Jos de Mul. The Tragedy of Finitude. Dilthey's Hermeneutics of Life.New Haven: Yale University Press, 2014 (2nd edition), 424 p.

First edition: 2004, ebook: 2010; second edition 2014
ISBN: 780300097733
Cloth: US $52.00; €33,99 (Bestel)

One of the founders of modern hermeneutics, German philosopher Wilhelm Dilthey (1833-1911) confronted the question of how modern, postmetaphysical human beings can cope with the ambivalence, contingency, and finitude that fundamentally characterize their lives. This book offers a reevaluation and fresh analysis of Dilthey’s hermeneutics of life against the background of the development of philosophy during the past two centuries.

Jos de Mul relates Dilthey’s work to other philosophers who influenced or were influenced by him, including Kant, Schleiermacher, Hegel, Comte, Mill, Nietzsche, Husserl, Heidegger, Gadamer, and Derrida. Weaving together systematic analysis and historical investigation, de Mul begins the book with an account of the horizon on which Dilthey developed his unfinished masterwork, Critique of Historical Reason. The author then elaborates a systematic reconstruction of Dilthey’s ontology of life, relates the ontology to the work of other twentieth-century philosophers, and positions Dilthey’s thought within current philosophical debate.

Jos de Mul is full professor in philosophical anthropology, Faculty of Philosophy, Erasmus University, Rotterdam, The Netherlands. Winner of the Praemium Erasmianum Research Prize.

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. Rotterdam: Lemniscaat, herziene 5de druk, inclusief nieuw voorwoord, 2016, 338 p.

1ste druk: 2006; 2de druk: 2007; 3de druk: 2009; 4de druk: 2014
ISBN-10: 90 77070 86 9 (Nederland)
ISBN-13: 987-90 77070-86-4
ISBN-10: 90 77070 86 9 (België)
ISBN-13: 987-90-289-4219-6 (België)
(Nederland)

Het noodlot. Vroeg of laat klopt het bij ieder mens aan de deur: een ongeval, oorlogsgeweld, een ongeneeslijke ziekte en uiteindelijk de dood. Hoewel het noodlot onvermijdelijk is, kunnen we er niet mee leven. In dit boek onderzoekt Jos de Mul drie verschillende manieren waarop de mensheid heeft getracht het noodlot te domesticeren: de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken, de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom en de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, technologische samenleving. Daarbij werpt hij een verrassend nieuw licht op hedendaagse vormen van tragiek, zoals de ramp met de MH17, de strijd tegen het moslimfundamentalisme en de uitbesteding van onze moraal aan technologieën.

‘Seneca heeft opgemerkt dat velen hun noodlot hebben gevonden doordat ze het trachtten te ontlopen. De schrijver van dit boek behoort tot degenen die het noodlot juist opzoeken in de hoop eraan te ontkomen.’ – Jos de Mul

Jos de Mul. Antigone op de intensive care. In: Simon Knepper en Frank van den Bosch (red.) De Vrijheidsillusie. Amsterdam: Boom, 2018. 137-146, 16-18.

‘Vrijheid’ is een begrip met een overmaat aan positieve connotaties. Het duidt op de afwezigheid van factoren die ons denken en handelen beknotten. Van vrijheid, zo lijkt het, kun je nooit genoeg krijgen: hoe meer vrijheid, hoe beter.

Natuurlijk worden er omwille van de lieve vrede wel bepaalde grenzen aan de vrijheid gesteld. Zo zijn we bijvoorbeeld niet vrij om anderen te bestelen of te doden. Maar ook als we grenzen aan onze vrijheid stellen, doen we dat doorgaans uit naam van diezelfde vrijheid. In dat geval uit naam van de vrijheid van de ander. ‘Wat gij niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’ Dat we elkaars vrijheid moeten respecteren spreekt vanzelf, we hebben immers allemáál recht op vrijheid. Daarbij dienen we de vrijheid van ieder mens zo groot mogelijk te maken, met inachtneming van het recht op vrijheid van alle anderen. Maximale vrijheid voor iedereen, dat is ideaal.

Maar kent de vrijheid niet ook inherente schaduwkanten? Dat is de vraag die Griekse tragedies ons al vijfentwintig eeuwen voorleggen. Niet toevallig zijn die Griekse tragedies op dezelfde plaats en in dezelfde tijd – Athene in de vijfde eeuw voor Christus - ontstaan als de democratie, de regeringsvorm waarin de burgers in vrijheid zichzelf besturen. Tragedies confronteerden de democratische Atheners met een bijzonder unheimliche vraag: Jullie hebben nu de vrijheid nu wel ‘uitgevonden’, maar was dat werkelijk zo’n goed idee?

Jos de Mul.  Filosoof Jos de Mul neemt ons mee in de wereld van de filosofie. Interview door Geert Maarse. Studio Erasmus, 6 juni 2023. Youtube.

Bekend als een van de succesvolste filosofen die uit Rotterdam is voortgekomen, won grote prijzen en was zowel bij internationale instituten als bij Erasmus Universiteit Rotterdam werkzaam. Helaas neemt Jos de Mul nu afscheid van onze universiteit.

Jos de Mul. De plaats van de mens in het Symbioceen. Afscheidslezing ter gelegenheid van zijn emeritaat als hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus School of Philosophy van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Rotterdam, 31 mei 2023. De integrale tekst van de lezing, inclusief voetnoten en bibliografie, is hierte lezen.  Een verkorte versie verscheen op 7 juli 2023 onder de titel De storm die over de aarde woedt in De Groene Amsterdammer. De volgende link geeft ten slotte informatie over de afscheidsconferentiedie ter gelegenheid van het emeritaat werd georganiseerd.

