Jos de Mul. The Task of Philosophical Anthropology in the Age of Converging Technologies. Keynote at the conference Philosophische Anthropologie als interdisziplinäre Praxis. Max Scheler, Helmuth Plessner und Nicolai Hartmann in Köln – historische und systematische Perspektiven. Universität Köln, 5 November, 2019.

06.–09. November 2019, Fritz Thyssen Stiftung, Köln

Tagung des Research Lab der a.r.t.e.s. Graduate School for the Humanities Cologne in Kooperation mit der Hartmann-, Plessner- und Scheler-Gesellschaft

Wissenschaftliche Koordination: Andreas Speer & Erik Norman Dzwiza Organisation und Ausarbeitung Matthias Schloßberger

Jos de Mul. Jij, Robot? Lezing in het kader van de cursus Ik, Robot van de Internationale School voor Wijsbegeerte. Leusden, 22 oktober 2019.

Bent u meer robot dan u denkt?

Sophia heeft burgerrechten gekregen in Saoedi-Arabië. Opmerkelijk, want Sophia is een robot en robots zijn geen personen, laat staan burgers, toch? Of wordt het tijd dat we daar anders over gaan denken?

Robots maken al een tijd deel uit van onze maatschappij. Ze zetten onze auto’s in elkaar en helpen de chirurg bij operaties. Maar naarmate robots complexere handelingen steeds zelfstandiger kunnen uitvoeren en zelfs gesprekken kunnen voeren, wordt de vraag of zij beschikken over kunstmatige intelligentie steeds urgenter.

Kan een machine denken? Die vraag stelde Alan Turing al in 1950. Waaraan moet een robot als Sophia voldoen voor we kunnen zeggen dat zij kan denken? En onder welke omstandigheden kan ze als persoon erkend worden? Enkele decennia geleden nam nog niemand het idee van niet-menselijke personen werkelijk serieus, maar tegenwoordig kunnen we er niet meer omheen.

Wat maakt het uit of je van vlees en bloed bent of van siliconen?

Robots worden niet alleen slimmer, maar ook socialer en creatiever, zelflerend en zelfsturend. Dat levert morele vragen op. Is het wel ethisch verantwoord om robots tot slaaf te maken? Of komen zij in opstand? Misschien grijpen zij zelfs de macht, of vervangen ze op den duur de gehele menselijke soort! Volgens sommigen is die ontwikkeling al in volle gang. Drones vervangen soldaten en bij de politie doe je aangifte bij een robotagent. Ook is er al software die rechtszaken efficiënter kan oplossen dan een menselijke rechter. Zo verschuift het geweldsmonopolie van mens naar machine. Is dat erg? Wat maakt het uit of je van vlees en bloed bent gemaakt of van electroden en siliconen? De grens tussen natuur en techniek vervaagt. Misschien bent u zelf wel meer robot dan u denkt. Tijdens deze cursus komen filosofen, wetenschappers en ontwikkelaars aan het woord. In de avonduren gaan we in gesprek, lezen we teksten of kijken we een film.

Met prof. Jos de Mul, prof. ir. Peter-Paul Verbeek en prof. ir. Jan Broersen, dr. Monica Meijsing, Bas Testerink, dr. Erno Eskens, Marthe Kerkwijk en vele anderen. De gespreksleiding is in handen van Ton Maas.

Jos de Mul. Alexander Reeuwijk interviewt Jos de Mul over zijn nieuwe boek Breng mij die Horizon! Filosofische reisverhalen in de serie Teylers Ontmoet. Haarlem, Teylers Museum, 13 oktober 2019.

Teylers Ontmoet Reizen

 Op zondag 13 oktober om 14.00 uur staat Teylers Ontmoet in het teken van Reizen. Alexander gaat in gesprek met Jelle Brandt Corstius, Jos de Mul en Tijs Goldschmidt in de prachtige Gehoorzaal van het Teylers Museum.

Jos de Mul. Some reflections on the Japanese Society 5.0 program. Tokyo: Cabinet Office Japanese Government. October 11, 2019.

