Jos de Mul. Digitale zorg - een reden tot zorg?  Lezing op het symposium Digitale Zorg en Diabetes. Utrecht: DeFabrique, 13 december 2018.

Met apps en continue glucosemonitoring (CGM) systemen, slimme insulinepennen en geïntegreerde diabetesservices wordt de diabeteszorg steeds digitaler. Hoe verandert de relatie tussen mens en machine door kunstmatige intelligentie, digitalisering en automatisering?

Digitale technologie geeft controle over ziekte en inzicht in leefstijl

Glucosemetingen, insuline-injecties, koolhydraatinnames; mensen met diabetes genereren voortdurend data. Hoe kunnen we die data inzetten voor het verbeteren van diabeteszorg? Wat is daarvoor nodig? En hoe kan dat bijdragen aan een betere kwaliteit van leven? Op uitnodiging van Roche Diabetes Care Nederland kwamen bestuurders, zorgverleners en mensen met diabetes op 13 december 2018 bijeen in De Fabrique in Utrecht om hierover van gedachten te wisselen tijdens het symposium Digitale Zorg & Diabetes.

Kijk voor een bondig verslag “Digitaal en diabetes: van insulinepomp tot Instagram” hier.

Keynote sprekers

Prof. Dr. Jos de Mul
Hoogleraar wijsgerige antropologie
Erasmus Universiteit

Met apps en continue glucosemonitoring (CGM) systemen, slimme insulinepennen en geïntegreerde diabetesservices wordt de diabeteszorg steeds digitaler. En in een cultuur waar computers en smartphones het belangrijkste instrument zijn, wordt alles een database. Moeten we waken voor een database delirium? De heer Jos de Mul, hoogleraar filosofie van mens en cultuur aan de Erasmus Universiteit, gaat in zijn keynote in op onvoorziene neveneffecten van technologie die vooraf lastig te voorspellen zijn, en hoe de relatie tussen mens en machine en diabeteszorg door kunstmatige intelligentie, digitalisering en automatisering verandert.

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Tim Juergens
VP, Franchise Lead HCP & Payer, Strategy & Customer Solutions
Roche Diabetes Care

Als digitale zorg écht wil doorbreken moeten zorg en bedrijfsleven elkaar op het juiste moment treffen. Als voormalig General Manager voor Roche Diabetes Care Nederland heeft de heer Tim Juergens een sterk inzicht in het Nederlandse zorglandschap. Vandaag staat hij aan de wieg van de wereldwijde digitale strategie van Roche. Als franchise leader ontwikkelt hij digitale toepassingen voor zorgverleners en betalers, maar steeds met het oog op een betere zorg voor mensen met diabetes. Tim leidt ons door de visie van Roche op digitale diabeteszorg en de stappen die we vandaag al nemen om deze waar te maken. 

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Prof. Dr. Hanno Pijl
Internist-endocrinoloog en hoogleraar diabetologie
LUMC     

Leefstijlgeneeskunde gaat de toekomst van de diabeteszorg onherroepelijk beïnvloeden. Als wetenschappelijk coördinator van het onlangs opgerichte Nederlands Innovatie Centrum voor Leefstijlgeneeskunde (www.NILG.eu) kan de heer Hanno Pijl, internist-endocrinoloog (LUMC) en hoogleraar diabetologie, als geen ander vertellen wat die impact wordt. In zijn keynote gaat Hanno in op de interactie tussen onze leefstijl, omgeving en genetische architectuur. Een gesprek over hoe we gezamenlijk de toekomst van de diabeteszorg vormgeven, in “het land van bitterbal en boterkoek”.

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Ervaringsdeskundigen aan het woord

De zorg digitaliseert in rap tempo, maar voor sommigen niet snel genoeg. Hobby-hackers knutselen een eigen kunstmatige pancreas of continu glucosemonitoring systeem, geboren uit noodzaak. Wat is het nut en de waarde van digitalisering vanuit patiëntperspectief?

Het deelnemerspanel bestaat uit:

Loes Heijmans-Beek
Ervaringsdeskundige en auteur
www.doemijmaardiabetes.nl

Anne Jacobs
Ervaringsdeskundige en voorzitter Stichting ééndiabetes
www.eendiabetes.nl

Stef Smits
Vrijwilliger en regiomanager DVN
www.zelfzorgondersteund.nl/stef

Voor een gedetailleerd verslag van hun bevindingen, klik hier.