Klik op de afbeelding om de videoregistratie + PowerPoint te bekijken. n.b. de lezing begint 18 minuten na de start van de opname.

Jos de Mul. The Matrix: Actueler dan ooit! Studium Generale lezing Universiteit Twente. Gebouw: Vrijhof, 19:30 - 21:00 uur. Te zien en te beluisteren op YouTube

‘Welcome in the desert of the real.’ Met deze onheilspellende woorden van filosoof Baudrillard wordt hoofdpersoon Neo welkom geheten in de ‘echte wereld’. The Matrix-trilogie is een ode aan de fundamentele filosofische vraag: wat is waar? Prof. dr. Jos de Mul, hoogleraar wijsbegeerte (Erasmus Universiteit), laat zien hoeveel filosofie er achter The Matrix schuilgaat: van Plato en Descartes tot aan Nietzsche. De trilogie blijkt actueler dan ooit. Leven wij tegenwoordig – gekluisterd aan onze beeldschermen en gebombardeerd door fake news – niet deels in een virtuele wereld? Waar in The Matrix machines energie uit mensen zogen, daar onttrekken nu Google en Facebook informatie aan ons. In zijn lezing zal De Mul ook uitvoerig ingaan op het zowel bejubelde als verguisde vierde deel van The Matrix Saga, dat eerder dit jaar in première ging.

Jos de Mul. The Matrix: Actueler dan ooit! Studium Generale lezing Universiteit Twente. Gebouw: Vrijhof, 19:30 - 21:00 uur. Te zien en te beluisteren op YouTube

‘Welcome in the desert of the real.’ Met deze onheilspellende woorden van filosoof Baudrillard wordt hoofdpersoon Neo welkom geheten in de ‘echte wereld’. The Matrix-trilogie is een ode aan de fundamentele filosofische vraag: wat is waar? Prof. dr. Jos de Mul, hoogleraar wijsbegeerte (Erasmus Universiteit), laat zien hoeveel filosofie er achter The Matrix schuilgaat: van Plato en Descartes tot aan Nietzsche. De trilogie blijkt actueler dan ooit. Leven wij tegenwoordig – gekluisterd aan onze beeldschermen en gebombardeerd door fake news – niet deels in een virtuele wereld? Waar in The Matrix machines energie uit mensen zogen, daar onttrekken nu Google en Facebook informatie aan ons. In zijn lezing zal De Mul ook uitvoerig ingaan op het zowel bejubelde als verguisde vierde deel van The Matrix Saga, dat eerder dit jaar in première ging.

 'Nieuw levensbegrip markeert einde neoliberaal tijdperk.' Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul in De Nieuwe Wereld. 2 September 2021.

Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul, hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, over het boek van Denis Noble: ‘De Muziek van het Leven.’ “Nature en nurture zijn niet wezenlijk onderscheiden. Ze beïnvloeden elkaar.” Sinds de tijden van Descartes wordt de wetenschap beheerst door de overtuiging dat de werkelijkheid in tweeën is gesplitst. Er is het materiële aspect, dat functioneert als een mechanisme, en het spirituele aspect, dat zich aan dit mechaniek onttrekt. Onze tijd erfde van Descartes slechts het eerste, materiele perspectief. Nog altijd houden de meeste natuurwetenschappers er een reductionistisch, deterministisch en mechanistisch beeld van de natuurlijke werkelijkheid op na. Ten onrechte, zegt wijsgerig antropoloog Jos de Mul, want het verschil tussen lichaam en geest is lang niet zo groot als men misschien wel denkt. In het werk van bioloog Denis Noble wordt een beeld van het leven geschetst dat ver af ligt van de reductionistische mainstream, vertegenwoordigd door neo-Darwinisten als Richard Dawkins: “Het leven is een samenspel.” Een ode aan het ritme van de natuur, met Jos de Mul.

Te zien en te beluisteren op YouTube.

Jos de Mul. Omgang met het noodlot in tijden van corona. Interview met Geert Maarse. Studio Erasmus, 21 april 2020.

Hoe gaan mensen om met het noodlot en de dood? Deze vraag is misschien wel actueler dan ooit. Prof.dr. Jos de Mul (1956) van Erasmus Universiteit Rotterdam schreef alweer enige tijd geleden het boek De domesticatie van het noodloot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. (1ste druk 2006, 5de druk 2014). Daarin beschrijft de hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus School of Philosophy (ESPHIL) hoe mensen door de geschiedenis heen omgang met deze lastige aspecten van het leven. In deze videocast gaat interviewer Geert Maarse in gesprek met Jos de Mul over het boek en zijn kijk op de huidige coronatijd.

Jos de Mul, Poetics of Genetics. Performance at the Biggest Visual Power Show. Paradiso Amsterdam, 20 January 20, 2005.

Philosopher Prof. Dr. Jos de Mul – author of countless articles and books like 'Cyberspace Odyssey', 'Domestication of Fate' and 'Database Delirium' – was a speaker at the Biggest Visual Power Show 2005 in Paradiso, Amsterdam. Inspired by the images of Basia Knobloch and music of Lauri Anderson, professor De Mul decided to sing his lecture. 

For someone who only has a hammer, everything appears to be a nail. For those who have computers, the world becomes a huge database.

The Biggest Visual Power Show – NextNature -  is an intellectual spectacle blending a conference and a pop concert. BVPS mixes movies and live performance, morphs physical experiences into virtual imagination. The 2005 edition of the Biggest Visual Power Show was held in poptemple Paradiso, Amsterdam. Over twenty artists, scientist, writers, filmdirectors, architects, designers, presented their radical ideas, visionary statements and powerful imagery on how we can design, build and live in Next Nature.

 More about the NextNature Powershow at NextNature.net