, maar des te meer vormen ze een reden om een avond in het denken van deze wat ondergesneeuwde filosoof te duiken. Dit zullen we doen onder leiding van Kirsten Pols en Jos de Mul, die tevens in zullen gaan op de waarde van Plessner’s filosofische antropologie voor sociaal-culturele, technische én politieke vraagstukken. Wat kunnen wij tegenwoordig nog met het gedachtegoed van Plessner?

Ronald van Raak & Jos de Mul. Denken op de dijken. Gesprek met Ronald van Raak over zijn boek Denken op de dijken. Rotterdam/Zoom. Vrijdag 27 november, 2020, 16:00-18:00 uur. 

Op 27 november van 16 uur tot 18:00 uur presenteert SP’er en ESPhil alumnus Ronald van Raak zijn boek ‘Denken op de Dijken’ bij ESPhil. Hij wordt door Jos de Mul geïnterviewd over zijn boek en hoe hij zijn filosofie heeft gebruikt tijdens zijn werk in de Tweede Kamer. Vervolgens is er ruimte om vragen te stellen aan Ronald van Raak.

Voor alumni van de Erasmus School of Philosophy is er  het einde is er ook de mogelijkheid om met andere alumni van ESPhil bij te praten in een digitale break-out room. Het evenement is online te volgen via zoom: https://eur-nl.zoom.us/j/93554483080

Jos de Mul. Leven met robots zoals in sciencefiction films. Venlo: CityCinema, 1 juli 2020, 20:00-21:30 uur.

Zet ‘m alvast in je agenda, deze boeiende lezing over robots in sciencefiction films. Zijn robots eng? Waarom lijken robots vaak op ons? Gaan robots steeds meer banen overnemen en misschien zelfs morele beslissingen maken?

Hoogleraar Jos de Mul, gespecialiseerd in robotica en techniekfilosofie, zal bij deze lezing ingaan op zulke vragen aan de hand van de vele voorbeelden uit sciencefiction films.

Woensdag 1 juli, 20:00 – 21:30 uur Ticket: € 5,- inclusief een kopje koffie/thee

Aanmelden via de agenda op onze website.

Jos de Mul. Aesthetics of everyday life in times of corona. Keynote at the 8th Mediterrenean Congress for Aesthetics. Dephi: European Cultural Centre of Delphi, September 10-12, 2020.

Aesthetics as a philosophical discipline is confronted today with the challenge of responding to complex phenomena of contemporary daily life. The 8th Mediterranean Congress for Aesthetics focuses on the aesthetics of everyday life, as a field of study that is concerned with the interplay of the active subject with the social-political milieu of contemporary cities. In this respect, it aims to the pursuit of aspects and attitudes of aesthetic appreciation, that emerge through a live interaction and intermingling of the human subject with the urban environment, in the public and the private domain. They are probably in contrast or/and in fertile dialogue with aesthetic sensation and evaluation criteria, that develop institutionally through educational and cultural systems, political decisions, etc. Moreover, factors such as digital technology and the immediacy of communication affect and elaborate diverse aesthetic considerations, so far as they play a decisive role in a contemporary investigation of the aesthetic aspect of everyday life.
The congress aims to a creative debate between philosophers, aestheticians, art theorists and theorists of architecture, as well as artists, architects, urban and landscape designers, theorists and researchers of culture and the media, who are interested in formulating a critical contemplation, in relation to the aesthetics of everyday life in contemporary cities.

Jos de Mul. Van stethoscoop naar datascoop. Een kwestie van vertrouwen? Lezing Slotconferentie eGGZ Centrum: Sneller, beter, hoe? Marketing & Innovatie voor meer e-metal Health. Amsterdam: IJsfontein, 21 november 2019.

Bewezen effectieve e-mental health kan ervoor zorgen dat mensen met psychische problemen sneller grip krijgen op het leven. Toch zien we dat instellingen, maar ook verzekeraars aarzelen om
e-mental health in te zetten. Hoe komt dat? Wat is er nodig om e-mental health te stimuleren? Is er wel voldoende kennis over e-mental health? Kan marketing hiervoor een oplossing bieden en zo ja, hoe dan?

Organisaties die e-mental health willen gebruiken moeten hiervoor open staan. Vooral therapeuten en ook verzekeraars lijken nog huiverig te zijn voor dit soort innovaties en vaak zijn organisaties er niet goed voor toegerust. Hoe voer je binnen je organisatie innovaties door? 

In de eindconferentie van het eGGZ Centrum als project willen we dieper op deze vragen ingaan.

Jos de Mul. Some reflections on the Japanese Society 5.0 program. Tokyo: Cabinet Office Japanese Government. October 11, 2019.

Jos de Mul. Glocality. On kimonos, spaghetti and tulips. Invited lecture. Kyoto: Seminar Glocalization. Faculty of Economy, Kyoto University, October 9, 2019.

Jos de Mul. The Total Turing Test. Robotics from Japanese and European perspectives. Kyoto: Graduate School of Sociology and Humanities. Ritsumeikan University, October 8, 2019.

After an general introduction of the famous Turing test, in the first part of my lecture I will illustrate the role deception plays in this test in a discussion of three recent Western science fiction movies in which the Turing test plays a prominent role. Although all three movies are fiction films, they reveal some important characteristics of the Western view on robotics. In the second part I will contrast the Western approach with the way the Turing Test is approached in Japanese robotics, more particular in social android robotics. Hiroshi Ishigiro’s ERICA (ERato Intelligent Conversational Android) will be my main example. In the third and final part I will I will argue that, in the final analysis, the difference in approaches in Western and Eastern robotics is closely connected with different religious worldviews, which even in a secularized world still inform robotics and AI research at a fundamental level.

URLAND-dramaturg Florian Hellwig in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul over de theatervoorstelling De Internet Trilogie. Utrecht: Stadschouwburg, 24 september 2019, 19:00 uur, gevolgd door de voorstelling (20:00).

"Urland maakt beangstigende trilogie over het wonder van internet" - NRC ***

De digital natives van performancecollectief URLAND presenteren een exclusieve happening over de belangwekkendste ontwikkeling van de moderne tijd. Het drieluik legt de (hyper)link tussen de mythe van Prometheus en het moderne digitale vuur. Prometheus stal het vuur van de goden en gaf het aan de mens. Zoals het vuur zowel vooruitgang als vernietiging betekent, zo behelst het internet zowel de utopische belofte als de dystopische teloorgang. ‘De Internet Trilogie’ is een digitale trip waarin de toekomst voelbaar wordt gemaakt.

• blijf op de hoogte via het facebookevenement
• in deze voorstelling wordt gebruik gemaakt van een stroboscoop

inleiding
URLAND-dramaturg Florian Hellwig gaat voorafgaand aan de voorstelling (19:00-19:30) in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul. Jos is hoogleraar wijsgerige antropologie en schreef meerdere artikelen, essays en boeken. Zijn dochter Elize is filosoof en schrijfster en studeerde Nieuwe Media en Digitale Cultuur en Filosofie. Wat zijn de voor- en nadelen of risico's van techniek en technologische ontwikkeling? In hoeverre heeft de technologie ons gedrag, ons denken en handelen veranderd? Welke maatschappelijk invloed zal de techniek in de toekomst hebben? Hoe natuurlijk is de mens eigenlijk? Vind je het leuk om dit soort vragen beantwoord te krijgen, kom dan naar de inleiding in de Hekmanfoyer. Daar is beperkt plaats, dus bestel van tevoren een kaartje (à € 2).

boek
Performancecollectief URLAND brengt ook een boek uit over De Internet Trilogie. Een bundeling van drie jaar onderzoek naar het fenomeen internet, waarin URLAND sprak met wetenschappers, hackers en filosofen. URLAND wil met het boek laten zien hoe hoe een hedendaagse theatermaker zich verhoudt tot een snel veranderende maatschappelijke realiteit. De presentatie vindt plaats op vrijdag 13 september, voorafgaand aan de première in Theater Rotterdam. 

credits
van en met: Ludwig Bindervoet, Thomas Dudkiewicz, Marijn Alexander de Jong, Eric Joris, Jimi Zoet, dramaturgie: Florian Hellwig, productie: URLAND in coproductie met Theater Rotterdam en CREW, foto: Julian Maiwald, www.urland.nl

recensies 

- Urland biedt uiteindelijk geen verontrustend dystopisch toekomstvisioen, maar ontpopt zich zo als een pleidooi voor echt leven in plaats van louter virtueel - Theaterkrant    lees de recensie
- De virtuele wereld is maakbaar, maar zeker niet perfect - NRC   lees de recensie
- Lekker vervreemdend - de Volkskrant   lees de recensie

Jos de Mul. Jij, Robot? Lezing in het kader van de cursus Ik, Robot van de Internationale School voor Wijsbegeerte. Leusden, 22 oktober 2019.

Bent u meer robot dan u denkt?

Sophia heeft burgerrechten gekregen in Saoedi-Arabië. Opmerkelijk, want Sophia is een robot en robots zijn geen personen, laat staan burgers, toch? Of wordt het tijd dat we daar anders over gaan denken?

Robots maken al een tijd deel uit van onze maatschappij. Ze zetten onze auto’s in elkaar en helpen de chirurg bij operaties. Maar naarmate robots complexere handelingen steeds zelfstandiger kunnen uitvoeren en zelfs gesprekken kunnen voeren, wordt de vraag of zij beschikken over kunstmatige intelligentie steeds urgenter.

Kan een machine denken? Die vraag stelde Alan Turing al in 1950. Waaraan moet een robot als Sophia voldoen voor we kunnen zeggen dat zij kan denken? En onder welke omstandigheden kan ze als persoon erkend worden? Enkele decennia geleden nam nog niemand het idee van niet-menselijke personen werkelijk serieus, maar tegenwoordig kunnen we er niet meer omheen.

Wat maakt het uit of je van vlees en bloed bent of van siliconen?

Robots worden niet alleen slimmer, maar ook socialer en creatiever, zelflerend en zelfsturend. Dat levert morele vragen op. Is het wel ethisch verantwoord om robots tot slaaf te maken? Of komen zij in opstand? Misschien grijpen zij zelfs de macht, of vervangen ze op den duur de gehele menselijke soort! Volgens sommigen is die ontwikkeling al in volle gang. Drones vervangen soldaten en bij de politie doe je aangifte bij een robotagent. Ook is er al software die rechtszaken efficiënter kan oplossen dan een menselijke rechter. Zo verschuift het geweldsmonopolie van mens naar machine. Is dat erg? Wat maakt het uit of je van vlees en bloed bent gemaakt of van electroden en siliconen? De grens tussen natuur en techniek vervaagt. Misschien bent u zelf wel meer robot dan u denkt. Tijdens deze cursus komen filosofen, wetenschappers en ontwikkelaars aan het woord. In de avonduren gaan we in gesprek, lezen we teksten of kijken we een film.

Met prof. Jos de Mul, prof. ir. Peter-Paul Verbeek en prof. ir. Jan Broersen, dr. Monica Meijsing, Bas Testerink, dr. Erno Eskens, Marthe Kerkwijk en vele anderen. De gespreksleiding is in handen van Ton Maas.

Jos de Mul. Alexander Reeuwijk interviewt Jos de Mul over zijn nieuwe boek Breng mij die Horizon! Filosofische reisverhalen in de serie Teylers Ontmoet. Haarlem, Teylers Museum, 13 oktober 2019.