Dagvoorzitter

Koen Harms
Head of Healthcare and Business Development
Roche Diabetes Care Nederland BV

Vervolg in 2019

Hoe bouwen we aan toekomstbestendige diabeteszorg, met oog voor leefstijlgeneeskunde, preventie en data gedreven, geïntegreerd diabetesmanagement? Bij de eerste editie van het symposium Digitale Zorg & Diabetes staat deze vraag centraal. In 2019 gaat Roche Diabetes Care Nederland een vervolg geven aan dit symposium. Alle ervaringen en input van stakeholders zijn daarbij welkom. We houden onze relaties vanzelfsprekend op de hoogte van een nieuwe editie van dit symposium.

Heb je vragen of opmerkingen over het symposium Digitale Zorg & Diabetes? Bel Roche Diabetes Care Nederland op 036 - 539 4273.

Verslag symposium.

Jos de Mul. Blockchain. Een zaak van vertrouwen? Lezing op de studiemiddag Blockchain - A matter of Trust? Erasmus Initiative Dynamics of Inclusive Propsperity. Erasmus University Rootedam, 3 december.

Het doel van de studiemiddag is om juristen, rechters, advocaten, overheidsambtenaren, academici en andere geïnteresseerden inzichtelijk te maken in de ontwikkelingen die zich in de blockchainwereld afspelen. De studiemiddag zal ingaan op experimenten met blockchain binnen de overheid, de maatschappelijke impact, de technische en juridische aspecten.

Jos de Mul. Antigone op de intensive care. In: Simon Knepper en Frank van den Bosch (red.) De Vrijheidsillusie. Amsterdam: Boom, 2018. 137-146, 16-18.

‘Vrijheid’ is een begrip met een overmaat aan positieve connotaties. Het duidt op de afwezigheid van factoren die ons denken en handelen beknotten. Van vrijheid, zo lijkt het, kun je nooit genoeg krijgen: hoe meer vrijheid, hoe beter.

Natuurlijk worden er omwille van de lieve vrede wel bepaalde grenzen aan de vrijheid gesteld. Zo zijn we bijvoorbeeld niet vrij om anderen te bestelen of te doden. Maar ook als we grenzen aan onze vrijheid stellen, doen we dat doorgaans uit naam van diezelfde vrijheid. In dat geval uit naam van de vrijheid van de ander. ‘Wat gij niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’ Dat we elkaars vrijheid moeten respecteren spreekt vanzelf, we hebben immers allemáál recht op vrijheid. Daarbij dienen we de vrijheid van ieder mens zo groot mogelijk te maken, met inachtneming van het recht op vrijheid van alle anderen. Maximale vrijheid voor iedereen, dat is ideaal.

Maar kent de vrijheid niet ook inherente schaduwkanten? Dat is de vraag die Griekse tragedies ons al vijfentwintig eeuwen voorleggen. Niet toevallig zijn die Griekse tragedies op dezelfde plaats en in dezelfde tijd – Athene in de vijfde eeuw voor Christus - ontstaan als de democratie, de regeringsvorm waarin de burgers in vrijheid zichzelf besturen. Tragedies confronteerden de democratische Atheners met een bijzonder unheimliche vraag: Jullie hebben nu de vrijheid nu wel ‘uitgevonden’, maar was dat werkelijk zo’n goed idee?

Jos de Mul. Sociale Robotica of zijn Japans. Lezing in het kader vanhet debatprogramma Kunstmatige intelligentie aan banden, georganiseerd door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) in het kader van het Hightlight. Art & Technology Event. Delft: Grote Zaal Theater de Veste, 17 november 2018, 16:00-20:30 uur.

