Jos de Mul. De transitie naar Homo Sapiens 3.0. Lezing in het kader van de NextTransitions lezingen 2021. Rotterdam/Teams, 5 november, 2021, 12:00-13:00. Toegang via het openbare Teams kanaal Next Transitions.

De minor Natuur, Mens en Technologie van Hogeschool Rotterdam organiseert in samenwerking met Kenniscentrum Creating010 vier inspirerende online lezingen via Teams in het kader van ‘Next Transitions’: actuele maatschappelijke uitdagingen met een blik op de nabije toekomst.
Je bent van harte uitgenodigd om te participeren bij een of meerdere lezingen.
Je hoeft je niet aan te melden. Ga gewoon op het juiste tijdstip via deze link naar het openbare Teams kanaal ‘Next Transitions’ en sluit aan bij de videocall. Je kunt ook naar het Teams kanaal via de code: zhonri6, dan ben je lid van de Next Transitions community.
De lezingen zijn onderdeel van het programma van de minor Natuur, Mens en Technologie en zijn ook toegankelijk voor genodigden. Een lezing bestaat uit een presentatie, vragen en een discussie, onder leiding van een moderator. We hebben beperkte tijd. Daarom is het de bedoeling dat je je van te voren voorbereidt, zodat een geïnformeerde discussie mogelijk is. Er is voor iedere lezing materiaal beschikbaar. Zie hiervoor het onderstaande programma:

Transhumanismus aus Sicht der Philosophischen Anthropologie Helmuth Plessners. In: Olivia Mitscherlich-Schönherr (Hrsg.), Das Gelingen der künstlichen Natürlichkeit. Mensch-Sein an den Grenzen des Lebens mit disruptiven Biotechnologien. Berlin: De Gruyter, 2021, 351-365. [Open access: download the entire book for free]

Mit den Worten Unmensch und unmenschlich sollte man sparsam sein.

Helmuth Plessner

Zusammenfassung

Der Beitrag vergleicht die extra-, trans- und posthumanisti­schen Utopien der Menschenverbesserung mit der philosophischen Anthropolo­gie von Helmuth Plessner kritisiert den Transhumanismus anhand der drei an­thropologischen Grundgesetze, die Plessner in seinem Opus Magnum „Die Stufen des Organischen und der Mensch“ (1928) formuliert. Es wird gezeigt, dass der Transhumanismus mit Plessners erstem anthropologischen Gesetz überein­stimmt: dem Gesetz der „natürlichen Künstlichkeit“ des Menschen. Es gibt jedoch zwei wichtige Unterschiede, die den Transhumanismus zu einer radikalisierten philosophischen Anthropologie machen. Erstens wollen Transhumanisten im Gegensatz zu Plessner die natürliche Künstlichkeit nicht nur beschreiben, son­dern auch aktiv befördern. Zweitens bemühen sich die Transhumanisten, das gegenwärtige Mensch-Sein in eine transhumane oder sogar posthumane Le­bensform zu verwandeln. Während Plessner die Möglichkeit von Lebensformen jenseits der exzentrischen Position des Menschen nicht für möglich hält wird mit Bezug auf Bienen, Oktopoden und Craniopagus Zwillingen argumentiert, dass die Natur bereits polyzentrische und polyexzentrische Lebensformen kennt und dass die technische Realisierung dieser Lebensformen mindestens logisch nicht aus­geschlossen ist. Gleichwohl gibt es gute Gründe gibt, sich den transhumanisti­schen Träumen nicht begeistert zu überlassen. Plessners zweites Grundgesetz - das Gesetz der „vermittelten Unmittelbarkeit“ - lehrt, dass die Entwicklung von Techniken weder vorhersehbar noch kontrollierbar ist. Und das dritte Grundge­setz - das Gesetz des „utopischen Standorts“- macht deutlich, dass eine Über­windung der konstitutionellen Heimatlosigkeit des Menschen - wenn dies über­haupt möglich wäre - das Ende der menschlichen Lebensform bedeuten würde. In einem Einzeiler zusammengefasst: Transhumanisten lassen sich mit jemandem vergleichen, der alle Vorbereitungen für eine wilden Party trifft, zu der er selbst allerdings nicht eingeladen sein wird.

 'Nieuw levensbegrip markeert einde neoliberaal tijdperk.' Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul in De Nieuwe Wereld. 2 September 2021. Te zien en te beluisteren op YouTube.

Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul, hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, over het boek van Denis Noble: ‘De Muziek van het Leven.’ “Nature en nurture zijn niet wezenlijk onderscheiden. Ze beïnvloeden elkaar.” Sinds de tijden van Descartes wordt de wetenschap beheerst door de overtuiging dat de werkelijkheid in tweeën is gesplitst. Er is het materiële aspect, dat functioneert als een mechanisme, en het spirituele aspect, dat zich aan dit mechaniek onttrekt. Onze tijd erfde van Descartes slechts het eerste, materiele perspectief. Nog altijd houden de meeste natuurwetenschappers er een reductionistisch, deterministisch en mechanistisch beeld van de natuurlijke werkelijkheid op na. Ten onrechte, zegt wijsgerig antropoloog Jos de Mul, want het verschil tussen lichaam en geest is lang niet zo groot als men misschien wel denkt. In het werk van bioloog Denis Noble wordt een beeld van het leven geschetst dat ver af ligt van de reductionistische mainstream, vertegenwoordigd door neo-Darwinisten als Richard Dawkins: “Het leven is een samenspel.” Een ode aan het ritme van de natuur, met Jos de Mul.

Jos de Mul. Genetisch zuiver? Het mensbeeld in het tijdvak van CRISPR-CAS9. ISVW Zomerschool Filosofie van nu. Leusden, 24 augustus 2021.

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot in tijden van corona. OKW Lezing. Apeldoorn: , 15 september, 2021.

Huis voor Schoone Kunsten, Gigant, Nieuwstraat 377 te Apeldoorn. Telefoon: 055 521 63 46. Woensdag 15 september, 20:00 uur

In zijn boek ‘De domesticatie van het noodlot. – De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’ (vijfde druk 2016) bespreekt Jos de Mul de verschillende manieren waarop de mensheid heeft getracht het noodlot te domesticeren: van de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken en de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom, naar de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, op technologische beheersing gerichte samenleving.

In zijn boek betoogt hij dat we in onze huidige, postmoderne samenleving een wedergeboorte beleven van het tragische in het domein waarin we het juist niet verwachten, de technologie. Waar we dachten noodlot te kunnen beheersen door de technologie, lijkt de technologie zelf de mens noodlottig te worden. In zijn lezing zal De Mul dit illustreren aan de hand van de coronapandemie, die in belangrijke mate het gevolg is van wereldwijd vervoer van mensen en dieren met moderne transportmiddelen en de ontsluiting van oerwouden ten behoeve van de winning van grondstoffen, waardoor de contacten tussen virussen en mensen op ongekende wijze worden geïntensiveerd.

Virussen blijken daarbij de fundamentele kenmerken te vertonen van het tragische: ze zijn zowel ambigu als ambivalent. Ambigu, omdat ze zich bevinden tussen leven en levenloos (ze parasiteren op de levensprocessen van levende organismen) en zowel vreemd als eigen zijn (het zijn indringers in ons lichaam, maar hun DNA maakt inmiddels 5% uit van het menselijk DNA). Bovendien zijn ze ambivalent: ze zijn onontbeerlijk voor het functioneren van het menselijk lichaam, maar ze kunnen ook dodelijk zijn. Dat ambigue en ambivalente maakt virussen bijzonder unheimlich. Daarmee lijken virussen op gastarbeiders, zonder welke de economie niet kan functioneren, maar die tegelijkertijd bij velen angst en afkeer veroorzaken.

 دكتور بروفسور يوس دي مول. الربيع العربي وشهر العسل على مواقع التواصل الاجتماعي - مجلة المصير - عدد ١٦ - ربيع ٢٠٢٠ - صفحة ١٠٧-١١٣  [[The honeymoon of the Arabic Spring and the social media. Al Masir. Nr. 16, Spring 2021, 107-113. Translation: dr. Khaled Chouket]

الربيع العربي وشهر العسل على مواقع التواصل الاجتماعي

يوس دي مول*

 تم تصوير الربيع العربي على أنه ثورة الفايسبوك بسبب الدور الذي لعبته وسائل التواصل الاجتماعي فيه. ومع ذلك ، فإن السؤال هو ما إذا كان هذا الدور عظيمًا جدًا وكان التأثير إيجابيًا جدًا. ماذا تعلمنا الأفلام في مهرجان الفيلم العربي عن هذا؟

حقيقة أن مهرجان الفيلم العربي مخصص هذا العام لـ "الربيع العربي" ليس مفاجئًا بالنظر إلى الذكرى العاشرة لهذه الثورة. فالربيع العربي، الذي اندلع في الشرق الأوسط وشمال إفريقيا من ديسمبر 2010 إلى صيف 2012 وألهم ثورات ضد الأنظمة الاستبدادية في إيران (2011) والصين (2011) وأوكرانيا (2013)، من بين أمور أخرى، يعتبر حدثًا تاريخيًا مهمًا، ليس فقط بسبب تأثير الدومينو وسقوط الأنظمة الاستبدادية في تونس ومصر واليمن وليبيا ، ولكن أيضًا لأن وسائل التواصل الاجتماعي كانت ستلعب دورًا مهمًا فيه.