Teylers Ontmoet Reizen

 Op zondag 13 oktober om 14.00 uur staat Teylers Ontmoet in het teken van Reizen. Alexander gaat in gesprek met Jelle Brandt Corstius, Jos de Mul en Tijs Goldschmidt in de prachtige Gehoorzaal van het Teylers Museum.

Jos de Mul. Democratie, populisme en vrijheid van meningsuiting in het tijdvak van de sociale media. Filosofisch Café. Drachten, 19 september 2019.

Sinds het begin van het millennium heeft het populisme wereldwijd een grote vlucht genomen. Populisten zijn er in vele soorten en maten, maar wat ze allemaal delen is demagogische stijl van politiek bedrijven met behulp van beledigende woorden, persoonlijke aanvallen en verdachtmakingen. Dat draagt in belangrijke mate bij aan de verruwing van de omgangsvormen. Nederland is daarop geen uitzondering en volgens onderzoek van I&O Research is die verruwing een van de grootste zorgen van de Nederlandse bevolking.

Demagogie – het in beweging brengen van het volk met retorische middelen – maakt een politicus nog niet noodzakelijk tot een populist. Demagogie is eigen aan democratie. Iedere politicus doet immers zijn best om kiezers voor zijn standpunten te winnen, en dan is een zekere mate van ronkende retoriek onvermijdelijk. Dat gold al voor de directe democratie in het klassieke Athene en dat is er niet minder op geworden in het tijdvak van de massamedia.

Het hedendaagse populisme kan echter niet goed begrepen worden zonder daarbij de rol van het internet en met name sociale media als Twitter en Facebook in ogenschouw te nemen. Deze nieuwe media hebben het politieke landschap in een aantal opzichten ingrijpend veranderd. In zijn lezing zal Jos de Mul ingaan op deze transformatie en de consequenties daarvan voor onze parlementaire democratie, vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.

Prof.dr. Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus School of Philosophy. Daarnaast was hij gasthoogleraar en fellow in o.a. in Ann Arbor, Princeton, Shanghai en Kyoto en winnaar van de Praemium Erasmianum en de Socrates Wisselbeker. Zijn boeken – waaronder De tragedie van de eindigheid (1993),  Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie (3de druk 2007), Cyberspace Odyssee (6de druk 2010) en De domesticatie van het noodlot (5de druk 2015) zijn in meerdere talen vertaald. In 2014 schreef hij het Essay van de Maand van de Filosofie: Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (Uitgeverij Lemniscaat), in 2017 publiceerde hij Paniek in de polder. Polytiek in tijden van populisme (Uitgeverij Lemniscaat) en in juni 2019 Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Uitgeverij Boom).  Behalve wetenschappelijk werk publiceert hij ook regelmatig essays voor een breder publiek, onder meer in Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer. Veel van zijn werk kan worden geraadpleegd op zijn website www.demul.nl

Locatie: doopsgezinde kerk Drachten Zuiderbuurt 26 | 9203 CX | Drachten Telefoon 0512-524876, aanvang 19.30 uur

Jos de Mul. Breng mij die horizon! Lezing over Japanse pelgrimages in de serie Wandelust van Studium Generale. Groningen, 17 september 2019.

Mensen reizen wat af tegenwoordig, voor studie, werk of als vakantiebesteding. En soms noodgedwongen, op de vlucht voor oorlog of armoede. Ook de pelgrimstocht mag zich verheugen in hernieuwde belangstelling. Aan de hand van de Saigoku pelgrimstocht die hij in Japan maakte, vraagt Jos de Mul, auteur van Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Uitgeverij Boom, 2019), zich af wat de pelgrimstocht tegenwoordig nog onderscheidt van de toeristische reis. Hoe e wij de wereld ervaren, wordt in belangrijke mate bepaald door de plaats en tijd waarin wij leven. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden, verstrooien en laten versmelten met andere vergezichten. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur. 

In Breng mij die horizon! neemt Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren, de lezer mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, gamende indianen, psychedelische cyberhippies en Boeddhistische selfie-reflecties!

Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker. 

Jos de Mul. Denken over reizen. Lezing in de serie Filosofische ontmoetingen van Filosofie in Den Haag. Den Haag, 30 september.

Denken over reizen

met filosoof Jos de Mul en beeldend kunstenaar Karin van Pinxteren

Now… Bring me that horizon! zijn de gevleugelde woorden die Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean sprak als weer een nieuw avontuur lokte. Het is een uitstekend motto voor het nieuwe boek van Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren.

Breng mij de horizon! laat zien wat er gebeurt als een filosoof een ticket boekt. Jos de Mul neemt je tijdens deze Filosofische ontmoeting mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, gamende indianen, boeddha-bots en psychedelische cyberhippies, en laat ons nadenken over vertrouwde gewoonten en denkbeelden..

Filosofisch avontuur
De plaats en tijd waarin wij leven bepaalt in belangrijke mate hoe wij de wereld ervaren. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden en laten versmelten met andere vergezichten.
Naast de bekende praktische beslommeringen die iedere reiziger ondervindt, wordt de filosofische reiziger ook uitgedaagd de betekenis te begrijpen van de vreemde denkbeelden, handelingen, situaties en contexten waarin hij zich begeeft. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur.

Afshin Ellian (rechtsgeleerde, filosoof en dichter) schreef over De Mul’s laatste boek: ‘Een filosofisch boek dat zo mooi en vloeiend is geschreven, is al een provocatie van de bovenste plank. Het doet me denken aan Michel de Montaigne. Breng mij die horizon! is ook een eerlijke en openhartige biografie van Jos de Mul, verweven met een grenzeloze nieuwsgierigheid.’

Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker. Over zijn filosofische omzwervingen publiceerde hij de afgelopen jaren geregeld in NRC Handelsblad, Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer.

**EXTRA**
Beeldend kunstenaar Karin van Pinxteren opent de avond. Zij heeft reisangst, maar moet van zichzelf reizen. “Steeds verder van huis glijdt de trein een onbekend landschap in, tegelijkertijd verdwijnt mijn stem. Ik kom aan zonder spraak. Is dit toeval? Ik wil ook niet op reis, maar ik moet van mezelf. Een tweede poging eindigt op dezelfde manier, tijdens de landing gaat mijn stem er vandoor. Jaren later besef ik me dat alle grond op aarde bezit is, aan iets of iemand toebehoort. Reizen doe je over de grond van een ander. Je betreedt een oude tijd van intense voetstappen die je overschrijft. Dat destijds onbewuste besef maakte mij sprakeloos.”

Karin van Pinxteren maakt installaties, performances, twee- en driedimensionaal werk, schrijft beschouwingen op haar blog Nachtportier en maakt korte poëzie.
Werk van Van Pinxteren was onder meer te zien in Museum De Pont in Tilburg, Van Abbemuseum Eindhoven, De Ketelfactory Schiedam, The MeetFactory in Praag, The Present Company Brooklyn New York en Galaxy Museum of Contemporary Art in Chongqing.

Datum: maandag 30 september 2019
Locatie: Zaal 3, Constant Rebeqcueplein 20A, Den Haag
Tijd: 20.00 uur (zaal open 19.30 uur)
Prijs: € 11,50 – € 15,00

Jos de Mul. The Task of Philosophical Anthropology in the Age of Converging Technologies. Keynote at the conference Philosophische Anthropologie als interdisziplinäre Praxis. Max Scheler, Helmuth Plessner und Nicolai Hartmann in Köln – historische und systematische Perspektiven. Universität Köln, 5 November, 2019.

06.–09. November 2019, Fritz Thyssen Stiftung, Köln

Tagung des Research Lab der a.r.t.e.s. Graduate School for the Humanities Cologne in Kooperation mit der Hartmann-, Plessner- und Scheler-Gesellschaft

Wissenschaftliche Koordination: Andreas Speer & Erik Norman Dzwiza Organisation und Ausarbeitung Matthias Schloßberger

Jos de Mul. Metadesign. Imagination in the age of digital recombination. Keynote at the workshop international research project Philosophizing Data Visualizations in the Middle Ages and Early Modernity (XIIIth-XVIIth century).  Institute of Philosophy. University of Porto. Porto, June 25, 2019.

Jos de Mul. Waarom blijven we (niet) in de provincie? Presentatie Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Boom 2019). Rotterdam: Erasmus Universiteit. Erasmus Paviljoen, 4 juni 2019, 16:00-18:00 uur.

Op dinsdagmiddag vanaf 16.00 uur presenteert filosoof Jos de Mul zijn nieuwe boek Breng mij die horizon! bij Studium Generale Erasmus Universiteit in Rotterdam, met een lezing 'Waarom we (niet) in de provincie blijven.' Marli Huijer – auteur van onder meer Achterblijven. Een nieuwe filosofie voor een grenzeloze wereld – geeft commentaar en gaat in gesprek met de schrijver.

Now... Bring me that horizon! zijn de gevleugelde woorden die Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean sprak als weer een nieuw avontuur lokte. Het kan geen beter motto zijn voor dit boek van Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren. 

In Breng mij die horizon! reflecteert Jos de Mul op de vraag welke invloed reizen op ons denken heeft en neemt hij ons in een reeks filosofische reisverhalen mee op een adembenemende conceptuele reis door drie eeuwen en continenten. Welkom in de  wereld van communistische catwalks, Boeddha-bots en psychedelische cyberhippies!

Jos de Mul. Transhumanismus aus Sicht der Philosophischen Anthropologie Helmuth Plessners. Forum Philosophische Anthropologie der Grenzfragen menschlichen Lebens 2019: Das Gelingen der künstlichen Natürlichkeit. München: Katholische Akademie Bayern, 10 Juli, 2019.

Forum Philosophische Anthropologie der Grenzfragen menschlichen Lebens 2019: Das Gelingen der künstlichen Natürlichkeit.

Mensch-Sein und menschliche Würde an den Grenzen des Lebens unter den Bedingungen disruptiver Technologien

Jos de Mul. The Turing Test in recent science fiction films  A philosophical analysis against the background of the Turing-Wittgenstein Debate at the conference Digital Imaginaries of the Self. Technische Universität Dresden, July 8, 2019.

The goal of the international conference is to undertake an interdisciplinary discussion at the crossroad of different traditions and approaches (philosophy of technology, STS, media and cultural studies) centered on the digital technologies of the self. A specific attention will be devoted to the body and its functions, to the quantified self or lifelogging-related technologies, affective computing, connected prosthetics and sex robots. Beyond the specific differences, all these technologies are doing more than mediating between humans and their worlds: they are configuring new worldviews and new forms of life. On the one hand, according to an empirical perspective, researchers will map the multiple practices of digital tracking and digital self-representation; on the other hand, they will investigate from a symbolic perspective the way these practices are both always-already entangled and are actively contributing to the configuration of new imaginaries of the self.

The workshop is funded by the scientific program “PROSCOPE structurant” of the French embassy in Berlin, in collaboration with the French embassy in The Hague.

For the full program see the attached flyer. 

Jos de Mul. Voorbij het ontologisch egoïsme. Bespiegelingen van een post-cartesiaans antropoloog. Lezing op het symposium Descartes in Zeeland en verder... Georganiseerd door het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.  Middelburg: Betje Wolff Auditorium van de ZB | Bibliotheek van Zeeland, 9 maart, 2019, 13:30-17:00.