Op zaterdag 17 november 2018 vindt in Delft HighLight plaats, een nieuw evenement op het raakvlak van kunst en techniek. HighLight onderzoekt welke rol kunst en creativiteit spelen in het gebruik van technologie en in het vormgeven van onze leefomgeving. Een steeds groter deel van hoe we onze levens leiden wordt bepaald door succesvol inzetten van techniek - of juist de gebreken hiervan. Nederlanders, uit Delft in het bijzonder, zijn altijd zeer vaardig geweest in het onderzoeken, maken en vormgeven van de technieken waarmee wij ons land en ons leven beter inrichten. HighLight presenteert kunst die beïnvloed is door technologische ontwikkelingen (en vice versa), en onderzoekt en bediscussieert wat de impact is van deze ontwikkelingen voor onze maatschappij.

Van 16.00 – 23.00 is er in Theater de Veste een programma rondom het thema Artificial Intelligence met een congres, een comedy show, een data detox-café en een tentoonstelling. Daarnaast zijn er tentoonstellingen en workshops op verschillende locaties in de stad. De hoofdlocaties zijn Theater de Veste, Open (bibliotheek) en Science Centre.

HighLight werkt samen met vele partners, zoals onder andere: Gemeente Delft, Technische Universiteit Delft en Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI). Met drie programmatische lijnen belicht het festival hoe technologie wordt ingezet voor expressie (Express), wat voor effecten het heeft (of kan hebben) op het dagelijks leven (Test) en hoe we daar als samenleving mee om kunnen gaan (Think). 

Het Koninklijk Instituut van Ingenieurs verzorgt het debatprogramma van 16.00 tot 21.00 in theater de Veste.

Jos de Mul. Participation in panel discussion Human or Robot? The Art in Artificial Intelligence. International Science Festival Nijmegen. Lux, November 10, 14:30.

The documentary Human or Robot? is about android and humanoid robots, from the perspective of photographer Max Aguilera-Hellweg. In his quest to define what it means to be human, Aguilera-Hellweg highlights our increasingly intimate relationship with robots and documents human anatomy and the frontiers of robot technology. What distinguishes man from machine? And what does it mean to be human?

Is there any art in Artificial Intelligence? Is it possible for AI to create art in the same way a human being can? And if so, can this AI then be considered ‘intelligent’? What does that mean for understanding ourselves as human beings? Isn’t creativity the key human condition which seperates us from other beings and systems?

After the documentary Human or Robot? these questions will be discussed by Jos de Mul – professor Philosophy of Man and Culture at Erasmus University Rotterdam, Cynthia Liem – performing musician and computer science researcher at the TU Delft – and Pablo Núñez and Bram Loogman – creators of Jan Bot: EYE Filmmuseum’s first robot filmmaker, which is exhibited in the library during InScience. The discussion will be moderated by Marc Seijlhouwer from technology magazine De Ingenieur. For the film summary of Human or Robot? 

Jos de Mul. Robots in de zorg. De Japanse benadering. Lezing op het afscheidssymposium Françoise Dings en Hans van der Schoot. OLVG. Amsterdam, 10 oktober 2018.

Jos de Mul. (On)Echt Bali. De uitvinding van het Laatste Paradijs. Trouw. Katern Letter & Geest. Zaterdag 13 oktober 2018, 4-8.

Toerisme heeft in onze onverzadigbare zoektocht naar de hemel de plaats van religie ingenomen, betoogde filosoof Ruud Welten laatst in De Groene. De toerist gelooft niet langer in God, maar blijft de hoop op verlossing koesteren, en veronderstelt (net als de traditionele gelovige) dat het ware leven elders is, aan gene zijde van het geploeter en de zorgen en verveling van alledag. 

Als er één plaats op aarde aanspraak maakt op de titel toeristenparadijs, dan is het Bali wel, volgens de reisfolders The Last Paradise. Het heeft de palmbomenstranden, het tropische klimaat en het vrouwelijk schoon van de Stille Zuidzee-eilanden, de oosterse mysteries, de kleurrijke rituelen en tempelpracht van het hindoeïstische India, en een natuurschoonheid die kan wedijveren met die van het Amazonegebied. En dat alles bijeen op een eiland niet veel groter dan Gelderland en voorzien van alle luxe die je van een paradijs verwacht.

Uit de niet-aflatende stroom fotoboeken, films, reisgidsen, antropologische studies en romans die sinds de ‘ontdekking’ van Bali in het begin van twintigste eeuw zijn verschenen, doemt het beeld op van een paradijselijke beschaving, waarin iedereen kunstenaar is en in sensuele en spirituele harmonie met elkaar en de natuur leeft, waarin homoseksualiteit geen taboe is en ze – anders dan in het islamitische Java – niet op een god meer of minder kijken. 