نظرًا لأن وسائل الإعلام في العديد من الدول العربية تخضع لسيطرة الأنظمة الاستبدادية، فإن التأثير السياسي المحتمل لـ Twitter و Facebook - قبل خمس سنوات من الربيع العربي كان محدودا، لكنه ابتداءا من عام 2011 سيكون لديه بالفعل 50 مليون تغريدة يوميًا و 500 مليون مستخدم على التوالي في جميع أنحاء العالم، ومن الطبيعي أن تكون لدى هذه الوسائط عدد أكبر في البلدان ذات الصحافة الحرة والنقدية. في عام 2009 ، تم تقديم النسخة العربية من Facebook ، مما أدى إلى فتح جمهور محتمل يصل إلى 250 مليون شخص وإنشاء مساحة عامة على الإنترنت حيث يكون للنساء والأقليات العرقية والدينية صوت أيضًا.

على الرغم من أن اللغة العربية المحكية لها لهجات مختلفة على نطاق واسع، إلا أن اللغة العربية المكتوبة تعمل كلغة مشتركة ، وترسل أخبار الثورة ودعوات إلى العمل كالنار في الهشيم من خلال "العالم العربي". ونظرًا لأنه اعتبارًا من عام 2010 ، أصبح من الممكن أيضًا مشاهدة الصور ومقاطع الفيديو في Twitter فقد سهل ذلك الاستخدام ، حيث وصلت الرسالة الثورية أيضًا إلى الأشخاص المتعلمين رقميًا وذوي الأمية المنخفضة.

ظهرت مجموعة كبيرة من المنشورات على مدار العقد الماضي حول تأثير وسائل التواصل الاجتماعي على الربيع العربي، بما في ذلك وسائل الإعلام الاجتماعية Carvins Distant Witness ، والربيع العربي وثورة الصحافة (2012)، والموجة الرابعة "هوارد وحسين" للديمقراطية ؟ الإعلام الرقمي والربيع العربي (2013)، الربيع العربي على "الجمالي أونلاين". وسائل التواصل الاجتماعي والتغيير الأساسي (2015) و Snowdons The People لم يكونوا مجرد صورة. الفيديو العامي بعد الربيع العربي (2020). لا يمكن إنكار أن وسائل التواصل الاجتماعي لعبت دورًا في تنظيم وتنسيق ونشر الاحتجاجات في جميع أنحاء العالم ، والتي تمت الإشارة إليها بالتالي باسم "ثورة الفايسبوك" أو "انتفاضة تويتر".

The Political Task of Philosophical Anthropology in the Age of Converging Technologies. In Erik Norman Dzwiza-Ohlsen & Andreas Speer (Hrsg). Philosophische Anthropologie als interdisziplinäre Praxis. Max Scheler, Helmuth Plessner und Nicolai Hartmann in Köln – historische und systematische Perspektiven. Paderborn: Brill/Mentis, 2021, 305-326.

Die philosophische Anthropologie des 20. Jahrhunderts ist ohne sie undenkbar: Plessner, Scheler und Hartmann. Dass die drei Denker nicht nur Pioniere einer philosophischen, sondern auch einer interdisziplinären Anthropologie waren, macht sie zu idealen Dialogpartnern für die großen Fragen unserer Gegenwart und Zukunft. Der Band liefert eine einzigartige Standortbestimmung der philosophischen Anthropologie und Ontologie von Max Scheler, Nicolai Hartmann und Helmuth Plessner. Der Band dokumentiert auf umfassende Weise, wie die Denker an der nach dem 1. Weltkrieg neu gegründeten Kölner Universität einen nachhaltigen interdisziplinären Dialog initiierten und dabei eine erhebliche internationale Strahlkraft entfalteten.

In my contribution, I will focus on the reciprocal constitution of Plessner’s Philosophical Anthropology and political philosophy. I will analyze Plessner’s critique of reductionist and determinist Neo-Darwinism and its political implications as elaborated in Die Stufen des Organischen und der Mensch (1928), Macht und Menschliche Natur (1931) and his recently published lectures on Philosophische Anthropologie, which he held in Göttingen in 1961. Against this background, I will discuss the challenges and task of philosophical anthropology in our present age, characterized by converging technologies. This term refers to the increasingly integrated biotechnologies (such as genetic modification), digital neuro-technologies (such as brain implants), artificial intelligences (such as predictive algorithms) and nanotechnologies (manipulation of matter on an atomic, molecular, and supramolecular scale, which plays an enabling a role in the other three.