Het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen viert dit jaar dat het 250 jaar bestaat. Het Genootschap gaat dat op veel manieren vieren. Eén daarvan is door aandacht te besteden aan de filosofische vooronderstellingen van het Genootschap. Opgericht in de tijd van de Verlichting kan het niet anders of we komen dan terecht bij René Descartes, de Franse filosoof en wiskundige die tot op de dag van vandaag een enorme invloed heeft gehad op het wetenschappelijke denken en daarmee ook op het denken, doen en laten van het Genootschap.

Toch staat het Cartesiaanse denken  onder druk en lijkt het de moeite waard aan de hand van een drietal hedendaagse filosofen van de universiteiten  van Nijmegen, Amsterdam en Rotterdam te doordenken wat de blijvende erfenis van Descartes is en waar en hoe zijn denken correctie behoeft.

Het Genootschap prijst zich gelukkig dat de Denker des Vaderlands, prof. dr. René ten Bos bereid is gevonden aan het symposium rond het denken van Descartes zijn medewerking te verlenen. Daarin staat hij niet alleen. Twee filosofen met Zeeuwse wortels, prof. dr. Jos de Mul en dr. Ad Verbrugge, vormen zijn gesprekspartners.

Het symposium vindt plaats op zaterdag 9 maart 2019 in het Betje Wolff Auditorium van de ZB| Bibliotheek van Zeeland te Middelburg. Aanvang 13.30 uur.

De toegang is gratis, maar aanmelding is noodzakelijk, u kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen naar: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. met vermelding van uw naam, tel.nr en e-mailadres.

Elize en Jos de Mul en danseres Maxine van Lieshout. Dansen in de cloud. Lezing op het Film en Theater Festival DenkStation. Theater De Krakeling, Amsterdam, 8 maart 2019, 21:00 uur.

Filosoof Jos de Mul weet alles over robots en kunstmatige intelligentie en reisde naar Japan om kennis te maken met een vrijwel echte menselijke robot. Zijn dochter Elize de Mul, ook filosoof, weet dan weer alles over selfies. Samen met danseres Maxine van Lishout maken Jos en Elise een voorstelling over de zwermgeest waarvan wij allen steeds meer deel uit zullen maken. Wil je weten wat die zwermgeest is, kom dan naar hun voorstelling. Tipje van de sluier: het heeft iets te maken met The Cloud.

vrijdag 8 maart 21:00-21:30
Locatie: Zaal
Genre: Dans en filosofie
Capaciteit: 180

Jos de Mul. Open-source-evolutie? Mens-diercombinaties in het tijdvak van de digitale recombineerbaarheid. Lezing op het KNAW symposium Mens-dier combinaties. Van mythologie naar technologie. Amsterdam, Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179, 1019 HC Amsterdam, 12 februari 2019, 19:00-21:00 uur.

In dit symposium belichten sprekers uit de literatuurwetenschappen, de filosofische antropologie, gedragsbiologie en de biologie de mens-diercombinaties vanuit diverse invalshoeken. Nieuwe biologische technieken maken het nu mogelijk om combinaties van dierlijke en menselijke cellen te maken, zogenaamde cybriden en chimeren. De KNAW brengt in 2019 een factsheet uit over wat er nu al kan en wat in de toekomst mogelijk is. Maar het denken over combinaties van mens en dier is eeuwen oud. Een van de bekendste mythische figuren is de centaur: half mens en half paard.

Bernard Roelen, universitair hoofddocent, Universiteit Utrecht – Stamcellen en mens-diercombinaties: mogelijke toepassingen

Irene de Jong, hoogleraar oud-Griekse taal- en letterkunde, Universiteit van Amsterdam – Chimaera en andere hybride wezens in het Homerische epos

Jan van Hooff, emeritus hoogleraar ethologie en socio-ecologie, Universiteit Utrecht – De evolutie van mens-diercombinaties

Jos de Mul, hoogleraar filosofische antropologie, Erasmus Universiteit Rotterdam – Open-source-evolutie? Mens-diercombinaties in het tijdvak van de digitale recombineerbaarheid

Moderator van het symposium is Ton Berns, emeritus hoogleraar experimentele moleculaire genetica van erfelijke aandoeningen, Universiteit van Amsterdam en oud-directeur van het Nederlands Kanker Instituut.

Jos de Mul en Henk Oosterling. Intervidu of zwermgeest? Intellectueel duel. In het kader van De Nieuwe Mens is Hot. Den Haag: Het Nationale Theater, 21 januari 2019, 20:15 uur. 

Is het waar dat we vanaf nu superslimme babies kunnen bestellen met blauwe, bruine of zwarte ogen? Ontdek het tijdens De Nieuwe Mens is HOT.

De mogelijkheden met nieuwe technologieën lijken eindeloos. Wetenschappers ontrafelen steeds meer geheimen van het leven. Moeten we bang zijn voor iets wat we niet begrijpen of moeten we de experts blindelings vertrouwen? Niemand die het weet, maar erover nadenken is een feest!

Ook nieuwsgierig naar hoe wij er als mens in de toekomst uit gaan zien? U hoort het deze avond van wetenschappers, politici, kunstenaars en filosofen.

Jos de Mul. Digitale zorg - een reden tot zorg?  Lezing op het symposium Digitale Zorg en Diabetes. Utrecht: DeFabrique, 13 december 2018.

Met apps en continue glucosemonitoring (CGM) systemen, slimme insulinepennen en geïntegreerde diabetesservices wordt de diabeteszorg steeds digitaler. Hoe verandert de relatie tussen mens en machine door kunstmatige intelligentie, digitalisering en automatisering?

Digitale technologie geeft controle over ziekte en inzicht in leefstijl

Glucosemetingen, insuline-injecties, koolhydraatinnames; mensen met diabetes genereren voortdurend data. Hoe kunnen we die data inzetten voor het verbeteren van diabeteszorg? Wat is daarvoor nodig? En hoe kan dat bijdragen aan een betere kwaliteit van leven? Op uitnodiging van Roche Diabetes Care Nederland kwamen bestuurders, zorgverleners en mensen met diabetes op 13 december 2018 bijeen in De Fabrique in Utrecht om hierover van gedachten te wisselen tijdens het symposium Digitale Zorg & Diabetes.

Kijk voor een bondig verslag “Digitaal en diabetes: van insulinepomp tot Instagram” hier.

Keynote sprekers

Prof. Dr. Jos de Mul
Hoogleraar wijsgerige antropologie
Erasmus Universiteit

Met apps en continue glucosemonitoring (CGM) systemen, slimme insulinepennen en geïntegreerde diabetesservices wordt de diabeteszorg steeds digitaler. En in een cultuur waar computers en smartphones het belangrijkste instrument zijn, wordt alles een database. Moeten we waken voor een database delirium? De heer Jos de Mul, hoogleraar filosofie van mens en cultuur aan de Erasmus Universiteit, gaat in zijn keynote in op onvoorziene neveneffecten van technologie die vooraf lastig te voorspellen zijn, en hoe de relatie tussen mens en machine en diabeteszorg door kunstmatige intelligentie, digitalisering en automatisering verandert.

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Tim Juergens
VP, Franchise Lead HCP & Payer, Strategy & Customer Solutions
Roche Diabetes Care

Als digitale zorg écht wil doorbreken moeten zorg en bedrijfsleven elkaar op het juiste moment treffen. Als voormalig General Manager voor Roche Diabetes Care Nederland heeft de heer Tim Juergens een sterk inzicht in het Nederlandse zorglandschap. Vandaag staat hij aan de wieg van de wereldwijde digitale strategie van Roche. Als franchise leader ontwikkelt hij digitale toepassingen voor zorgverleners en betalers, maar steeds met het oog op een betere zorg voor mensen met diabetes. Tim leidt ons door de visie van Roche op digitale diabeteszorg en de stappen die we vandaag al nemen om deze waar te maken. 

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Prof. Dr. Hanno Pijl
Internist-endocrinoloog en hoogleraar diabetologie
LUMC     

Leefstijlgeneeskunde gaat de toekomst van de diabeteszorg onherroepelijk beïnvloeden. Als wetenschappelijk coördinator van het onlangs opgerichte Nederlands Innovatie Centrum voor Leefstijlgeneeskunde (www.NILG.eu) kan de heer Hanno Pijl, internist-endocrinoloog (LUMC) en hoogleraar diabetologie, als geen ander vertellen wat die impact wordt. In zijn keynote gaat Hanno in op de interactie tussen onze leefstijl, omgeving en genetische architectuur. Een gesprek over hoe we gezamenlijk de toekomst van de diabeteszorg vormgeven, in “het land van bitterbal en boterkoek”.

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Ervaringsdeskundigen aan het woord

De zorg digitaliseert in rap tempo, maar voor sommigen niet snel genoeg. Hobby-hackers knutselen een eigen kunstmatige pancreas of continu glucosemonitoring systeem, geboren uit noodzaak. Wat is het nut en de waarde van digitalisering vanuit patiëntperspectief?

Het deelnemerspanel bestaat uit:

Loes Heijmans-Beek
Ervaringsdeskundige en auteur
www.doemijmaardiabetes.nl

Anne Jacobs
Ervaringsdeskundige en voorzitter Stichting ééndiabetes
www.eendiabetes.nl

Stef Smits
Vrijwilliger en regiomanager DVN
www.zelfzorgondersteund.nl/stef

Voor een gedetailleerd verslag van hun bevindingen, klik hier.

Dagvoorzitter

Koen Harms
Head of Healthcare and Business Development
Roche Diabetes Care Nederland BV

Vervolg in 2019

Hoe bouwen we aan toekomstbestendige diabeteszorg, met oog voor leefstijlgeneeskunde, preventie en data gedreven, geïntegreerd diabetesmanagement? Bij de eerste editie van het symposium Digitale Zorg & Diabetes staat deze vraag centraal. In 2019 gaat Roche Diabetes Care Nederland een vervolg geven aan dit symposium. Alle ervaringen en input van stakeholders zijn daarbij welkom. We houden onze relaties vanzelfsprekend op de hoogte van een nieuwe editie van dit symposium.

Heb je vragen of opmerkingen over het symposium Digitale Zorg & Diabetes? Bel Roche Diabetes Care Nederland op 036 - 539 4273.

Verslag symposium.

Jos de Mul. Blockchain. Een zaak van vertrouwen? Lezing op de studiemiddag Blockchain - A matter of Trust? Erasmus Initiative Dynamics of Inclusive Propsperity. Erasmus University Rootedam, 3 december.

Het doel van de studiemiddag is om juristen, rechters, advocaten, overheidsambtenaren, academici en andere geïnteresseerden inzichtelijk te maken in de ontwikkelingen die zich in de blockchainwereld afspelen. De studiemiddag zal ingaan op experimenten met blockchain binnen de overheid, de maatschappelijke impact, de technische en juridische aspecten.

Jos de Mul. Plessner and actual theories about embodied cognition. Invited lecture at the workshop  The Future of Philosophical Anthropology, organized by Marcus Düwell and the Helmuth Plessner Gesellschaft. Utrecht: Utrecht University, November 29-December 1, 2018.

Helmuth Plessner’s Levels of Organic Life and the Human [Die Stufen des Organischen und der Mensch, 1928] is one of the founding texts of twentieth century philosophical anthropology (understood as philosophical reflection on the fundamental characteristics of the human lifeform). It is argued that Plessner’s work demonstrates the fundamental indispensability of the qualitative humanities vis-à-vis the naturalscientific study of man. Plessner’s non-reductionist, emergentist naturalism allots complementary roles to the causal and functional investigations of the life sciences and the phenomenological and hermeneutic interpretation of the phenomenon of life in its successive levels and stages. Within this context, human agency can be understood as a higher-order property of organic life, which act by the selective activation of lower-level psychophysical powers. Plessner’s three ‘anthropological laws’ are used to situate the notion of practical self-understanding in between two extremes: deterministic views that deny human freedom and responsibility and views that ascribe an unrealistic amount of autonomy to human beings.