Sinds onze zoon vijftien jaar geleden naar Bali verhuisde, daar trouwde met een Indonesische en er een bestaan opbouwde in de toeristensector, bezoeken we het eiland vrijwel jaarlijks. We genieten van de warmte en de keuken, wonen kleurrijke ceremonies bij (de hindoekalender kent meer feestdagen dan dagen in het jaar), vergapen ons aan de schitterende, door gamelanmuziek begeleide crematies aan zee, en rennen met expats en locals mee in hash runs door rijstvelden en dorpen. Ook wij hebben ons hart verloren aan Bali. En we zijn de enigen niet. Het dichtbevolkte eiland met ruim 4.2 miljoen inwoners (tweemaal zoveel als Gelderland), ontvangt jaarlijks ruim 15 miljoen toeristen, onder wie 200.000  Nederlanders. 

Klaartje Jaspers. Will artificial intelligence create a shared supermind? Interview with philosophical anthropologist Jos de Mul. Newsroom Erasmus University. June 11, 2018.

Will robots outsmart humans? Erasmus philosophical anthropologist Jos de Mul thinks such beliefs show a gross overestimation of the capacities of robots. Self-replicating robots could take over, he thinks, but they would be inferior to their human counterpart. Instead of robots taking over, De Mul believes humans might develop like bees: sharing their individual psyche to form a shared supermind.

‘Plato was scared of the ability to read and write. He thought script would be a dead memory without the ability to think creatively. In the same way people now are scared of computers. But script and computers are just means, extensions of ourselves, allowing us to do certain things better.’ No, Jos de Mul is not scared of robots and algorithms, but he is urging us to think carefully about how we use them.

Zillions of neurons united

The fear that robots could become autonomous is justified, but they will not be superior in their intellect for a long time to come, De Mul believes. ‘Perhaps they can beat us at chess but they have had trouble learning how to walk up stairs or recognise faces. That’s not so strange, if you realise the human brain has billions of neurons, and so far we haven’t even managed to simulate the complete network of a species with very few neurons, like the Caenorhabditis elegans – a roundworm.’

Imagine what would happen if we could put all our neurons together. We’re already heading towards such a ‘swarm mind’, De Mul emphasises. ‘It’s already happening when you buy a book online and the computer suggests titles that other buyers of that book have bought. Amazon recently got a patent on an algorithm that can predict what book is going to be sold where, so they can send it before you realise you want it. “Anticipatory shipping”, they call it.’

 Floortje Scheepers,  Jos de Mul,  Frits Boer and  Witte Hoogendijk. Psychosis as an evolutionary adaptive mechanism to changing environments. Frontiers of Psychiatry, Volume  9,  June 2018.

Background: From an evolutionary perspective it is remarkable that psychotic disorders, mostly occurring during fertile age and decreasing fecundity, maintain in the human population.

Aim: To argue the hypothesis that psychotic symptoms may not be viewed as an illness but as an adaptation phenomenon, which can become out of control due to different underlying brain vulnerabilities and external stressors, leading to social exclusion.

Methods: A literature study and analysis.

Results: Until now, biomedical research has not unravelld the definitive etiology of psychotic disorders. Findings are inconsistent and show non-specific brain anomalies and genetic variation with small effect sizes. However, compelling evidence was found for a relation between psychosis and stressful environmental factors, particularly those influencing social interaction. Psychotic symptoms may be explained as a natural defense mechanism or protective response to stressful environments. This is in line with the fact that psychotic symptoms most often develop during adolescence. In this phase of life, leaving the familiar, and safe home environment and building new social networks is one of the main tasks. This could cause symptoms of “hyperconsciousness” and calls on the capacity for social adaptation.

Conclusions: Psychotic symptoms may be considered as an evolutionary maintained phenomenon.Research investigating psychotic disorders may benefit from a focus on underlying general brain vulnerabilities or prevention of social exclusion, instead of psychotic symptoms.

Keywords: psychosis, evolution, adaptation, social exclusion, defense mechanism