Jos de mul. The Living Sign. Reading Noble from a Biosemiotic Perspective. Biosemiotics. 14 (2021), 1,   (https://doi.org/10.1007/s12304-021-09426-y)

Abstract
The author argues that the reductionist illusions of the Modern Synthesis, which Noble criticizes in his target article, are to a large extent resulting from a mere syntactical notion of biological information, neglecting the pragmatic and semantic dimension of information. Although the syntactical notion, introduced by Shannon, has been applied with much success in information theory and computer technologies, it is too narrow to understand biological reality. Biosemiotics can help to clarify the problems identified by Noble, and offers a more adequate biological information concept, which not only may help to overcome these problems in the life sciences, but may also serve to integrate natural-scientific and humanities approaches to life.

Keywords Biosemiotics . Noble . Living sign . Syntactics . Pragmatics . Semantics

Jos de Mul. Biopolitical Anthropology in the Age of Converging Technologies. Invited lecture at the workshop  The Public Use of Reason – Philosophical Anthropology in the 21^st Centure. Organized by the Helmuth Plessner Society on occasion of the Conferral of the Helmuth Plessner Award upon Onora O’Neill.  Wiesbaden/Zoom Conference, 24 & 25 March 2021, 10-18. Lecture De Mul at 10 AM.  Link:  https://dshs-koeln.webex.com/dshs-koeln/j.php?MTID=mceda3b56f7d46e6c0f08426f179b0374

In my contribution, I will focus on the reciprocal constitution of Plessner’s philosophical anthropology and political philosophy. I will analyze Plessner’s critique of reductionist and determinist Neo-Darwinism and its political implications as elaborated in Die Stufen des Organischen und der Mensch (1928), Macht und Menschliche Natur (1931) and his recently published lectures on Philosophische Anthropologie, which he held in Göttingen in 1961. Against this background, I will discuss the challenges and task of philosophical anthropology in our present age, characterized by converging technologies. This term refers to the increasingly integrated biotechnologies (such as genetic modification), digital neuro-technologies (such as brain implants), artificial intelligences (such as predictive algorithms) and nanotechnologies (manipulation of matter on an atomic, molecular, and supramolecular scale, which plays an enabling a role in the other three).

The thesis I will defend is that whereas in 1919 Neo-Darwinism was primarily a theoretical challenge, which necessitated a rethinking of – to quote the title of Scheler’s most famous contribution to philosophical anthropology – »the human place in the cosmos« (Scheler, 1928), in the course of the 21st century, it became a practical one. Supported by multinationals like the ›Big Five‹ tech companies (Google, Amazon, Facebook, Apple, and Microsoft), the ›Big Six‹ seed, biotech and agrochemical corporations (Dow Chemical, DuPont Pioneer, ChemChina, Syngenta, Bayer and Monsanto), as well by authoritarian states such as the People’s Republic of China (we should not only think of the social credit system, but also of the present biopolitical state terror against the Uyghur population in the Xinjiang Province), Neo-Darwinism has become a biopolitical project, more or less intentionally aiming at a transformation of human life in the direction of trans- and posthuman lifeforms. The question is no longer what is the human’s place in the cosmos, but rather whether there still is a place for human life in the cosmos, and what we should do vis-à-vis Neo-Darwinian biopolitics. The decisive question in the present age is, in other words, how to choose our right enemy.

I will argue that today, Plessner’s philosophical and political anthropology, and especially the key concept of Unergründlichkeit, will not only help us to understand and criticize the contemporary theoretical challenge of Neo-Darwinism, but may also inspire us if we want to tackle the practical threats of Neo-Darwinism politically.

Jos de Mul. De wittebroodsweken van de sociale media. Bijlage 10 jaar Arabische Lente. Trouw, 19 maart 2021, 4-5.

De Arabische Lente wordt vanwege de rol die de sociale media erin speelden ook wel de Facebook-revolutie genoemd. Het is echter maar de vraag of die rol zo groot én het effect zo positief was. Wat leren de films op het Arab Filmfestival ons daarover?

De Arabische Lente, die van december 2010 tot de zomer 2012 in het Midden-Oosten en Noord-Afrika woedde en in onder meer Iran (2011), China (2011) en Oekraïne (2013) opstanden tegen autoritaire regimes inspireerde, geldt als een belangrijke historische gebeurtenis. Niet alleen vanwege het domino-effect en de val van autoritaire regimes in Tunesië, Egypte, Jemen en Libië, maar ook omdat sociale media er een belangrijke rol in gespeeld zouden hebben.
Omdat de massamedia in veel Arabische landen onder controle staan van autoritaire regimes, was de potentiële politieke impact van Twitter en Facebook er wellicht nog groter dan in landen met een vrije en kritische pers. In 2009 werd de Arabische versie van Facebook geïntroduceerd, waardoor een potentieel publiek van 250 miljoen mensen werd ontsloten en er een online publieke ruimte ontstond waarin ook vrouwen en minderheden een stem kregen. Omdat vanaf 2010 in het gebruiksvriendelijk Twitter ook foto’s en videoclips konden worden bekeken, bereikte de revolutionaire boodschap ook digibeten en laag-geletterden.