Against this methodological background, in the third section I will elucidate Plessner’s non-dualist interpretation of the embodied, embedded, extended and enacted nature of the psychophysical unity of life. I will explain the key concepts ‘dual aspectivity,’ ‘boundary realization,’ and ‘positionality,’ and will describe and analyze the types of positionality of the successive lifeforms of plants, animals, and human beings. With regard to the human being, I will also point at the extended character of this lifeform. In addition, I will refer to recent work in the life sciences that underpin Plessner’s philosophy of nature and philosophical anthropology.

The Future of Philosophical Anthropology

Venue: Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK), Domplein 4, Utrecht (www.uck.nl)

Thursday, November 29, 2018 (Room: Torenzaal, UCK)

Program:

14.00 - 16.00   Jos de Mul (Rotterdam): Plessner and actual theories about embodied  cognition

                        Hans-Peter Krüger (Potsdam): comment

                        Discussion

16.00 - 16.30  Coffee

16.30 - 18.30  Marcus Düwell (Utrecht): Ethics and philosophical anthropology

                        Volker Schürmann (Köln): Comment

                        Discussion

19.00               Dinner: Hofman Café, Janskerkhof 17a, Utrecht

Friday, November 30, 2018 (Room: 115, UCK)

9.00 - 11.00   Gesa Lindemann (Oldenburg): Plessner’s method of theory construction and empirical research

Anna Henkel (Lüneburg): Observing with Plessner. Analytical strategies for observations of interaction and society

Discussion

11.00 - 11.30  Coffee

11.30 - 12.30   Paul Ziche (Utrecht): Abstraktion und Einfühlung” – Abstract feelings in the history of anthropology

12.30 - 13.30  Lunch

13.30 - 15.30   Jan Vorstenbosch (Utrecht): Plessner, Scheler, Heidegger: the significance of the Interbellum debate on philosophical anthropology for its future.

Huib Ernste (Nijmegen): Plessner, on borders, difference and geography

15.30 - 16.00  Coffee

16.00 - 18.00   Joel Anderson (Utrecht): Transparency, Plasticity, and Niche Construction: Plessnerian Reflections on Extended Agency

Maarten Coolen (Amsterdam): Ontological Affirmation in Love: Merleau-Ponty and Plessner

18.00 - 19.00  General Assembly of the Helmuth Plessner Society

19.30               Dinner: Stadskasteel Oudaen, Oudegracht 99, Utrecht

Saturday, December 1, 2018 (Room: 115, UCK)

9.00 - 11.00    Carola Dietze (Jena): Plessner and the Discussion about the European Union

Katharina Block (Oldenburg): What would Plessner say to an Anthropocenist?

11.00 - 12.00  Final Discussion

Jos de Mul. Sociale Robotica of zijn Japans. Lezing in het kader vanhet debatprogramma Kunstmatige intelligentie aan banden, georganiseerd door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) in het kader van het Hightlight. Art & Technology Event. Delft: Grote Zaal Theater de Veste, 17 november 2018, 16:00-20:30 uur.

Op zaterdag 17 november 2018 vindt in Delft HighLight plaats, een nieuw evenement op het raakvlak van kunst en techniek. HighLight onderzoekt welke rol kunst en creativiteit spelen in het gebruik van technologie en in het vormgeven van onze leefomgeving. Een steeds groter deel van hoe we onze levens leiden wordt bepaald door succesvol inzetten van techniek - of juist de gebreken hiervan. Nederlanders, uit Delft in het bijzonder, zijn altijd zeer vaardig geweest in het onderzoeken, maken en vormgeven van de technieken waarmee wij ons land en ons leven beter inrichten. HighLight presenteert kunst die beïnvloed is door technologische ontwikkelingen (en vice versa), en onderzoekt en bediscussieert wat de impact is van deze ontwikkelingen voor onze maatschappij.

Van 16.00 – 23.00 is er in Theater de Veste een programma rondom het thema Artificial Intelligence met een congres, een comedy show, een data detox-café en een tentoonstelling. Daarnaast zijn er tentoonstellingen en workshops op verschillende locaties in de stad. De hoofdlocaties zijn Theater de Veste, Open (bibliotheek) en Science Centre.

HighLight werkt samen met vele partners, zoals onder andere: Gemeente Delft, Technische Universiteit Delft en Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI). Met drie programmatische lijnen belicht het festival hoe technologie wordt ingezet voor expressie (Express), wat voor effecten het heeft (of kan hebben) op het dagelijks leven (Test) en hoe we daar als samenleving mee om kunnen gaan (Think). 

Het Koninklijk Instituut van Ingenieurs verzorgt het debatprogramma van 16.00 tot 21.00 in theater de Veste.

Jos de Mul. Participation in panel discussion Human or Robot? The Art in Artificial Intelligence. International Science Festival Nijmegen. Lux, November 10, 14:30.

The documentary Human or Robot? is about android and humanoid robots, from the perspective of photographer Max Aguilera-Hellweg. In his quest to define what it means to be human, Aguilera-Hellweg highlights our increasingly intimate relationship with robots and documents human anatomy and the frontiers of robot technology. What distinguishes man from machine? And what does it mean to be human?

Is there any art in Artificial Intelligence? Is it possible for AI to create art in the same way a human being can? And if so, can this AI then be considered ‘intelligent’? What does that mean for understanding ourselves as human beings? Isn’t creativity the key human condition which seperates us from other beings and systems?

After the documentary Human or Robot? these questions will be discussed by Jos de Mul – professor Philosophy of Man and Culture at Erasmus University Rotterdam, Cynthia Liem – performing musician and computer science researcher at the TU Delft – and Pablo Núñez and Bram Loogman – creators of Jan Bot: EYE Filmmuseum’s first robot filmmaker, which is exhibited in the library during InScience. The discussion will be moderated by Marc Seijlhouwer from technology magazine De Ingenieur. For the film summary of Human or Robot? 

Jos de Mul. Robots in de zorg. De Japanse benadering. Lezing op het afscheidssymposium Françoise Dings en Hans van der Schoot. OLVG. Amsterdam, 10 oktober 2018.

Jos de Mul. Einführung in das Denken Plessners. Keynote Konferenz Deutsche Theorie II: Helmuth Plessner. Universität Zürich, 2 Juli, 2018.

Helmuth Plessner (1892-1985) was one of the founders of philosophical anthropology, and his book The Levels of the Organic and Man [Die Stufen des Organischen und der Mensch], first published in 1928, has inspired generations of philosophers, biologists, social scientists, and humanities scholars. In his lecture De Mull argues for Plessner’s relevance to contemporary discussions in a wide variety of fields in the humanities and sciences, such as biology, neurosciences, psychology, sociology, social geography, cultural anthropology, philosophy of mind, and technology studies.

Jos de Mul & Maria Grever. Transnationalizing the public sphere. Laudatio Honorary Doctorate Prof.dr. Nancy Fraser. Honorary supervisors: prof.dr. Maria Grever and prof.dr. Jos de Mul. Erasmus University Rotterdam, November 7, 2014.

Jos de Mul, Myrthe Tielman, Erwin de Vlugt, Patrick van der Hijden . Zorgmachines. Hoe robotisering en virtualisering onze gezondheidszorg veranderen en wat dat kan betekenen. Organisatie  Den Haag: Centrale Bibliotheek, 17 mei, 20:30-22:00 uur.
 

Verdwijnt de mens uit de zorg? Debatavond over robotisering bij B-Unlimited

In alle uithoeken van de gezondheidszorg worden robots en virtuele omgevingen geïntroduceerd. Het is niet meer de vraag of die ontwikkelingen nut hebben in de zorg - ze zijn er, het worden er meer en ze gaan niet meer weg. Hoe gaan robotisering en virtual reality samen met de groeiende aandacht voor menselijke maat en persoonlijke benadering? Op donderdag 17 mei maakt B-Unlimited een tussenbalans op met Ine Gevers, Erwin de Vlugt, Myrthe Tielman en Jos de Mul. 

B-Unlimited | Zorgmachines | 17 mei 2018 | 20.30 u | Centrale Bibliotheek, Studio B | Spui 68 | tickets 7-10 euro, studenten en scholieren gratis.

https://www.sg.uu.nl/node/2850Jos de Mul. Van nature kunstmatig: over de nieuwe mens. Studium Generale. Utrecht, 21 januari 2014.

DNA-printers, synthetische cellen en levende computervirussen: recente technologische ontwikkelingen doorbreken vroegere grenzen tussen de kunstmatige en natuurlijke wereld. Niet alleen in het lab maar ook in ons lichaam. Disciplines als de neurowetenschappen, biotechnologie en informatica dragen bij aan betere kennis van onze wereld, ze veranderen die ook en transformeren onze levens. Hoe ziet onze toekomst eruit en hoe ver zijn we van die nieuwe mens af?

Prof. dr. Jos de Mul (Wijsgerige antropologie, EUR) schreef het prikkelende essay Kunstmatig van nature: Onderweg naar Homo sapiens 3.0, voor de Maand van de Filosofie 2014, en onderzoekt hoe revolutionaire ontwikkelingen het leven én ons mensbeeld veranderen.

Deze lezing wordt georganiseerd in aanloop naar de Maand van de Filosofie, in samenwerking met Filosofie Magazine, Lemniscaat en Trouw. Naar aanleiding van de lezing verscheen het essay 'Sleutelen zullen we' van De Mul in het katern Letter & Geest van Trouw.

video registratie

Jos de Mul, Polycentricity and poly(ex)centricity - next levels of positionality? On telepresence, social insects, craniopagus twins & global brains. Invited lecture at the conference 'Natürliche Künstlichkeit’. Plessners anthropologisches Grundgesetz: Logik und Deutungskraft. Heidelberg: FEST, February 16.-17, 2018. 

Unsere Gesellschaft steht in den nächsten Jahren vor gewaltigen Herausforderungen. Bis 2050 soll die Transformation zu einer zukunftsfähigen Wirtschaft gelingen. Effizienz und Suffizienz sind hier die Schlagworte. In der politischen und praktischen Diskussion stehen beide Begriffe für unterschiedliche konzeptionelle Ansätze. Die Tagung will einen Beitrag zur Aufklärung dieser Konzepte leisten und Gestaltungsideen diskutieren. 

Bei Effizienz geht es primär um einen möglichst verbesserten Energie- und Ressourceneinsatz sowie eine minimale Umweltbelastung durch Emissionen und Abfälle. Dieses Konzept wird von Politik, Wirtschaft und Allgemeinheit zumeist positiv bewertet. Man glaubt, mit Effizienz die bisherige Wirtschafts- und Lebens-weise, ja sogar das Wirtschaftswachstum fortsetzen zu können, wenn auch in „begrünter“ Form und ohne größere Einschnitte. Dem stehen allerdings vielfach so genannte Rebound-Effekte entgegen: Mögliche Effizienzgewinne werden zunichte gemacht, weil Effizienzsteigerungen durch erhöhte Nutzung und Güterproduktion kompensiert werden.

