2022-10-17 (Bari) Uncle 'Sim' wants you! Playful warefare
Jos de Mul. Uncle 'Sim' wants you! Playful warefare. Lecture and contribution to the Panel Discussion of the conference Videogames, War High Culture Bari: October 17, 2022.
What are they, but most of all, what could video games be? To what extent are old and new generations influenced and "educated", directly or indirectly, consciously and unconsciously, by the videogame applications developed for (and in) the psycho-social space of the “Global Market”? What relationship exists between High Culture, in the complexity of its (re) definition, and the world of contemporary (Cyber)Ludus? In 2018 Fabio Belsanti, CEO and Lead game designer of AgeOfGames with a background as a historian, Roberto Talamo, literary theorist and teacher, and Elisa Di Lorenzo, CEO Untold Games, questioned themselves and, at the same time, asked a first group of scholars/academics and developers, these and many more questions with the purpose to feed the international debate on the complex and multifaceted universe of videogames.
In the spirit of Johan Huizinga's great essay “Homo Ludens”, the project has a clear multidisciplinary approach and will try to proceed in multiple directions by involving scholars and developers from all over the world in the formulation of ever new, problematic questions (and, perhaps, answers). In addition to an extensive video section, with discussions and interviews, the project contributed, in collaboration with professor Marco Accordi Rickards, CEO Vigamus Foundation, to the creation of a first miscellaneous work that crystallizes some reflections developed during the round tables. The work is entitled “Homo Cyber Ludens” and has collected very high profile contributions.
2022-06-13 (Rotterdam) Artificial Intelligence: promises and public concerns
Jos de Mul. Panel discussion Artificial Intelligence: promises and public concerns. Trust in Science Conference. Rotterdam: Erasmus University Rotterdam, June 13, 2022.
IANUS ('Inspiring and ANchoring trUst in Science, research and innovation') is a Horizon Europe project funded by the European Commission. Our aim is to strengthen warranted trust in science by fostering participation in research as a co-creative and inclusive process, sensitive to societal values, concerns and needs. We believe that trust must be inspired by transparency and trustworthiness of knowledge production, and anchored by actively involving and serving society, as part of the modus operandi of science. The complexity and urgency of societal challenges has rapidly intensified, and trust in science is an important requirement to address these challenges effectively.
On the 13th of June 2022, the IANUS project will be launched during a public conference, involving prominent speakers and panel discussions on open science and populism; science, pharmaceutical companies and global political tensions (lessons from the COVID pandemic, and promises and concerns regarding AI.
Link to the audio recording of the whole conference. (The panel on AI and Public concerns starts at 3:37)
Imagination, Images, and Imaginaries
Jos de Mul & Alberto Romele. Imagination, Images, and Imaginaries. A Dialogue with Jos de Mul, In: José Higuera Rubio, Alberto Romele, Sarion Ridrighiero & Celeste Pedro (eds.) From Wisdom to Data. Philosophical Atlas on Visual Representations of Knowledge. Porto: University of Porto Press, 2022, 35-44.
1. Imagination
Alberto Romele: The first part of this dialogue is focused on the notion of imagination. It is from your work (to which I would add the work of Paul Ricoeur) that I have learned that (1) imagination is not creatio ex nihilo, but rather recombination and (2) imagination is always technologically (and digitally) externalized. I am thinking, for instance, of your 2009 article “The Work of Art in the Age of Digital Recombination”. Could you tell me a little bit more about your understanding of imagination, its relationship with technology, and the importance you attribute to authors like Kant, Dilthey, and Cassirer in your research?
Jos De Mul: I have been writing a new book on database for some time now. The reason why the book is still not finished is that it completely went out of hand in a way when I rediscovered Cassirer. I wrote an additional chapter on Cassirer and it's about 90 pages now, so it's almost a complete book on Cassirer now. But it was important for me because all things fell in that place. The first chapter of my book is called “The Medialization of Experience”. And I start with Kant in the book.
2022-06-23 (De Groene Amsterdammer) De mens als open vraag. Het Europese oorlogsdilemma
Jos de Mul & Julien Kloeg. De mens als open vraag. Het Europese oorlogsdilemma. De Groene Amsterdammer. Nr. 25, 23 juni 2022, 46-51.
De brute invasie van Oekraïne door Rusland, zo valt alom te vernemen in de media, heeft Europa doen opschrikken uit een aangenaam-vredige, maar nogal naïeve illusie die ruim vijfenzeventig jaar heeft geduurd. Hoewel daarbij de bloedige burgeroorlog die enkele decennia geleden de Balkan verscheurde lijkt te worden vergeten, is de verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog wel te begrijpen. Het is immers – net als de invasie van Polen door Nazi-Duitsland in 1939 – opnieuw een grootmacht die een kleiner land aanvalt en daarbij, door vernietiging van steden en medische voorzieningen en het doden, verkrachten en deporteren van burgers, rücksichtslos internationaal oorlogsrecht en mensenrechten schendt. En ook nu is er de angst dat het niet bij de invasie van één land zal blijven.