Jos de Mul. The Total Turing Test. Robotics from Japanese and European perspectives. Kyoto: Graduate School of Sociology and Humanities. Ritsumeikan University, October 8, 2019.

After an general introduction of the famous Turing test, in the first part of my lecture I will illustrate the role deception plays in this test in a discussion of three recent Western science fiction movies in which the Turing test plays a prominent role. Although all three movies are fiction films, they reveal some important characteristics of the Western view on robotics. In the second part I will contrast the Western approach with the way the Turing Test is approached in Japanese robotics, more particular in social android robotics. Hiroshi Ishigiro’s ERICA (ERato Intelligent Conversational Android) will be my main example. In the third and final part I will I will argue that, in the final analysis, the difference in approaches in Western and Eastern robotics is closely connected with different religious worldviews, which even in a secularized world still inform robotics and AI research at a fundamental level.

Jos de Mul. Denken over reizen. Lezing in de serie Filosofische ontmoetingen van Filosofie in Den Haag. Den Haag, 30 september.

Denken over reizen

met filosoof Jos de Mul en beeldend kunstenaar Karin van Pinxteren

Now… Bring me that horizon! zijn de gevleugelde woorden die Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean sprak als weer een nieuw avontuur lokte. Het is een uitstekend motto voor het nieuwe boek van Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren.

Breng mij de horizon! laat zien wat er gebeurt als een filosoof een ticket boekt. Jos de Mul neemt je tijdens deze Filosofische ontmoeting mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, gamende indianen, boeddha-bots en psychedelische cyberhippies, en laat ons nadenken over vertrouwde gewoonten en denkbeelden..

Filosofisch avontuur
De plaats en tijd waarin wij leven bepaalt in belangrijke mate hoe wij de wereld ervaren. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden en laten versmelten met andere vergezichten.
Naast de bekende praktische beslommeringen die iedere reiziger ondervindt, wordt de filosofische reiziger ook uitgedaagd de betekenis te begrijpen van de vreemde denkbeelden, handelingen, situaties en contexten waarin hij zich begeeft. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur.

Afshin Ellian (rechtsgeleerde, filosoof en dichter) schreef over De Mul’s laatste boek: ‘Een filosofisch boek dat zo mooi en vloeiend is geschreven, is al een provocatie van de bovenste plank. Het doet me denken aan Michel de Montaigne. Breng mij die horizon! is ook een eerlijke en openhartige biografie van Jos de Mul, verweven met een grenzeloze nieuwsgierigheid.’

Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker. Over zijn filosofische omzwervingen publiceerde hij de afgelopen jaren geregeld in NRC Handelsblad, Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer.

**EXTRA**
Beeldend kunstenaar Karin van Pinxteren opent de avond. Zij heeft reisangst, maar moet van zichzelf reizen. “Steeds verder van huis glijdt de trein een onbekend landschap in, tegelijkertijd verdwijnt mijn stem. Ik kom aan zonder spraak. Is dit toeval? Ik wil ook niet op reis, maar ik moet van mezelf. Een tweede poging eindigt op dezelfde manier, tijdens de landing gaat mijn stem er vandoor. Jaren later besef ik me dat alle grond op aarde bezit is, aan iets of iemand toebehoort. Reizen doe je over de grond van een ander. Je betreedt een oude tijd van intense voetstappen die je overschrijft. Dat destijds onbewuste besef maakte mij sprakeloos.”

Karin van Pinxteren maakt installaties, performances, twee- en driedimensionaal werk, schrijft beschouwingen op haar blog Nachtportier en maakt korte poëzie.
Werk van Van Pinxteren was onder meer te zien in Museum De Pont in Tilburg, Van Abbemuseum Eindhoven, De Ketelfactory Schiedam, The MeetFactory in Praag, The Present Company Brooklyn New York en Galaxy Museum of Contemporary Art in Chongqing.

Datum: maandag 30 september 2019
Locatie: Zaal 3, Constant Rebeqcueplein 20A, Den Haag
Tijd: 20.00 uur (zaal open 19.30 uur)
Prijs: € 11,50 – € 15,00

URLAND-dramaturg Florian Hellwig in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul over de theatervoorstelling De Internet Trilogie. Utrecht: Stadschouwburg, 24 september 2019, 19:00 uur, gevolgd door de voorstelling (20:00).