Das Konzept der Suffizienz dagegen stellt das vorherrschende „Immer weiter, immer schneller, immer mehr“ bewusst in Frage. Dabei kommt neben der Warenproduktion und Erwerbsarbeit der informelle Sektor neu in den Blick – also Eigenarbeit, Selbstversorgung, gemeinsame Nutzung und Tausch von Gütern.
In der öffentlichen Debatte werden Effizienz und Suffizienz oft als gegensätzliche, sich ausschließende Strategien aufgefasst. Effizienz gilt häufig als wachstumsfördernd, Suffizienz dagegen vom Prinzip her als wachstumsmindernd. Wie so oft wird aber das Entweder-Oder der komplexen Realität nicht gerecht.

In dieser Veranstaltung sollen verschiedene Aspekte der beiden Strategieansätze und ihr Zusammenwirken beleuchtet und analysiert werden. Denn Effizienz und Suffizienz sind nicht immer trennbar, insbesondere nicht im Zeitablauf. Anhand konkreter Beispiele werden im Rahmen dieser Veranstaltung die Zusammenhänge veranschaulicht.

Jos de Mul. Paniek in de polder. Democratie in tijden van post truths en alternative facts. Bilthovense kring voor Wijsbegeerte en Psychologie. Bilthoven, 15 januari 2018.

Er waart een spook door Europa – het spook van het populisme. Het multiculturalisme is failliet verklaard, de rechtsstaat en parlementaire democratie staan onder druk, de Europese Unie kraakt in haar voegen. De afgelopen jaren zijn populistische politici als Marine Le Pen, Viktor Orban, Bart De Wever en in ons land Geert Wilders steeds verder opgerukt naar het centrum van de macht.

In zijn lezing zal Jos de Mul, aanknopend bij zijn boek Paniek in de polder. Polytiek in tijden van populisme (Lemniscaat, 2017)  nader ingaan op de vraag wat populisme is en hoe we ons  ertoe moeten verhouden. Is het een noodzakelijke correctie van een democratie waarin de stem van de massa niet langer wordt gehoord? Ligt de oplossing in vernieuwing van de democratie, door de introductie van meer directe vormen van democratie, zoals het referendum of de ‘loterijdemocratie’?  Of is het populisme en de daaruit voortvloeiende ‘tweetocratie’ een  gevaar dat we koste wat kost moeten bestrijden?

‘Wat te doen met populistische leiders als Wilders, Trump, Orbán en Erdoğan, die de democratie slechts lijken te gebruiken als een middel om een minder democratische of zelfs totalitaire staat te vestigen? In zulke gevallen kan de tragische situatie zich voordoen dat – een deel van – de bevolking of de internationale gemeenschap een pluralistische democratie alleen kan veiligstellen met ondemocratische machtsmiddelen. Dergelijke dilemma’s vormen een reden te meer om het populisme niet als een ‘heilzame ziekte’ te laten uitwoeden en andere partijen te laten infecteren. We kunnen beter proberen het populisme bijtijds te domesticeren door het in het democratische proces te betrekken.’ (fragment uit Paniek in de Polder).

Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Tot zijn bekendste boeken behoren Cyberspace Odyssee, De domesticatie van het noodlot en Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homa sapiens 3.0. De Engelse en Chinese vertalingen van zijn werk bezorgden hem gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan. Naast zijn academische werk publiceert hij regelmatig over maatschappelijke thema’s in NRC Handelsblad, Trouw en Vrij Nederland en is hij een veelgevraagd spreker. Zie zijn website: www.demul.nl

Jos de Mul. Exzentrische Positionalität 2.0. Keynote at the conference Mensch und Welt im Zeichen der

Digitalisierung. Leuphana Universität Lüneburg, January 18 & 19, 2018.

Digitalisierung ist ein ebenso prominentes wie vielfältiges Phänomen – man könnte nachgerade von einem empty signifier sprechen. Veränderungen von Kommunikationswegen über das Internet, Algorithmisierung der Arbeitswelt, digitale Überwachung, virtual reality, Selbstvermessung, Pflegeroboter, diet tracking, artificial intel-ligence – die Liste der mit Digitalisierung verbundenen Phänomene ist ebenso heterogen wie unabschließbar. 
Viel ist angesichts dieser unübersehbaren Veränderungen über Digitalisierung bereits geforscht worden – und wiederum entsteht eine heterogene Vielfalt unterschiedlicher Phänomenzugriffe. Die Tagung schlägt einen spezifischen Schnitt durch diese Vielfalt vor. Weder soll dabei die angedeutete Vielfalt empirisch (etwa durch Fokussierung auf eine Digitalisierung der Ernährung), noch durch eine Vorab-Definition des Digitalen eingeengt werden (etwa durch Fokussierung auf Algorithmen).
Vielmehr gilt es, Digitalisierung aus einer spezifischen Theorieperspektive zu betrachten: der Perspektive der philosophischen Anthropologie Helmuth Plessners. Es geht mithin um die Frage, inwieweit sich das Verhältnis von Mensch und Welt im Zeichen von Digitalisierung verändert.

Die Tagung ist als Nachwuchstagung konzipiert, die von Studierenden der Leuphana Universität aus einem Seminarkontext heraus gestaltet wird. Als key note speaker sind Prof. Dr. Gesa Lindemann und Prof. Dr. Jos de Mul an der Konferenz beteiligt.

Wir freuen uns über zahlreiches Erscheinen,

Johannes Burow, Lou-Janna Daniels, Gianna-Maria Henkel, Anna Kaiser, Clemens Klinkhammer, Josefine Kulbatzki, Alexander Lange, Yannik Schütte
und Anna Henkel

Jos de Mul. Vertrouwen in de digitale overheid. Workshop tijdens  Beleidsparade010. Rotterdam: Maashaven Zuidzijde 1-2, Donderdag 26 oktober, 2017, 14:00-15:00, en 15:30-6:30 uur.

In zijn Visiebrief digitale overheid 2017 van 23 mei 2013 heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangegeven dat de burger in 2017 al zijn zaken met de overheid via internet moet kunnen regelen. Uit het in december 2013 gepubliceerde onderzoeksrapport De burger gaat digitaal stelt de Nationale ombudsman dat een meerderheid van de burgers in ons land dat streven ondersteunt. Dat is niet zo gek, aangezien zij in hun rol als consument reeds massaal zijn overgestapt op online winkelen, het via het internet regelen van bankzaken, het doen van boekingen van vakantiereizen etc. Digitale dienstverlening door de overheid is om dezelfde redenen aantrekkelijk: zij is 24 uur per dag beschikbaar, belooft een forse tijdsbesparing op te leveren en de zaken kunnen bovendien comfortabel vanuit de huiskamer worden geregeld.

De enquête die de Nationale ombudsman in samenwerking met het AVROTROS consumentenprogramma Radar uitzette, en waarop door ruim 48.000 burgers werd gereageerd, leert evenwel dat de burger in weerwil van deze positieve grondhouding opvallend weinig vertrouwen heeft in de deugdelijkheid van de digitale dienstverlening van de overheid. Bijna de helft heeft geen fiducie in de veiligheid van de ICT-systemen van de overheid, ruim een derde heeft geen vertrouwen in de manier waarop de overheid met de gegevens omgaat en bijna een vijfde van de respondenten geeft aan wel eens met verkeerde gegevens in overheidssystemen te hebben gestaan. Op een schaal van tien scoort geen enkele overheidsinstantie op het vlak van de digitale dienstverlening hoger dan een mager zeventje (de RDW doet het nog het best met een 6,9), terwijl bijna een kwart een onvoldoende krijgt (waarbij de UWV met een 4,8 het slechtste rapportcijfer krijgt). Deze lage waardering brengt de Nationale ombudsman ertoe de overheid op te roepen gerichte actie te ondernemen om het vertrouwen in de digitale overheid te versterken.

Dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan. In de worksop beoog ik een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een meer betrouwbare digitale overheid door de op het eerste gezicht paradoxale tegenstelling tussen enerzijds de bereidheid van de burger ‘digitaal te gaan’ en anderzijds diens gebrek aan vertrouwen in de digitale dienstverlening van de overheid aan een nadere analyse te onderwerpen. Ik zal betogen dat deze paradox samenhangt met het sterk gemedieerde karakter dat het vertrouwen in de informatiesamenleving heeft gekregen. Waar in de traditionele gemeenschap vertrouwen vooraleerst een interpersoonlijk karakter bezat en in de moderne staat de gestalte aannam van een meer afstandelijk systeemvertrouwen, daar wordt het vertrouwen in de informatiesamenleving in toenemende mate gemedieerd door voor de burger onzichtbaar functionerende informatietechnologieën, waarvan de effecten het vertrouwen in de digitale overheid van binnenuit dreigen uit te hollen.

 Jos de Mul. Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0. Vlaardingen: Bibliotheek, 20 november, 2017, 19:30-21:30 uur.

Hoe zal de toekomstige mens er uitzien? Wat kunnen we daar op basis van huidige ontwikkelingen in de wetenschap nu reeds over zeggen?

In zijn lezing naar aanleiding van zijn boek Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (Rotterdam: Lemniscaat, 2^de druk 2016) bespreekt Jos de Mul de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven.

Wat te denken van de Japanse humanoïde robot Miim, ontworpen door Kazuhito Yokoi, die kan dansen, zingen en kleding showen op de catwalk? Zullen dergelijke robots dankzij erotische programmatuur, net als in de sciencefiction-serie Real Humans, een commercieel succes worden?

Of neem het experiment van de Amerikaanse neurowetenschapper Miguel Nicolelis die elektroden in de hersenen van een resusaapje heeft aangebracht om de neuronenactiviteit tijdens zijn bewegingen te registeren. De aldus verkregen informatie brengt via het internet elders in de wereld de robot CB-1 in beweging. Een kleine stap voor de robot, maar een gigantische sprong voor het aapje – en mogelijk in de nabije toekomst ook voor dwarslaesiepatiënten.

Op biotechnologisch gebied heeft men alternatieven ontwikkeld voor het DNA het ‘bouwplan’ van al het leven. Terwijl de evolutie ooit bestond uit natuurlijke selectie, betreden we met deze alien genetics het tijdperk van kunstmatige selectie. Mogen we hiermee planten, dieren en mensen ‘verbeteren’?

Deze nieuwe technologieën vergroten niet alleen onze kennis van het leven op aarde – ze zijn allang begonnen dat leven fundamenteel te transformeren. Wie we zijn en wat we willen worden, is meer dan ooit een open vraag, een opgave. Zijn wij, ‘de eeuwig toekomstigen’ volgens Nietzsche, onderweg naar Homo sapiens 3.0?

Adriaan van Dis en Jos de Mul. Het leven wordt pas leuk met een robot. Zwolle: de Stadkamer, 26 november 2017.

Meer en meer publicaties verschijnen in kranten, vaktijdschriften en vanuit onderzoeksinstituten als WRR en SER, over de komst van de robot. Alsof het nieuw is. De robot is al lang onder ons in de vorm van slimme thermostaat, smart phone, handige techniek die voor ons tilt, en in elkaar zet. Ook zijn we er inmiddels aan gewend dat we allerlei advertenties op onze p.c. voorgeschoteld krijgen als we naar kleding hebben gezocht op internet. Allemaal vormen van robotisering, digitalisering, smart devices  en artificiële intelligentie. Apparatuur die het leven van ons makkelijker maakt, ons helpt, ons ten dienste staat, die wij kunnen gebruiken en kunnen benutten.