De ironie wil dat de invasie ditmaal niet geschiedt uit naam van het nazisme, maar volgens de agressor als doel heeft het nazisme in Oekraïne te vernietigen. De overeenkomsten tussen het nazistische ideologie en die van Poetin zijn evenwel opvallend. Bijzonder instructief is Poetins, op het op het fascistische gedachtengoed van Lev Goemiljov en Alexander Doegin gebaseerde essay ‘Over de historische eenheid van Russen en Oekraïners’, dat 12 juli 2021 op de website van het Kremlin verscheen. Hierin verdedigt Poetin de Roesski Mir, de hereniging van de Groot-, Klein- en Wit-Russische ‘broedervolken’ op historische gronden. Ze vormen samen een ‘superetnos’, dat de incarnatie vormt van de steppevolken die in de loop van de eeuwen Eurazië hebben bevolkt en daar een superieure cultuur hebben gevestigd. De broedervolken zijn verbonden door een gemeenschappelijke oertaal, bloedbanden en de orthodox-christelijke religie. Deze cultuur wordt nu evenwel bedreigd door de legalistische westerse cultuur, die sinds enkele decennia Oekraïne vergiftigt met decadente liberale ideeën zoals ‘zogenaamde gendervrijheden’.
De voormalige Oekraïense president Petro Porosjenko vergeleek Poetins essay met Hitlers Sudetenland-speech die in 1938 vooraf ging aan de onderwerping van Tsjecho-Slowakije door Nazi-Duitsland. En er is nog een overeenkomst. Hoewel Rusland het woord ‘oorlog’ krampachtig vermijdt, plaatste de invasie van Oekraïne Europa voor de onontkoombare keus zich wel of niet in een (proxi)oorlog met de agressor te storten. Hoewel de publieke discussie wordt beheerst door de angst dat Europa daarmee een Derde Wereldoorlog riskeert, roept de Russische invasie ook de meer principiële vraag op of en in welke mate een liberaal-democratische rechtsstaat gerechtigd is militaire middelen in te zetten om de vernietiging van de eigen of een bevriende democratische rechtsstaat te voorkomen.
2022-04-26 (Enschede) The Matrix: Actueler dan ooit!
Jos de Mul. The Matrix: Actueler dan ooit! Studium Generale lezing Universiteit Twente. Gebouw: Vrijhof, 19:30 - 21:00 uur. Te zien en te beluisteren op YouTube
‘Welcome in the desert of the real.’ Met deze onheilspellende woorden van filosoof Baudrillard wordt hoofdpersoon Neo welkom geheten in de ‘echte wereld’. The Matrix-trilogie is een ode aan de fundamentele filosofische vraag: wat is waar? Prof. dr. Jos de Mul, hoogleraar wijsbegeerte (Erasmus Universiteit), laat zien hoeveel filosofie er achter The Matrix schuilgaat: van Plato en Descartes tot aan Nietzsche. De trilogie blijkt actueler dan ooit. Leven wij tegenwoordig – gekluisterd aan onze beeldschermen en gebombardeerd door fake news – niet deels in een virtuele wereld? Waar in The Matrix machines energie uit mensen zogen, daar onttrekken nu Google en Facebook informatie aan ons. In zijn lezing zal De Mul ook uitvoerig ingaan op het zowel bejubelde als verguisde vierde deel van The Matrix Saga, dat eerder dit jaar in première ging.
2022-03-30 (Amsterdam) Plessner en de kracht van de liberale democratie
Jos de Mul. Inleiding en discussieleiding lezing Kees Schuyt: Plessner en de kracht van de liberale democratie. Amsterdam: SPUI25, 30 maart, 2022. Beluister de lezing.
Centraal in het denken van Helmut Plessner (1892 – 1985) stond de excentrische positie van de mens, ofwel het idee dat de mens de mogelijkheid bezit zichzelf als object te zien ten opzichte van de wereld en zijn medemensen. Helmut Plessner was een academicus met een groot bereik en zijn gedachtegoed verspreidde zich eveneens buiten de academie, zo ook onder D66’er Jan Glastra van Loon (1920 – 2001) en PvdA’er Lolle Nauta (1929 – 2006). Hoe is die centrale gedachte van Plessner van invloed geweest op hun praktische bijdragen aan de democratie in Nederland? In deze lezing onderzoekt Kees Schuyt het gedachtegoed van Helmut Plessner en hoe zich dat verhoudt tot het functioneren van de liberale democratie.