"Urland maakt beangstigende trilogie over het wonder van internet" - NRC ***

De digital natives van performancecollectief URLAND presenteren een exclusieve happening over de belangwekkendste ontwikkeling van de moderne tijd. Het drieluik legt de (hyper)link tussen de mythe van Prometheus en het moderne digitale vuur. Prometheus stal het vuur van de goden en gaf het aan de mens. Zoals het vuur zowel vooruitgang als vernietiging betekent, zo behelst het internet zowel de utopische belofte als de dystopische teloorgang. ‘De Internet Trilogie’ is een digitale trip waarin de toekomst voelbaar wordt gemaakt.

• blijf op de hoogte via het facebookevenement
• in deze voorstelling wordt gebruik gemaakt van een stroboscoop

inleiding
URLAND-dramaturg Florian Hellwig gaat voorafgaand aan de voorstelling (19:00-19:30) in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul. Jos is hoogleraar wijsgerige antropologie en schreef meerdere artikelen, essays en boeken. Zijn dochter Elize is filosoof en schrijfster en studeerde Nieuwe Media en Digitale Cultuur en Filosofie. Wat zijn de voor- en nadelen of risico's van techniek en technologische ontwikkeling? In hoeverre heeft de technologie ons gedrag, ons denken en handelen veranderd? Welke maatschappelijk invloed zal de techniek in de toekomst hebben? Hoe natuurlijk is de mens eigenlijk? Vind je het leuk om dit soort vragen beantwoord te krijgen, kom dan naar de inleiding in de Hekmanfoyer. Daar is beperkt plaats, dus bestel van tevoren een kaartje (à € 2).

boek
Performancecollectief URLAND brengt ook een boek uit over De Internet Trilogie. Een bundeling van drie jaar onderzoek naar het fenomeen internet, waarin URLAND sprak met wetenschappers, hackers en filosofen. URLAND wil met het boek laten zien hoe hoe een hedendaagse theatermaker zich verhoudt tot een snel veranderende maatschappelijke realiteit. De presentatie vindt plaats op vrijdag 13 september, voorafgaand aan de première in Theater Rotterdam. 

credits
van en met: Ludwig Bindervoet, Thomas Dudkiewicz, Marijn Alexander de Jong, Eric Joris, Jimi Zoet, dramaturgie: Florian Hellwig, productie: URLAND in coproductie met Theater Rotterdam en CREW, foto: Julian Maiwald, www.urland.nl

recensies 

- Urland biedt uiteindelijk geen verontrustend dystopisch toekomstvisioen, maar ontpopt zich zo als een pleidooi voor echt leven in plaats van louter virtueel - Theaterkrant    lees de recensie
- De virtuele wereld is maakbaar, maar zeker niet perfect - NRC   lees de recensie
- Lekker vervreemdend - de Volkskrant   lees de recensie

Jos de Mul. The Matrix: actueler dan in 1999. Letter & Geest. Trouw, 21 september 2019, 4-8.

The Matrix. Wie heeft hem niet gezien, deze in 1999 uitgebrachte iconische sciencefictionfilm over een toekomstige wereld waarin een superieure kunstmatige intelligentie de mensheid gevangen houdt in een illusoire virtuele wereld, terwijl hij mensenlichamen in ‘legbatterijen’ gebruikt als energiebron?  Zoals een Hollywoodfilm betaamt, heeft de film met Neo, die de mensheid uit haar ketenen bevrijdt en het hart verovert van zijn medestrijdster Trinity, ook een Held die alles tot een goed einde brengt. Succes gegarandeerd: wereldwijd een half miljard dollar aan recettes, miljoenen DVD’s verkocht. Twee sequels volgden, en animatiefilms, computergames en strips.  En een karrenvracht aan geleerde studies.