Maar nu is er robot die ‘denkt’, de robot die op ons lijkt in aantocht met schier onmogelijk veel mogelijkheden. De mens-geworden robot die veel kan en naar verwachting tot nog veel meer in staat is. Een robot die op ons lijkt, waarbij we ons haasten te zeggen, maar geen mens ís. In Europa is er weerstand tegen de mens-geworden robot; in Aziatische landen en dan met name Japan niet.

Jos de Mul. De robots komen! Zegen of vloek? Kenniscafé Emmen, 11 oktober 2017.

Dat robots een steeds grotere rol in onze samenleving zullen gaan spelen, daaraan wordt door slechts weinigen getwijfeld. Over de vraag of we die ontwikkeling met angst of vertrouwen tegemoet moeten zien, verschillen de meningen echter sterk. In de Westerse wereld lijkt het pessimisme te overheersen. Veel mensen zijn bang hun baan te verliezen aan robots. Wetenschappers en ondernemers als Stephen Hawking en Elon Musk waarschuwen dat superieure intelligenties ons wel eens zouden kunnen gaan overvleugelen. En in veel science fiction films lijken robots er vooral op uit te zijn de mensheid te vernietigen. Hoe anders is de houding ten opzichte van Robots in Japan. Daar worden ze meestal gepresenteerd als helpers van de mensheid en worden robots met enthousiasme omarmd als elektronisch ‘huisdier’, hotelreceptioniste of bejaardenverzorger.

Jos de Mul, die in 2016 drie maanden als gasthoogleraar in Japan verbleef en daar diverse robotlaboratoria bezocht, zal ingaan op de levensbeschouwelijke achtergronden van deze zo verschillende waardering van robots en zal uitleggen wat wij mogelijk van de ‘Zen van het robotonderhoud’  kunnen leren. Verslag van de lezing.

Jos de Mul. 2017-08-28 Biology beyond genes. Psychiatry in the age of postgenomics. Invited lecture in the series Herman van Praag Lectures 2017. Utrecht:  Universitair Medisch Centrum Utrecht. Maandag 28 augustus 2018.

Short bi(bli)ography Jos de Mul

Jos de Mul (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. /  www.demul.nl/en) is full professor Philosophical Anthropology  at the Faculty of Philosophy, Erasmus University Rotterdam. He has also taught at universities in the US, China, and Japan.  His research is on the interface of philosophical anthropology, philosophy of biology, philosophy of technology, aesthetics, and history of 19^th and 20^th century German philosophy.

His book monographs include: Romantic Desire in (Post)Modern Art and Philosophy (State University of New York Press, 1999), The Tragedy of Finitude. Dilthey's Hermeneutics of Life (Yale UP, 2004, 2010), Cyberspace Odyssey. Towards a Virtual Ontology and Anthropology (Cambridge Scholars Publishing, 2010), and Destiny Domesticated. The Rebirth of Tragedy out of the Spirit of Technology (State University of New York Press, 2014). Among his edited books are Plessner's Philosophical Anthropology. Perspectives and Prospects (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2014) and  Playful identities. The Ludification of Digital Media Cultures (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2015).

The focus of his last NWO-project (2012-2016), in which he collaborated, among others, with molecular biologist Frank Grosveld (Erasmus MC) and physiologist Denis Noble (Oxford University), was on the impact of the postgenomic turn in biology for human self-understanding. In 2015 he wrote a lengthy introduction and commentary for the Dutch translation of Denis Noble’s book The Music of Life. Biology Beyond Genes (Oxford UP, 2006 / Amsterdam UP, 2015).

Herman van Praag Lectures 2017. 

23 January 2017 - Nikolaos Koutsouleris
Ludwig-Maximilians-University of Munich – Germany

20 February 2017 - Terry Jernigan
Center for Human Developments, San Diego – US

13 March 2017- Akira Sawa
Johns Hopkins Schizophrenia Center, Baltimore – US

27 March 2017 – Machteld Huber
Institute for Positive Health – The Netherlands

10 April 2017 - Merete Nordentoft
University Copenhagen – Denmark

8 May 2017 - Kerstin Konrad
RWTH Aachen University – Germany

26 June 2017 - Jonathan Flint
UCLA, Los Angeles – US

28 August 2017 - Jos de Mul
Erasmus University, Rotterdam - The Netherlands

25 September 2017 - Viktor Mayer-Schönberger
University of Oxford – UK

23 October 2017 - David Glahn
Yale School of Medicine, New Haven – US

27 November 2017 - Dorothy Bishop
University of Oxford – UK

Jos de Mul. Homo ludens 2.0. Lezing ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling Ik speel dus ik ben. Kinetische kunst. Rijksmuseum Twente. 9 julie 2017.

9 juli t/m 22 oktober 2017 - Ik speel, dus ik ben. Kinetische installaties van Eibert Draisma, Zoro Feigl, Martens & Visser, David Scheidler, Bert Schoeren, Peter Zegveld en Christiaan Zwanikken.

Spookje

Aan de muur hangt een slap, wit doekje. Maar met één druk op een rode knop begint het doekje te dansen op een opstekende wind. Voor onze ogen verandert het doekje in een spookje. Heel even worden we bevangen door een magische manier van denken, een vermogen dat we op onze weg naar de volwassenheid zijn kwijtgeraakt. Het mag een kinderlijk vermogen zijn, maar het herbergt een grote, creatieve kracht die niet wordt beperkt door de grenzen van de ratio.

Kunstenaar Peter Zegveld, de maker van Spookje, speelt een spel met ons vermogen tot verbeelden. Maar niet alleen het kunstwerk zelf is een spel, het proces van maken is dat evenzeer. Zijn werken ontstaan door te experimenteren, ontleden, mislukken en weer doorgaan. Deze mentaliteit, waarbij een speelse experimenteerdrift de bron is van het kunstwerk, vormt het uitgangspunt van de tentoonstelling Ik speel, dus ik ben. Alle zeven deelnemende kunstenaars werken op een speelse en onderzoekende manier. Vrijheid is daarbij een voorwaarde. Niet een van te voren bepaald idee is leidend, maar de mogelijkheden die zich in het proces voordoen. Het draait niet om het zoeken, maar om het vinden: het vinden van nieuwe beelden en nieuwe ervaringen. Maar ook het vinden van onverwachte schoonheid in het alledaagse.

Homo ludens

Het spel als bron van ontwikkeling werd eind 18de eeuw al onderkend door de Duitse dichter en filosoof Friedrich Schiller. Hij schreef: ‘de mens is alleen helemaal mens wanneer hij speelt.’ Voor Schiller was het aangewezen speelterrein de esthetische wereld, de wereld van de kunst. Via rituelen, taboes en symboliseringen creëert de mens een symbolisch universum dat verlichting biedt, aldus Schiller. Het spel van de kunst – het uitdrukking geven aan de verbeelding – maakt de mens tot mens.

Ook voor de Nederlandse historicus Johan Huizinga is de mens een homo ludens, ofwel een spelende mens. Hij zag het spel nog explicieter als bron voor ontwikkeling. Alles wat wij cultuur noemen komt volgens Huizinga voort uit spel. Maar het spel moet dan wel een vrije handeling zijn, waar geen direct nut of materieel belang aan verbonden is, zo lezen we in zijn beroemde boek Homo Ludens. Huizinga schreef dit werk in 1938, vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Het kan worden beschouwd als een pleidooi voor de vrijheid, want alleen in vrijheid kan het spel zich ontplooien en cultuur zich ontwikkelen.

Deelnemende kunstenaars

De deelnemende kunstenaars delen niet alleen een mentaliteit. Ze hebben ook gemeen dat hun experimenteerdrift resulteert in bewegende en vaak ook interactieve installaties en beelden. In de tentoonstelling zijn werken te zien van Eibert Draisma, Zoro Feigl, Martens & Visser, David Scheidler, Bert Schoeren, Peter Zegveld en Christiaan Zwanikken. 

Jos de Mul. Visies op digitaal vertellen. Slotbeschouwing op het symposium Visies op digitaal vertellen. Nederlands letterenfonds/Dutch Foudation for Literature & Stichting Lezen. Amsterdam, 22 maart 2017.

Jos de Mul. “Leben erfaßt hier Leben”.  Dilthey as a philosopher of (the) life (sciences). Invited lecture in the series Die Frage nach dem Menschen und seinem Selbstverständnis in den Wissenschaften. Graduate School for the Humanities. Universität Köln. June 27, 2017.

Jos de Mul. Paniek in de Polder. Kunst en politiek in tijden van populisme. Assen: SMAHK - Stedelijk Museum Assen, 26 april 2017, 16:30 uur.

Er waart een spook door Europa en omstreken – het spook van het populisme. Het multiculturalisme is failliet verklaard, de rechtsstaat en parlementaire democratie staan onder druk, de wereld van de kunst wordt ontmanteld, en de Europese Unie kraakt in haar voegen. Donald Trump heeft de VS in de populistische vaart der volkeren opgestuwd en Marine Le Pen, Viktor Orbán, Bart De Wever en onze eigen Geert Wilders ruiken de macht. Er heerst paniek in de Polder.

Wat te doen met populistische leiders als Wilders, Trump, Orbán en Erdoğan, die de democratie slechts lijken te gebruiken als een middel om een minder democratische of zelfs totalitaire staat te vestigen? In zulke gevallen kan de tragische situatie zich voordoen dat – een deel van - de bevolking of de internationale gemeenschap een pluralistische democratie alleen kan veiligstellen met ondemocratische machtsmiddelen. Dergelijke dilemma’s vormen een reden te meer om het populisme niet als een ‘heilzame ziekte’ te laten uitwoeden en andere partijen te laten infecteren.

Welke rol is hierbij weggelegd voor de kunsten? Is het ‘culturele ondernemerschap’ de enige optie voor de kunstenaar in tijden van populisme? Of is het veeleer de hoogste tijd voor een krachtige herpolitisering van de kunst? En garde, artistieke avant-garde!

Onlangs verscheen van Jos de Mul een uitgebreide en geactualiseerde editie van zijn boek Paniek in de Polder. Polytiek in tijden van populisme. Rotterdam: Lemniscaat, 2017. 

Jos de Mul. Database Identity. Invited lecture at the Herrenhausen conference Society through the Lens of the Digital. Hannover, May 31-June 2, 2017.

New information and communication technologies are changing the very nature of human identity. In my talk, I will argue that they facilitate a change from narrative to a database identity. Narrative identity is what has traditionally defined people. A narrative identity can be complex, multilayered and dynamic, but it is strung out over a spatio-temporal continuum and has a certain logic and coherence through time. It forms a tissue of stories that makes a person, defining who she is. This narrative identity is being giving way, increasingly, to a database identity. With a database identity a person’s experience, qualities and characteristics all become entries in a database. These can be called up, assembled and re-assembled in never-ending set of combinations. Database identity is a post-modernization of identity. It is a playful pastiche of qualities and characteristics, decoupled from their context of origin and from their role in a person’s history.

Jos de Mul. Deelname discussieavond Voorbij autonomie. Amsterdam: KNAW/Academie van de kunsten, 4 februari 2017.

Jos de Mul. Affectieve en sociale robotica in Japan. Zwin College. Oostburg, 4 februari 2017.

Jos de Mul. Over de robotisering van de samenleving en het mensbeeld. Molenhoek, 31 januari 2017.

Jos de Mul. Menselijke natuur na het neodarwinisme. Lezing voor de afdeling Interne geneeskunde. Erasmus Medisch Centrum, 25 januari 2017.

 Jos de Mul. Creatieve databases? Symposium Ontketen iets nieuws. Amsterdam, 21 januari 2017.

Met de ontwikkeling van nieuwe technologieën ontketenen we bovendien de creatieve kracht van de technieken zelf. In de huidige informatiesamenleving, waarin de computer het belangrijkste instrument is geworden, wordt alles getransformeerd tot een database, waarvan we de elementen eindeloos opnieuw combineren. Of het nu gaat om de genen in ons lichaam, de organisaties waarin we werken of de muziek waarnaar we luisteren, de databaserevolutie raakt zowat alles. Maar wat betekent dat voor de menselijke creativiteit? Wijsgerig antropoloog en filosoof Jos de Mul gaat in op de implicaties van deze databaserevolutie voor ons begrip van de wereld en van onszelf, en voor de aard van de menselijke creativiteit.

Jos de Mul. Wat is Data? Virtuele lezing op de Eerste Nederlandse Datafestatie. Amsterdam, 20 december 2016.

datum: 20 december
tijd: 18.00 – 20.00 uur
RSVP: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Het verschijnen van de beeldcultuurkrant ‘Van Dada naar Data’ wordt gevierd met de eerste Nederlandse Datafestatie, op 20 december in Felix Meritis te Amsterdam. Het evenement biedt een vrolijk podium aan dataïsten van uiteenlopend allooi – kunstenaars, wetenschappers, robots, reclamemakers, filosofen, bloggers – in een bonte mengeling van muziek, talkshow, hagepreek en bewegend behang.

Honderd jaar geleden ontstond Dada, de non-beweging die zich in een tijdperk van grote spanningen verzette tegen nationalisme en burgerlijkheid in kunst en samenleving. De komst van nieuwe technologie heeft er toe bijgedragen dat we opnieuw een periode van onbestendigheid beleven. Een zee van ‘big data’ vraagt om nieuwe verbindingen en het opgeven van oude zekerheden. Fuseert de mens met de systemen? Blijft zij de belangrijkste soort op aarde? Hebben traditionele politieke opvattingen en kunstdisciplines nog iets bij te dragen aan de komende omwenteling?

De eerste Datafestatie geeft voorlopig nog het woord, en het beeld, aan makers en denkers met een eigen stijl, een eigen taal en autonome ideeën waarmee ze zich verhouden tot de netwerken om zich heen. Ze tonen de verbindingen en de clashes, de orde en de chaos, het komische en het tragische van de nieuwe wereld waarin alles data is, en data alles.

Met medewerking van onder anderen: Sebastian Olma, Janneke Stegeman, Roel Roscam Abbing & Dennis de Bel, Elize de Mul, Erik Bindervoet, Oscar Jan Hoogland, Theo van Doesburg, Ruben Pater, Geert Lovink, Stefan Schafer, Antoinette Hoes, Ramin Bahari, Jonas Lund, Czeslaw de Wijs, Ruben Jacobs, Urland, Rosa Menkman, Teyosh, Nadine Roestenburg, Michael Mandiberg, Aynouk Tan. Volg voor de virtuele bijdrage van Jos de Mul de volgende link: Wat is Data? (and for the English version:  What is Data?).

De Datafestatie is een project van MOTI, Museum of the Image, Felix Meritis, Avans Hogeschool, ’t Barre Land en The Image Society en werd mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Breda, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en de Bankgiro Loterij.

Idee en productie: Mieke Gerritzen, Ward Janssen, Czeslaw de Wijs, Hans Maarten van den Brink.

Felix Meritis – Keizersgracht 324 Amsterdam
20 december 18.00 – 20.00 uur. Toegang gratis. RSVP: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Jos de Mul. Ontzaglijke kunst. Over het natuurlijke en technologisch sublieme. Studium Generale Art, Nature & Technology.  AKV|St.Joost in Den Bosch, 30 september 2016.

English summary.

Every once in a while we experience something extraordinary. Such ‘awesome’ experiences might happen in our research, when we unexpectedly discover something really amazing, or when we come across a magnificent landscape, hear a piece of music that really moves us, or when we fall deeply in love. Traditionally these kinds of extraordinary experiences are called “sublime”. In the following I will present some reflections on one particular kind of sublimity: the technological sublime.

I will develop my  argument in three parts. First I will point out the meaning and history of the concept of the sublime. Next, I will argue that in de twentieth century, the sublime has transformed from a natural to a technological category. In the third and last part I will defend the thesis that in the age of biotechnologies the technological sublime becomes a natural category again, which leaves us with some uncanny questions.

Jos de Mul. Over nieuwe relaties tussen mensen en robots. Conferentie Empowered by robots. Dutch Design Week 2016. Eindhoven, 25 oktober 2016.

Hoe maken robots in de toekomst ons werk leuker en zinvoller?

Onder de titel Empowered by Robots organiseert wethouder Staf Depla(Gemeente Eindhoven) in samenwerking met Jos Verhoeven (de Start Foundation) en ontwerper Koert van Mensvoort (Next Nature Network) een prikkelende conferentie waarin reikhalzend wordt uitgekeken naar de komst van robots. Welke banen kunnen we met de inzet van robots (her)ontwerpen? Welke kansen biedt dit voor mensen op zoek naar werk of juist voor degenen met geringe kansen op de arbeidsmarkt?

We verwelkomen o.a. Arno Stienen (Motekforce Link, professor Northwestern University, in Chicago) , Jos de Mul (filosoof Erasmus Universiteit Rotterdam) Saskia Nijs (onderzoeker VU, columnist FD en medewerker Philips) en ontwerper Govert Flint presenteren hun visies op gerobotiseerde arbeid.

Tevens lanceert Koert van Mensvoort (Next Nature Network) tijdens deze conferentie een ontwerpwedstrijd waarin ontwerpers en technici worden uitgedaagd om ideeën te geven over de banen van de toekomst voor mens en robot.

Koop uw ticket hier.

Uw ticket voor deze conferentie is tevens een passe-partout voor de Dutch Design Week 2016 (22- 30 oktober). Bij het tonen van uw ticket bij deeventbalie in het Klokgebouw ontvangt u een polsbandje dat u toegang geeft tot alle locaties van de DDW

Jos de Mul. Diner pensant over de toekomst van Europa. De Haag: Ministerie van Buitenlandse zaken, 18 januari 2017.

In de huidige verkiezingstijd wordt het debat over Europa gekenmerkt door slimme one-liners, identiteitspolitiek en veel maatschappelijk onbehagen. Het is een tijd die vraagt om een goed gesprek, een inhoudelijke dialoog, waarin nieuwe verbindingen en productieve confrontaties kunnen optreden tussen scherpe denkers.

Dat zijn de ingrediënten voor het Diner Pensant, een discussieavond waar invloedrijke vertegenwoordigers uit verschillende sectoren met elkaar in gesprek gaan over de positie van Nederland in de Europese Unie (EU). Tijdens het besloten diner denken 30 genodigden samen na over de belangrijkste actuele vragen over de toekomst van de EU. Het thema van de bijeenkomst op 18 januari 2017 is ´het verhaal van Europa´.

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017 dient de mogelijkheid van een heroriëntatie op de EU zich aan. Welke Europese toekomst ziet Nederland voor zich? Welke rol wil Nederland hierin spelen? En welk verhaal of welke verhalen zijn nodig om draagvlak te creëren voor de Nederlandse Europapolitiek, hoe meervoudig ook ingevuld? Met deze vragen gaan we aan de slag. Alle genodigden zijn net als u op hun eigen bijzondere wijze beïnvloeders van het maatschappelijke klimaat. Wij zijn trots op het exclusieve gezelschap van gasten dat met deze avond bijdraagt aan het debat over Nederland in Europa.

Politicoloog Paul Frissen leidt de avond en introduceert het thema. Wij zijn zeer verheugd u drie sprekers te mogen aankondigen die elk een intellectuele gang verzorgen: René Cuperus (columnist en wetenschappelijk medewerker bij de Wiardi Beckman Stichting), Caroline de Gruyter (Europa correspondent voor het NRC Handelsblad) en Pieter de Gooijer (Permanent Vertegenwoordiger bij de EU). Deze bijzondere sprekers nemen u mee in de fundamentele vragen over de positie van Nederland in de EU. Aansluitend aan de plenaire discussie wordt het gesprek aan drie tafels verrijkt door uw bijdrage en die van de andere genodigden aan uw tafel. Een ervaren moderator leidt het gesprek. De uitkomsten van de avond worden door het ministerie meegenomen in de nadere bepaling van een Nederlandse Europapolitiek.

Jos de Mul. Robots in de zorg - een reden tot zorg? Wondcongres 2016. Rotterdam, 9 december, 2016.

De afsluiting van het congres is een uitstapje naar een andere wereld. Prof.dr. Jos de Mul, hoogleraar Wijsgerige Antropologie, werkzaam in Rotterdam, zal ons meenemen naar de toekomst van de inzet van robots in de zorg. Wereldwijd geeft hij gastcolleges op internationaal gerenommeerde universiteiten en zijn werk is in meer dan een dozijn talen vertaald. Prof. de Mul schreef won de Socrates prijs met zijn boek Cyberspace Odyssee (6de druk 2010) en publiceerde recent over sociale en affectieve robotica in Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (2de druk 2016)

Jos de Mul. The Wikipedia Religion: A Sinner’s Account. Invited lecture at the conference Technology and Transcendence. Enschede: University of Twente / NWO, November 18, 2016.

Let me begin with a confession. I’m a sinner, too. According to Michael Gorman, former president of the American Library Association, “A professor who encourages the use of Wikipedia is the intellectual equivalent of a dietician who recommends a steady diet of Big Macs with everything” (quoted in Reagle, 2010b, p. 138). To make my case worse, I not only encourage my students to use Wikipedia, but I’m also guilty of using Wikipedia myself quite frequently. However, I immediately like to add that I hardly ever eat Big Macs, and almost ever read and discuss primary texts and reliable secondary literature with my students.  

So why do I sin? Well, probably the most obvious reason is the overwhelming amount of information to be found on Wikipedia. The English version alone already has reached 5,285,797 articles yesterday, and if we include the number of articles written in the 287 Wikipedia’s in other lanuages, the number exceeds 40 million. Moreover, no other encyclopedia is so up to date (the fact that I know that the English version of Wikipedia reached exactly 5,285,797  million yesterday, was because the Wikipedia lemma on Wikipedia has been updated three days ago). No wonder that I’m not the only sinner: as of February 2014, Wikipedia has 18 billion page views and nearly 500 million unique visitors each month! A second reason I love Wikipedia is the free-access and free-content character of this encyclopedia, offering – worldwide - millions of people, many of them deprived of books and libraries, a wealth of information, knowledge, and sometimes even wisdom.

It seems that Wikipedia even has a divine ring. It promises to provide us with an omniscience that once was attributed to God. Together with technologies like telepresence and virtual reality – which express the human desire to obtain two other divine qualities: omnipresence and omnipotence – Wikipedia promises to guide us right through “the pearly gates of cyberspace”.

Jos de Mul. Homo Sapiens 3.0 Artificiële intelligentie.Gent, 9 november 2016.

Jos de Mul. Over de toekomst van de mens. Lezing in de serie Big History. Leusden: Internationale School voor Wijsbegeerte, 6 mei, 2016.

De ISVW presenteert: de geschiedenis van het universum en de mensheid, in één week. Eén vloeiend verhaal, eindigend met een blik op de toekomst.

Toonaangevende wetenschappers delen met u de centrale inzichten uit hun vakgebied, zodat u grip krijgt op het grootste verhaal dat we als mens kunnen vertellen. Prof. Vincent Icke start bij de Big Bang en maakt u wegwijs in de ontwikkeling van sterren, planeten en natuurlijk de formatie van de planeet aarde. Prof. Salomon Kroonenberg duikt de geologische geschiedenis van de aarde in en zal inzichtelijk maken hoe de aarde werkt en hoe bijzonder ons huidige klimaat is. De evolutie van leven op aarde en hoe leven überhaupt is ontstaan zal worden verzorgd door prof. Nico van Straalen. Met dr. Fred Spier kijken we naar de ontwikkeling van de mens: wanneer liep de eerste mens rond en waar ontstonden de eerste samenlevingen? Met prof. Jos de Mul staan we stil bij de maakbaarheid van de mens en de toekomst van Homo sapiens 3.0.

Jos de Mul. Games as the true organon of philosophy. On Schelling, Huizinga, and playful ontologies. Keynote at the 10th International Philosophy of Games Conference. Malta, November 2, 2016.

This year’s edition focuses on the theme of Knowledge. Games inspire curiosity – as we explore and experiment with a game, our engagement is to a great degree shaped by epistemic processes of inquiry and discovery. What knowledge is learned through playing a game? What does it mean to know a game? We invite papers tackling questions related to epistemology, knowing how versus knowing that, embodied knowledge, normative knowledge of rules, ecological knowledge and affordances, cybernetics, systems theory and knowledge. For more detailed information, jump to http://pocg2016.institutedigitalgames.com/keynotes/

Jos de Mul. Meeting Erica and OSCAR. On almost living bodies, new media aesthetics, and the East-West divide. Invited lecture at the 20th In ternational Congress of Aesthetics. Seoul, July 26, 2016.

It is often noticed that the attitude towards robots and artificial intelligences in Western culture differs strongly from the attitude in Asia. Whereas in the Western world android robots are under taboo, Asian scientists and artists seem to be fond of  robots that mimic human appearance and behavior. It has been claimed that the differences in attitude towards android robots are connected with differences in worldview and religion. Whereas Asian, interconnected  cultures do not sharply distinguish between human subjects and natural objects, in Western, separative cultures a sharp distinction is being made between active subjects and passive objects. Moreover, in the Christian tradition the creation of living things is traditionally considered to be a taboo (‘Thou shall not play God!’). Although the notion of the ‘uncanny valley’ (the unpleasant feeling evoked by robots or other entities that closely resemble living human beings, such as corpses and zombies was introduced by the Japanese robot specialist Masahiro Mori,  at first sight it seems more applicable to the Western attitude towards android robots than to the Asian attitude.  Taking some prominent European and Asian new media artworks in which artificial life and robots play a prominent role as a starting point, I will focus on the question whether these stereotypes are still valid in contemporary, globalized intercultures.

Jos de Mul. Cognitive space, global brains, and the hive mind An evolutionary account of information and communication technologies. Invited lecture at Ritsumeikan University, Kyoto. July 22, 2016.

The emergence of information and communications technologies (ICTs) can be regarded as a milestone in the cognitive evolution of mankind, comparable to the two other major transitions of the cognitive structure of the genus Homo: the development of spoken language, and the invention of writing. In order to fully understand the new cognitive space disclosed by recent information and communication technologies, we have to situate it against the background of these two earlier transitions. It will be argued that new technologies like the internet, wireless communication and brain implants are part of an ongoing construction of a global brain and the emergence of a hive mind. 

Jos de Mul is the 2016  Visiting Professor at the Ritsumeikan University Kyoto. In the Spring Semeseter 2016 he will teach the course Destiny Domesticated. On Greek and Japanese tragedies.

Jos de Mul. The Turing Test in recent science fiction films. A philosophical analysis against the background of the Turing-Wittgenstein Debate. Invited lecture. Kyoto: Hiroshi Ishiguro Laboratories, June 21, 2016.

The British mathematician, computer scientist and philosopher Alan Turing (1912 -1954) is not only the inventor of the programmable computer, but also one of the pioneers of artificial intelligence. He also invented the imitation game, a test of a machine’s ability to exhibit intelligent behavior equivalent to, or indistinguishable from, that of a human. This so-called Turing test plays a prominent role in several recent science fiction movies, such as Her (2013), Ex machina(2015), and Uncanny (2015). Against the background of the Turing-Wittgenstein debate on the possibility of thinking machines (1938), I will discuss what these movies tell us about the present prospects with regard to humanoid AI and robot systems.

Hiroshi Ishiguro Laboratories were founded to encourage and promote studies based on original and unique ideas from Hiroshi Ishiguro, ATR Fellow, who has remarkable achievements on robotics. We have explored new information media based on humanlike robots that harmonize humans with information-environment beyond existing personal computers, while inquiring the question "what is the essence of human beings?"

Erica is an android developed as a research platform for the autonomous conversational robot. We are developing total technology to enable Erica to have natural interaction with persons by integrating various technologies such as voice recognition, human tracking, and natural motion generation. It has nineteen degrees of freedom for face, neck, shoulder, and waist, and can express various facial expressions and some gestural motions. Its appearance is designed for beautiful and neutral female face, by which people can familiarly interact with it. It speaks in synthesized voice. 

Watch movie  Read the article in the International New York Times

Denis Noble and Jos de Mul. The self as agent and process: a view from the systems approach. Dialogue at the conference What is it to be human? Utrecht, April 20.

Jos de Mul. Leven voorbij de genen. Lezing Studium Generale Erasmus Universiteit Rotterdam. Erasmus Paviljoen, 16:00 uur. 

Biologie heeft grote invloed op ons mensbeeld. Na Darwin overheerst een visie waarin alles wat leefde gezien werd als uitkomst van de evolutionaire ‘survival of the fittest’. Bioloog Richard Dawkins bracht de mens terug tot een voertuig van zelfzuchtige genen en Dick Swaab reduceert de essentie van de mens tot de processen van het brein. 

Maar doen we hiermee recht aan wat de mens is? Volgens hoogleraar filosofie Jos de Mul (EUR) betekent dit een nihilistische blikvernauwing. In deze lezing over bioloog Denis Noble (Oxford) stelt De Mul (EUR) dat zélfs de biologie ruimte laat voor een veel positievere kijk op het menselijk leven.

Nadere informatie

Leven voorbij de genen
Lezing
Dinsdag 3 mei | 16.00 - 17.30 uur
Erasmus Paviljoen, Erasmus Universiteit Rotterdam
Toegang: gratis

Reserveer hier voor de lezing Leven voorbij de genen van Jos de Mul

Jos de Mul. Turingeluurs.  Kunstmatige intelligenties in de films Her, Ex machina en Uncanny. Lezing Studium Generale TU Delft, 26 april 2016,12:40-13:30.

Robots hebben wat beeldvorming betreft een belabberd jaar achter de rug. Oxford University voorspelde dat vijftig procent van de huidige banen binnen twintig jaar door robots zullen zijn overgenomen. En ook de vrees van de beroemde natuurkundige Stephan Hawking dat superieure kunstmatige intelligenties wel eens een einde zouden kunnen betekenen voor het menselijk ras, haalde voorpagina’s. Wie meende dat het zijn tijd nog wel zou duren, werd opgeschrikt door het nieuws dat in 2014 voor de eerste keer een kunstmatige intelligentie is geslaagd door de “Turingtest´, die bepaalt of een kunstmatige intelligentie zich kan meten met de mens.

Dat robots in rap tempo onze leefwereld binnendringen en daarbij de verbeelding prikkelen laat zich ook aflezen in de recente films Her (2013), Ex Machina (2015) en Uncanny (2015). Al deze films handelen over een liefdesrelatie tussen mens en een meer of minder menselijk uitziende robot en telkens staat Turings vraag centraal of het mogelijk is zo’n androide robot van een mens te onderscheiden, en telkens loopt het slecht af voor de mens. Maar wanneer robots zozeer op mensen gaan lijken dat ze niet langer kunnen worden onderscheiden, dringt zich tegelijkertijd de niet minder ongemakkelijke vraag op of wij zelf niet ook – in de woorden van de filosoof Daniel Dennett “vochtige” – robots zijn. Je zou er Turingeluurs van worden!

Jos de Mul is hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus Universiteit. In zijn boek Kunstmatig van nature bespreekt hij de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven.

Jos de Mul. Turingeluurs.  Kunstmatige intelligenties in de films Her, Ex machina en Uncanny. Lezing tijdens de Nacht van de Filosofie Amsterdam. Pakhuis De Zwijger, Studio: 19:30-20:15.

Wat zeggen films als Her en Ex Machina over onze relatie met computers? Wat is het verschil tussen mens en robot en hoe verhouden we ‘ons’ tot ‘hen’? Jos de Mul bespreekt vragen die de beroemde Turingtest – welke van twee tegenspelers is een computer? – oproept. Hij gebruikt daarbij een aantal opvallende voorbeelden uit hedendaagse films.

Jos de Mul is hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus Universiteit. In zijn boek Kunstmatig van nature bespreekt hij de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven.

Jos de Mul. Turingeluurs.  Kunstmatige intelligenties in de films Her, Ex machina en Uncanny. Lezing tijdens de Nacht van de Filosofie in Den Haag. Electriciteitsfabriek, 14 april 2016, 22:00-23:15.

Aan de hand van drie films [Her, Ex Machina en Uncanny] zal Jos de Mul ingaan op de vraag of de grensvervaging tussen mensen en intelligente robots werkelijk aanstaande is.

Jos de Mul, Europe, the tragic continent. Public lecture at the Institute of Philosophy, University of Warsaw. Room 4, roundfloor. April 5, 2016, 1:15-3:00 PM.

In his essay ‘The Idea of Europe’ George Steiner claims that European culture derives from “a primordial duality, the twofold inheritance of Athens and Jerusalem.” For Steiner, the relationship between Greek rationalism and Jewish religion, which is at once conflictual and syncretic, has engaged the entire history of European philosophy, morality, and politics. However, given this definition, at present the United States of America seem to be more European than ‘the old Europe’ itself. Against Steiner, it will be argued that in order to fathom the distinctive characteristic of European culture, we have to take a third European tradition into account, which is inextricably bound up with Athens: the tradition of Greek tragedy. If we may call Europe a tragic continent, it is not only because its history is characterised by an abundance of real political tragedies, but also because it embodies, as an idea and an ideal, a tragic awareness of the fragility of human life. Instead of reducing the ‘idea of Europe’ to a financial and economic issue, Europe should remain faithful to this idea and ideal.

Jos de Mul, Playful Identities. From narrative to ludic identity formation. (Invited) Public lecture at the Institute of Philosophy, University of Warsaw. Room 4, groundfloor. April 5, 2016, 6:30-8:00 PM.

Digital media technologies increasingly shape how people relate to the world, to other people and to themselves. This prompts questions about present-day mediations of identity. This lecture explores the notion of play as a heuristic lens to look at changing media practices and identity construction. Playful media culture is analyzed far beyond its apparent manifestation in computer games. The central argument of the lecture is that play and games nowadays are not only appropriate metaphors to capture post-modern human identities, but also the very means by which people reflexively construct their identity.