Op basis van het beginsel van de excentrische positie van Plessner heeft de moderne democratie binnen de politieke filosofie van Van Loon en Nauta een disciplinerende kracht: zij beschermt tegen machtsmisbruik en discriminatie en is dus een onlosmakelijke basis van de liberale democratie. Van Loon en Nauta waren de eerste leerlingen van Plessner in Nederland. Beiden studeerden en promoveerden in de tweede helft van de twintigste eeuw. Waar is Plessners mens- en wereldbeeld bij beiden terug te vinden en hoe uitte zich dit in hun politiek? Aan de hand van hedendaagse voorbeelden buigt Kees Schuyt zich over Plessners filosofische antropologie en hoe deze zich verhoudt tot het functioneren van de liberale democratie.
Over de sprekers
Kees Schuyt is emeritus hoogleraar Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in rechtssociologie en is expert op het gebied van Helmut Plessners gedachtengoed. Schuyt is een van de meest invloedrijke sociologen van Nederland en een bekende stem in het publieke debat. Hij heeft zich jarenlang ingezet bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Raad van State.
Jos de Mul (moderator) is hoogleraar Wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus School of Philosophy, Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn werk is mede geïnspireerd door Plessner. Van 2005 tot 2011 was hij Vizepräsident van de Helmuth Plessner Gesellschaft en in 2014 verscheen onder zijn redactie Plessner’s Philosophical Anthropology. Perspectives and Prospects (498 blz.) bij Amsterdam University Press. Deze open access uitgave en andere publicaties van De Mul kunnen worden gedownload van www.demul.nl
2022-03-31 (De Groene Amsterdammer) Help, ik ben een database!
Jos de Mul. Help, ik ben een database. De Groene Amsterdammer,. Nr. 13. 31 maart 2022, 46-49
Mensen zijn ondoorgrondelijke wezens. Dat geldt niet alleen de ander, maar ook onszelf. ‘Wij mensen van de kennis, we kennen onszelf niet’, zo vangt Nietzsche zijn Genealogie van de moraal (1887) aan: ‘We blijven onszelf nu eenmaal noodzakelijkerwijze vreemd.’ Dat klinkt contra-intuïtief. Zijn wij van alle dingen niet het meest bekend met onszelf? Dat mag zo zijn, maar te denken dat dit tot zelfkennis leidt, is volgens Nietzsche de moeder van alle dwalingen. In zijn datzelfde jaar gepubliceerde De vrolijke wetenschap legt hij uit waarom dit zo is: ‘Het bekende is het gewone; en het gewone is het moeilijkst te ‘doorzien’, dat wil zeggen, als probleem te zien, dat wil zeggen als vreemd, als ver, als ‘buiten ons’ te zien.’
Metaforen van de mens
Is dat de reden dat we in onze pogingen onszelf te doorgronden van oudsher hebben vergeleken met en onderscheiden van wezens die buiten ons liggen, zoals onsterfelijke goden en dieren? Sinds de opkomst van de moderne techniek en de daarmee gepaard gaande mechanisering van het wereldbeeld is de machine een geliefde metafoor geworden. Een eeuw nadat Descartes de werking van het menselijk lichaam in louter mechanistische termen beschreef, maar daarbij – wellicht uit angst vanwege ketterij vervolgd te worden – een uitzondering maakte voor de onsterfelijke, immateriële ziel, reduceerde Julien Offray de La Mettrie in zijn – voor alle zekerheid anoniem gepubliceerde – De mens een machine (1748) ook de menselijke geest tot een product van materiële processen. Volgens De la Mettrie zijn wij net als andere dieren louter machines, hoogstens wat complexer. Of, zoals Daniel Dennet, een hedendaagse volgeling van La Mettrie, het uitdrukt, natte robots (moist robots).
Het is een bijzonder vruchtbare metafoor gebleken, die de moderne geneeskunde vleugels heeft gegeven. Metaforen zijn meer dan een ‘ornamentele vernis’. Het zijn cognitieve instrumenten, die ons niet alleen helpen onbekende of ongrijpbare zaken in concepten te vangen, maar ze oriënteren ook ons handelen. Door het hart als een mechanische pomp op te vatten, werd niet alleen een nieuw begrip mogelijk van de bloedsomloop, maar het opende ook de weg om, net als bij machines, kapotte onderdelen, bijvoorbeeld een defecte hartklep, te repareren of te vervangen. Het heeft een paar eeuwen geduurd, maar in november 2021 werd in het Medisch Centrum Utrecht zelfs voor het eerst een compleet mechanisch kunsthart bij een patiënt geplaatst. Daarmee werd de conceptuele metafoor tot wat we met filosofe Katharine Hayles een materiële metafoor zouden kunnen noemen. Een tot realiteit geworden denkbeeld. De mens is geen machine, maar wordt aan de leiband van de metafoor letterlijk tot machine gemaakt.
2022-04-01 (Amsterdam) Giving the Devil his Due: The Ambiguous Presence of Carl Schmitt in Plessner’s Political Writings
Julien Kloeg en Jos de Mul. Giving the Devil his Due: The Ambiguous Presence of Carl Schmitt in Plessner’s Political Writings. Conferentie Plessner in/en Nederland. Amsterdam Netherlands Institute for Advanced Study, 1 april. 10:15.
Helmuth Plessner was een van de grote figuren van de wijsgerige antropologie in het 20e eeuw. Als Duitser met een Joodse familieachtergrond heeft hij bijna twintig jaar in Nederland doorgebracht. Plessner’s werk is dus zowel met Nederland als ook met Duitsland verbonden. Maar hij is niet alleen als historische figuur interessant, zijn speciale interpretatie van wijsgerige antropologie vindt juist in de laatste decennia grote belangstelling.
De ‘Helmuth-Plessner-Gesellschaft’ heeft daarom de workshop “Plessner in/en Nederland” georganiseerd, die van 30 maart t/m april op het NIAS in Amsterdam plaats vindt. Zie het programma: https://helmuth-plessner.de/NIAS-Programm.pdf Er zijn nog plaatsen beschikbaar. Belangstellenden kunnen zich opgeven bij: Re aan: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Op woensdag 30 maart geeft de Kees Schuyt een publiekslezing Plessner en de kracht van de liberale democratie in SPUI 25, Amsterdam, 19:00-20:30 uur.
Op donderdag 31 maart, interviewt Ton Naaijkens Jan Vorstenbosch (UU) over zijn nieuwe Nederlandse vertaling van Plessners Grenzen der Gemeinschaft (1924). Goethe Institut, Herengracht 470, 1017 CA Amsterdam: 19:00 uur.
2022-03-28 (Hong Kong) Fourfold Hermeneutics. De Mul on Prooi on Kiyozawa on Epictetus (workshop)
Jos de Mul. From mythology to technology and back. Fourfold Hermeneutics. De Mul on Prooi on Kiyozawa on Epictetus. March 28, Online workshop. Hong Kong: Hong Kong University of Science and Technology. 5.30 PM Hong Kong time.
2022-03-28 (Hong Kong) From mythology to technology and back. Human‐animal combinations in the era of digital recombinability
Jos de Mul. From mythology to technology and back. Human‐animal combinations in the era of digital recombinability. Hong Kong: Hong Kong University of Science and Technology, March 28, Online lecture, 4PM Hong Kong time.
In Greek mythology, we come across wonderful human-animal combinations: the Centaur, the creature with the upper body of a human and the lower body and legs of a horse; Medusa, the woman with eyes of stone, from whose head snakes grow instead of hair; Chimaera, the monster with the head of a lion, the body of a goat and a snake for a tail? They sowed death and destruction. Quite comforting that they don’t exist.
Or should we say: did not yet exist? Because human-animal combinations are among us again, and this time not as creations of mythological imagination, but as products of contemporary biotechnology, such as cybrids and chimeras. Think of mice with sizable pieces of genetic code that originated from the human genome, used in cancer and pharmaceutical research, or pigs with a human heart, that are grown for medical applications.
Such biotechnological creations evoke a lot of discussions and resistance in public debates. This resistance is partly based on rational arguments, such as health risks, but often strong emotions, like feelings of disgust, play a major role as well. Why would that be the case? All things considered, contemporary biological insights inform us that human beings, like all species, actually are already polygenomic organisms, and for that reason, fundamental biological concepts such as ‘individual’ and ‘species’ deserve considerable nuance. On closer inspection, the mythological human-animal combinations appear to contain more truth on this point than nineteenth-century biology, which was strongly driven by a separative cosmology, which still haunts common sense conceptions of life today.
In his lecture De Mul will discuss recent developments in postgenomic molecular biology from the perspective of the interconnective cosmology of Greek mythology. Not in order to claim the ‘eternal truth’ of this ancient cosmology, but to show that it contains insights that help us to better understand contemporary postgenomic biology and philosophical anthropology and to situate them in a broader world-historical context.
Jos de Mul studied philosophy, art history and social sciences at the universities of Amsterdam, Utrecht and Nijmegen (The Netherlands). At present he is full professor Philosophy of Man and Culture at the Faculty of Philosophy, Erasmus University Rotterdam. He has also taught at the University of Michigan (Ann Arbor, 2007-2008), Fudan University (Shanghai, 2008), and Ritsumeikan University (Kyoto, 2016). In 2012 he became a visiting fellow at the Institute for Advanced Study in Princeton, USA. From 2005 to 2011 he was Vice-President of the Helmuth Plessner Gesellschaft, and from 2007 to 2010 President of the International Association for Aesthetics.