Twintig jaar na dato geldt de Matrix algemeen als een van de beste sciencefiction films aller tijden, te vergelijken met 2001 A Space Odyssey van Stanley Kubrick, waar de strijd tussen mens en kunstmatige intelligentie eveneens centraal staat. Vorige maand bracht Warner Bros een ‘glorieus geremasterde’ versie van de film uit en kondigde bovendien aan dat er een vierde deel komt. Tijd voor een terugblik, en een vooruitblik naar het vierde deel!

Jos de Mul. Democratie, populisme en vrijheid van meningsuiting in het tijdvak van de sociale media. Filosofisch Café. Drachten, 19 september 2019.

Sinds het begin van het millennium heeft het populisme wereldwijd een grote vlucht genomen. Populisten zijn er in vele soorten en maten, maar wat ze allemaal delen is demagogische stijl van politiek bedrijven met behulp van beledigende woorden, persoonlijke aanvallen en verdachtmakingen. Dat draagt in belangrijke mate bij aan de verruwing van de omgangsvormen. Nederland is daarop geen uitzondering en volgens onderzoek van I&O Research is die verruwing een van de grootste zorgen van de Nederlandse bevolking.

Demagogie – het in beweging brengen van het volk met retorische middelen – maakt een politicus nog niet noodzakelijk tot een populist. Demagogie is eigen aan democratie. Iedere politicus doet immers zijn best om kiezers voor zijn standpunten te winnen, en dan is een zekere mate van ronkende retoriek onvermijdelijk. Dat gold al voor de directe democratie in het klassieke Athene en dat is er niet minder op geworden in het tijdvak van de massamedia.

Het hedendaagse populisme kan echter niet goed begrepen worden zonder daarbij de rol van het internet en met name sociale media als Twitter en Facebook in ogenschouw te nemen. Deze nieuwe media hebben het politieke landschap in een aantal opzichten ingrijpend veranderd. In zijn lezing zal Jos de Mul ingaan op deze transformatie en de consequenties daarvan voor onze parlementaire democratie, vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.

Prof.dr. Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus School of Philosophy. Daarnaast was hij gasthoogleraar en fellow in o.a. in Ann Arbor, Princeton, Shanghai en Kyoto en winnaar van de Praemium Erasmianum en de Socrates Wisselbeker. Zijn boeken – waaronder De tragedie van de eindigheid (1993),  Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie (3de druk 2007), Cyberspace Odyssee (6de druk 2010) en De domesticatie van het noodlot (5de druk 2015) zijn in meerdere talen vertaald. In 2014 schreef hij het Essay van de Maand van de Filosofie: Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (Uitgeverij Lemniscaat), in 2017 publiceerde hij Paniek in de polder. Polytiek in tijden van populisme (Uitgeverij Lemniscaat) en in juni 2019 Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Uitgeverij Boom).  Behalve wetenschappelijk werk publiceert hij ook regelmatig essays voor een breder publiek, onder meer in Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer. Veel van zijn werk kan worden geraadpleegd op zijn website www.demul.nl

Locatie: doopsgezinde kerk Drachten Zuiderbuurt 26 | 9203 CX | Drachten Telefoon 0512-524876, aanvang 19.30 uur

Jos de Mul. Breng mij die horizon! Lezing over Japanse pelgrimages in de serie Wandelust van Studium Generale. Groningen, 17 september 2019.

Mensen reizen wat af tegenwoordig, voor studie, werk of als vakantiebesteding. En soms noodgedwongen, op de vlucht voor oorlog of armoede. Ook de pelgrimstocht mag zich verheugen in hernieuwde belangstelling. Aan de hand van de Saigoku pelgrimstocht die hij in Japan maakte, vraagt Jos de Mul, auteur van Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Uitgeverij Boom, 2019), zich af wat de pelgrimstocht tegenwoordig nog onderscheidt van de toeristische reis. 

Hoe wij de wereld ervaren, wordt in belangrijke mate bepaald door de plaats en tijd waarin wij leven. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden, verstrooien en laten versmelten met andere vergezichten. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur. 

In Breng mij die horizon! neemt Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren, de lezer mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, gamende indianen, psychedelische cyberhippies en Boeddhistische selfie-reflecties!

Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker.