Jos de Mul, Presentatie Kunstmatig van nature tijdens de Opening Maand van de Filosofie. Rotterdam: Arminius, 4 april 2014.

Voormalig Denker des Vaderlands Hans Achterhuis zal de Maand van de Filosofie 2014 officieel inluiden. Vervolgens wordt het eerste exemplaar van het essay van de Maand ten doop gehouden: Kunstmatig van nature: Onderweg naar Homo sapiens 3.0. In dit essay bespreekt prof. Jos de Mul recente ontwikkelingen in de neurowetenschappen, genetica en robotica

Als een ‘speculatief antropoloog’ schetst De Mul onze toekomst. We leven straks mogelijk in een wereld vol androïde robots, waarin onze hersenen continu gekoppeld zijn aan computers en het ‘bouwplan’ van het leven, ons DNA, aan de hand van de nieuwste wetenschappelijke inzichten is herontworpen. De Homo sapiens 3.0 wordt gemaakt in onze laboratoria en universiteiten. Maar eh, willen we dat eigenlijk wel en wie stuurt dit veranderingsproces eigenlijk aan? Jos de Mul gaat over deze vragen in gesprek met Jan Staman, directeur van het Rathenau Instituut. Presentatie en gespreksleiding: Leo van de Wetering en Erno Eskens. Met muziek van Ronald van Hoorn en Edwin Kandau.

vrijdag 4 april 2014, 16.00 – 17.30,
entree € 5 | Studenten en Rotterdampas € 2,50

De Opening Maand van de Filosofie wordt georganiseerd door Stichting Maand van de Filosofie i.s.m. Arminius

Jos de Mul, Kunstmatig van nature. Kritisch gesprek met Hans Harbers. Groningen: Nacht van de filosofie, 3 april 2014.

Op donderdag 3 april vindt in het Groninger Forum (locatie Hereplein) voor de derde keer de Groningse Nacht van de Filosofie plaats. De organisatie stelde weer een overvol en gevarieerd meerkeuze-programma samen met zowel landelijk bekende wijsgeren als welsprekende vakfilosofen. In de grote zaal geven onder meer Désanne van Brederode, Joke Hermsen en Jos de Mul acte de présence. Er zijn voordrachten over het landelijke thema (techniekfilosofie), waarover bijvoorbeeld Peter Kroes en Maarten Meester spreken. In een reeks voordrachten ‘Mijn lievelingsdenker en ik’ lichten wijsgeren als Maarten Doorman en Henk Procee toe waarom juist Schopenhauer of Kant hun favoriete wijsgeer is. In een belendende zaal geven sprekers het publiek een kijkje in de gereedschapskist van de filosofie met voordrachten over gedachtenexperimenten en filosofische puzzels.

Later op de avond filosofeert Catarina Dutilh Novaes hardop over het vrouwelijk orgasme, brengt Ronald Hünneman stand-up philosophy, stelt Frans Jacobs vragen over langdurige liefde en probeert Menno de Bree zijn publiek over het eigen seksleven te laten nadenken. Intieme filosofische ontmoetingen zijn mogelijk in de woonwagen op de stoep en voor het eerst is er een sofomaat: een volautomatische denker die filosofische vragen van het publiek beantwoordt. Meindert Talma brengt tot slot wijsgerige muziek.

De Groningse Nacht van de Filosofie wordt georganiseerd door het Groninger Forum, de faculteit Wijsbegeerte (RUG) enStudium Generale Groningen.

Kunstmatig van nature. Kritisch gesprek met Hans Harbers: Grote zaal, 20.00-20.45 uur.

Ook zijn er uitgebreidere beschrijvingen van alle onderdelen.

Jos de Mul, De zwermgeest. Een filosofische reflectie op neurotechnologie. Feest van de filosofie. Leuven: STUK, 5 april 2014.

De koppeling van het menselijke brein aan de machine is in volle gang. Disciplines als de informatica, de neurowetenschappen en de biotechnologie zijn begonnen het leven op aarde op een fundamentele wijze te veranderen. Wat betekenen deze technologische ontwikkelingen voor ons zelfbegrip? En zullen zij ook leiden tot een transformatie van de menselijke levensvorm? Deze lezing richt zich op de ontwikkeling van collectieve intelligentie door de koppeling van individuele geesten met behulp van computernetwerken en neurale interfaces. Moeten we deze ontwikkeling beschouwen als een onvermijdelijke stap in de evolutie van de mens of is het beter om juist uit alle macht te proberen de creatie van een dergelijke trans- of posthumane ‘zwermgeest’ te stoppen?

Jos de Mul (°1956) is hoogleraar Filosofie van Mens en Cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij publiceert regelmatig essays in Trouw, NRC Handelsblad en De Volkskrant. Tot zijn bekendste boeken behoren Cyberspace Odyssee (winnaar Socrates Wisselbeker 2003), De domesticatie van het noodlot (shortlist Socrates Wisselbeker 2007) en Paniek in de polder (2011). Zijn werk is in vele talen vertaald. Zie voor een uitvoeriger CV, publicatielijst en online publicaties: www.demul.nl.

Maand van de Filosofie - Essay

Jos de Mul is de auteur van het essay van de Maand van de Filosofie. In Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo Sapiens 3.0  neemt De Mul een aantal actuele ‘kunstmatigheden’ onder de loep. Wat zijn de gevolgen ervan voor ons dagelijks leven en zelfbegrip? Hij zet de boel op scherp en stelt de prangende vraag: worden wij de eerste soort op aarde die zijn eigen evolutionaire opvolger gaat scheppen. 

Soetezaal, 16 uur.

Overig programma

Jos de Mul, Van nature kunstmatig: de Robo Sapiens, Zutphen: Luxortheater, 2 april 2014.

Mens en techniek staan centraal in de Maand van de Filosofie 2014. Ontwikkelingen op het gebied van de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie dwingen ons om de vraag te stellen wat het verschil is tussen mens en robot, tussen natuurlijk en kunstmatig leven. Jos de Mulschrijft het essay voor de Maand van de Filosofie. In Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 neemt hij een aantal actuele ‘kunstmatigheden’ onder de loep. Wat zijn de gevolgen ervan voor ons dagelijks leven en zelfbegrip? Worden wij de eerste soort op aarde die zijn eigen evolutionaire opvolger gaat scheppen?

Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn werk is in vele talen vertaald en werd onder meer bekroond met de Praemium Erasmianum(1993) en de Socrates-wisselbeker(2002).

Woensdag 2 april 2014 20.00 uur Luxortheater

Jos de Mul. Homo ludens 2.0. Play, Media & Identity. Invited lecture at the Department of Philosophy. Kyoto University, October 21, 2013

Jos de Mul. Playful Identities: From Narrative to Ludic Self-Construction. Lecture and chair of the Playful Identities Panel at the international conference Paul Ricoeur and the Future of the Humanities.University of Groningen.

Jos de Mul: Playful Identities: From Narrative to Ludic Self-Construction

The aim of the interdisciplinary (conceptual-philosophical, media-theoretical, and qualitative empirical) Playful Identities (NWO) program (2005-2011) was to investigate if, and if so, to what extent and in what way, digital information and communication technologies are transforming the (construction of) personal and cultural identity. To that end we’ve developed a theory of ludic identity that critically elaborates on Ricoeur's theory of narrative identity. In this theory play and games are not only appropriate metaphors for human identity, but they are also conceived of as means by which people reflexively construct their identity.  In his presentation, Jos de Mul will sketch the outlines of this theory of ludic identity, against the background of which the other panelists, who all participated in the research program, will present some of the research projects in more detail.

Jos de Mul, RayFish Footwear, or the age of the biotechnological sublime.  Invited lecture at the 19th International Congress of Aesthetics. Krakow: Jagiellonian University, July 23, 2013.

The notion of the sublime, which since the nineteenth century is one of the dominant aesthetic categories, is strongly connected with (the artistic representation of) overwhelming nature. In my talk I will argue that in the course of the 20th century the sublime increasingly becomes entangled with the experience of technology. However, in the age of biotechnologies, such as genetic modification and synthetic biology, the sublime regains a natural dimension. Illustrated by RayFish Footware and some other striking examples of recent 'bio-art' it will be argued that in the age of biotechnology the difference between nature, technology and art will gradually vanish, and new dimensions of the sublime will become manifest.

Jos de Mul, Forever online? Een socratische monoloog over de sociale media. Biddinghuizen: Lowlands, 17 augustus 2013.

Steeds meer mensen brengen steeds meer tijd door op de sociale media. Doen we daar wel goed aan? Met een verwijzing naar Plato's bespreking van de sociale media uit zijn tijd (het toen in opmars zijnde schrift) zal Jos de Mul ingaan op het nut en het nadeel van de sociale media voor ons leven.

Jos de Mul. Europa: het tragische continent. Lezing in het kader Identifying Europe. Twente Biennale. Enschede, 26 mei 2013.

Datum: Zondag 26 mei  11-17 u  Locatie: Rijksmuseum Twenthe Toegang: regulier tarief RMT of passepartout Twente Biennale.

Een programma met diverse optredens, presentaties en lezingen in het kader van Twente Biennale 2013 in samenwerking met Twentse Salon van Rijksmuseum Twenthe. Mmv Pieter Steinz, Jos de Mul en vele anderen.

Jos de Mul. Virtuele ruimte. Lezing in het kader van de Honours course Denkruimte en Denken over Ruimte. Nijmegen: Radboud Universiteit. 10 mei 2013.

Als we over de wereld om ons heen nadenken dan maken we al snel onderscheid tussen het hier en het daar, tussen dichtbij en veraf, tussen deze plek en een andere plek, tussen binnenland en buitenland, het globale noorden en het globale zuiden, tussen stad en land, tussen de noordelijke en de zuidelijke Euro-ruimte, tussen bevriende en vijandige staten, tussen centrum en periferie, tussen onze omgeving hier en nu en het land van onze dromen. Maar we spreken ook over ruimte in overdrachtelijke zin, als we het hebben over ‘budget-ruimte’ of ‘onderhandelingsruimte’ etc.. Het begrip ‘ruimte’ is niet meer weg te denken. Eigenlijk kunnen we de wereld om ons heen helemaal niet beschrijven zonder, dat we gebruik maken van het begrip ruimte. Zonder ruimte geen gedachte. En onze gedachten draaien veelal om ruimtes. Maar wat bedoelen we nu precies met het begrip ruimte? Ruimte is dus veel meer dan alleen maar ‘lengte x breedte x hoogte’. In de verschillende disciplines reikend van filosofie, psychologie, taalwetenschap, geografie, natuurkunde, etc. wordt verschillend over Ruimte gedacht en ook in de loop der tijd hebben deze opvattingen over ruimte zich veranderd en verder ontwikkeld. In deze cursus willen we aan de hand van een aantal sprekende voorbeelden uit verschillende disciplines nadenken wat ruimte dan eigenlijk voor ons betekent en hoe dit ons denken over de wereld om ons heen mede bepaalt.

Jos de Mul. Europa: het tragische continent. Lezing voor de Eenheid Strategische Advisering (ESA) van Buitenlandse Zaken. Den Haag, 10 april 2013.

Jos de Mul. eLife. Over de convergentie van biologie en informatietechnologie. Lezing Academisch Genootschap Eindhoven, 28 mei 2013.

Een van de meest opvallende bewegingen in de ontwikkeling van de wetenschappen in de afgelopen halve eeuw is het naar elkaar toe bewegen en in toenemende mate overlappen van biologie en informatica. Voor die beweging zijn twee zaken verantwoordelijk. De eerste is de stormachtige ontwikkeling van de moleculaire biologie die volgde op de eerste adequate beschrijving, in 1953, van de structuur van de dubbele helix van het dna, de drager van erfelijke informatie. Biologen raakten daardoor in toenemende mate geïnteresseerd in de informatica, de wetenschap die zich onder meer richt op de vraag wat informatie is en hoe deze wordt gecodeerd en overgedragen. Niet minder belangrijk was dat het in kaart brengen en ontcijferen van het menselijk genoom zonder de inzet van steeds krachtiger computers onmogelijk was geweest. Dat heeft geleid tot een fundamentele digitalisering van de biologie. Dit is vooral zichtbaar in de moleculaire biologie, waar het dna-onderzoek steeds meer verschuift van de analoge wereld van de biologie naar de digitale wereld van de computer. In zijn lezing zal Jos de Mul nader ingaan op een aantal implicaties van deze ontwikkeling voor wetenschap en techniek, de samenleving en ons mensbeeld.

Jos de Mul. NextNature. Sublime analogue and digital landscape.  Invited lecture at  the Conference Avant-garde and postmodern landscapes. International Institute of Culture and Language, Ritsumeikan University, October 19, 2013.

Jos de Mul. Deelname Panel Chinese Philosophy. Philosopher's Rally. Utrecht. May 15, 2013.

Jos de Mul. Diltheyan epigenetics. Reading Dilthey in the light of contemporary biohermeneutics and biosemiotics. Invited lecture workshop Dilthey als Wissenschaftsphilosoph. Universität Wien, June 3-4, 2013.

Der Workshop „Dilthey als Wissenschaftsphilosoph“ findet am 3. und 4. Juni 2013 am Campus der Universität Wien (Kapelle des alten AKH) statt. Veranstalter des Workshops ist das Institut Wiener Kreis, Universität Wien, Organisatoren sind Hans-Ulrich Lessing (Bochum) und Christian Damböck (Wien). Der Workshop wird finanziert vom Dekanat für Philosophie und Bildungswissenschaften der Universität Wien.

Themen des Workshops sind die Beziehungen Diltheys zu kontemporären philosophischen Strömungen wie dem Neukantianismus und Empirismus sowie zu neueren Entwicklungen in der Philosophie und Wissenschaftstheorie.

Teilnehmer des Workshops sind: Christian Damböck (Wien), Uljana Feest (Berlin), Gottfried Gabriel (Konstanz), Helmut Johach (Nürnberg), Gudrun-Kühne-Bertram (Bochum), Hans-Ulrich Lessing (Bochum), Sebastian Luft (Marquette University), Rudolf Makkreel (Emory University), Jos de Mul (Rotterdam), Ernst Wolfgang Orth (Trier), Helmut Pulte (Bochum), Frithjof Rodi (Bochum), Kurt Walter Zeidler (Wien).

Jos de Mul, Keynote lecture at the conference  The Shape of Diversity to Come: Global Community, Global Archipelago, or a New Civility? Erasmus University Rotterdam, January 25, 2013. 

The nation state, imagined as a formation encompassing a culturally unified people, is now straining under the challenges of globalization and the revolution in communication technology. This conference will consider the dynamic changes that are currently taking place with respect to cultural and religious diversity as a result of the explosion in communication technologies, address the conflicts they give rise to, and discuss the ramifications for both law and politics.

Two views on the impact of communication and information technology dominate the scholarship: one in which communication leads to the emergence of a global community and an interconnected global culture; and a second in which it leads to an archipelago of communities that do not necessarily converge with the boundaries nation states, i.e. to a cultural Balkanization of the world across national borders.

This conference will also address a third alternative. Instead of presenting the implications of the networked information and communication infrastructure in the opposing metaphors of a global community or a global archipelago, one can also argue for a normative understanding of what is at stake. Instead of endorsing either utopian notions of global community or dystopian fears of an Internet with walled gardens, one can vouch for an internet that allows for interconnectivity without accepting the increased personalization that leads to unprecedented surveillance and social sorting in both the private and the public sphere.

We hope this conference will be a stimulating gathering of scholars from different disciplines and increase our understanding of the legal and political implications of globalization and communication technology for national and cultural identity.

Jos de Mul, Popular culture in the age of digital recombination. Keynote lecture at the conference  Aesthetics of popular culture. Organized by the Academy of Fine Arts and Design Bratislava, and the Aalto University, Finland. Bratislava, 29. November – 1. December, 2012.

Jos de Mul, Literary theory in the age of hypermedia. Keynote lecture at the symposium New Media and the Turn of Contemporary Literary Theory.Organized by the Chinese Association of Sino-Foreign Literary Theory. Kaifeng, October 20-21.

Jos de Mul, New humanism. Invited lecture at the International Academic Conference “Bahuangtongshen—New Humanism · Lu Yushun” Beijing, September 9, 2012.

Lu Yushun, a notable Chinese contemporary artist of mountains-and-waters paintings, a professor and a PH.D supervisor, is the vice minister of China National Academy of Painting and the vice president of Harbin Normal University. As one of the leading characters in the field of Chinese contemporary mountains-and-waters paintings, he still keeps the tradition of attaching Chinese poems with calligraphy art and stamping his own seal to his works and, on the other hand, tries to make modernized transfer about his works. His influential series of thematically created works include "Bahuangtongshen", "The Spirit Home", "The Beautiful Landscape", "The Splendid Mountains and Waters" and "The Dream on the Other Side of the River". All these works fully elaborate the spirits of Chinese culture with a unique vision of Chinese fine art, and vividly reflect the aesthetic feature of Chinese art. Meanwhile, he combines foreign factors into his own works and creates a profound, fresh, colorful and diversified art style—Yushun style. Carrying forward the tradition and harmonizing with the modern style, Mr. Lu Yushun depicts the beautiful nature and strong affection of modern human beings with his humanistic feelings. He reveals the aesthetic features of Oriental and reflects the mysterious and profound spirits and qualities of Chinese art.

Jos de Mul, Information hunters in the newest stone age. Guest lecture at the School of Journalism and Communication, Henan Universtiy, Kaifeng, October 22, 2012.
 

Jos de Mul, De erfenis van de Romantiek: hoe romantisch zijn wij nog? Lezing in het kader van de NRC academie-zomerweek Cultuurgeschiedenis. Leusden, 9 augustus 2012, 19.30-21.00 uur.

In samenwerking met Vrije Academie organiseert de ISVW een unieke NRC academie-zomerweek Cultuurgeschiedenis. U verblijft een week in het Landgoed ISVW, een sfeervolle accommodatie in de bossen nabij Leusden.

De dagen zijn gevuld met colleges over kunstgeschiedenis, architectuur en filosofie. Iedere dag staat een thema centraal, het ochtend college legt de basis voor dit thema met een verdieping over de periode, in de middag volgt de filosofische benadering van het thema. In de avond is er een afwisselend programma. Tussen de colleges door is er tijd voor overpeinzing, u kunt een mooie wandeling maken of een uitgebreide lunch/diner nuttigen.

Jos de Mul, Op weg naar het beloofde land! Pim Fortuyn en het politieke messianisme. 10de Rotterdamlezing. Rotterdam, 2 mei 2012.

Mevrouw de loco-burgemeester, meneer de rector, geachte aanwezigen,

Op zondag 6 mei a.s. herdenken wij dat Pim Fortuyn tien jaar geleden op brute wijze door milieuactivist Volkert van der Graaf werd vermoord, een voor Nederlandse begrippen ongehoorde daad van politiek geweld. Vriend en vijand zijn het er over eens dat de ‘Fortuyn-revolte’ de Nederlandse politiek diepgaand, en wellicht blijvend, heeft beïnvloed. Over de vraag wat die invloed precies is geweest en hoe we die dienen te waarderen, lopen de meningen echter sterk uiteen. Is het ‘gedachtegoed van Pim’ vooral gelegen in de inhoudelijke thema’s die hij agendeerde: immigratie en integratie, Nederlandse identiteit, islamisering, de kloof tussen politiek en burgers, en tussen media en burgers? Die stelling is bijvoorbeeld vijf jaar geleden verdedigd door Wim Couwenberg in zijn terugblik op de Fortuyn-revolte, waarbij hij aantekende dat dit politiek programma, ondanks de demonisering die Fortuyn ten deel viel, na diens dood van links tot rechts is overgenomen. In zijn onlangs gepubliceerde boek 10 jaar zonder Pim plaatst Joost Eerdmans vraagtekens bij die stelling. Volgens hem zijn Fortuyns islamkritiek en kritiek op het gebrek aan openheid in de politiek – zie het schimmenspel rond de benoeming van de nieuwe vicepresident van de Raad van State – nog steeds taboe en heeft de gevestigde politiek zich ook weinig aangetrokken van Fortuyns kritiek op de schaalvergroting in onderwijs en gezondheidszorg. Daarbij komt, naar mijn mening, dat Fortuyn weliswaar een scherp criticus was van de ‘Puinhopen van Paars’, maar in zijn boeken Aan het Volk van Nederland (1992) en De overheid als ondernemer (1993), uiteindelijk uit hetzelfde neoliberale vaatje tapte als Paars.

Ziel zonder lichaam. Gesprek met Taede Smedes over de ziel in het transhumanisme, onder leiding van Veronica Vasterling. Filosofisch Festival De Ziel van Nijmegen, Nijmegen 27 april, 2012.

Ziel zonder lichaam

Kunnen mens en computer ooit versmelten tot een nieuwe levensvorm, waarbij de ziel voortleeft in een computer? Nick Bostrom, een bekende transhumanist, stelde in zijn TED-lezing dat de mens een groot probleem moet overwinnen: zijn sterfelijkheid. Op dit moment sterft statistisch gezien 99,9 % van de mensen, volgens hem is dit niet nodig en kunnen we het sterfcijfer flink terugdringen. Transhumanisten geloven in een kern van de mens die zonder het lichaam kan voortbestaan. Het lichaam is zwak en kan door technologie vervangen worden, de ziel kan worden gevangen in technologie en zo eeuwig ‘leven'.  Tijdens het festival gaan filosoof Jos de Mul en theoloog Taede Smedes onder leiding van filosoof Veronica Vasterling met elkaar in gesprek over de plaats van de ziel in het transhumanisme. Een zoektocht naar de menselijke kern.

Jos de Mul, Next Nature and the City. Invited lecture at the conference.“Nature and the City”. Organized by the Laboratory for Research on the City, the Italian Society for Aesthetics, in conjunction with the University of Bologna. Bologna, June 28-30, 2012.

The city, too, is landscape. We can leave it by going into nature exchanging the urban for the rural, but we can also enter the city to live within the architecture and contemplate its forms. Every architectural structure is a landscape and promotes an educational or paedeumatic relationship between the spirit and the environment. Our gaze and our bodies activate a certain way of contemplating that promotes the interchange between the external perception of the physical world and an internal seeing, which is the psychic perception of the visual image. There is a close relationship between the aesthetic experience of the natural environment and that of the urban landscape. In the same way that humankind lives on the earth so, too, it lives in the city.

The theme could be approached from various perspectives such as 'nature/culture', 'city as human nature', 'ecology and the city', symbols and metaphors, domesticated nature, nature interiorized, parks and natural environments, and other related issues.

Conference proposed by Laboratory for Research on the City in collaboration with Sie - Società Italiana d'Estetica – and by IAA - International Association of Aesthetics.

Jos de Mul, The (Bio)technological Sublime. After Hours Conversation lecture. Institute for Advanced Study, Princeton, October 2, 2012.

In our (post)modern world it is no longer the superior forces of nature that calls forth the experience of the sublime, but rather, the superior forces of technology. However, with the transfer of power from divine nature to human technology, the ambiguous experience of the sublime also nests in the latter. In the era of converging technologies – information technology, biotechnology, nanotechnology and the neurosciences – it is technology itself that gains an ungeheuer character in its battle with nature. Without doubt these technologies have increased our power over nature enourmously.

However, this does not mean that we have become gods in the sense that we have gained control over our own destiny. Rather, our relation with nature is changing:

Where technology and nature are traditionally seen as opposed to each other, they now appear to merge or even trade places. While old nature, in the sense of trees, plants, animals, atoms, or climate, is increasingly controlled and governed by man – it is turned into a cultural category –, our technological environment becomes so complex and uncontrollable, that we start to relate to it as a nature of its own.

While technology is an expression of the grandeur of the human intellect, we also increasingly experience it as a force that controls and threatens us. Technologies such as atomic power station and genetic modification, to mention just two paradigmatic examples, are Janus-faced: they reflect, at once, our hope for the benefits they may bring as well as our fear of their uncontrollable, destructive potentials.

At first sight it seems that in these cases technology completely controls and conquers nature. However, in the fast growing domain of the biotechnologies (which will probably become as important in the twenty-first century as the physical sciences were in the twentieth century), we witness a remarkable revenge of nature within technology. After all, technologies like genetic modification and synthetic biology create entities that are no longer passive manipulatable innate elements, but have, and will increasingly have, their ‘own agenda’.

A full version of this lecture will be published in the Spring 2013 issue of the Institute Letter of the IAS.

Jos de Mul. Ordening en illusie. Studium Generale programma Beeldende Kunst en Technologie, Utrecht, 16 februari 1982.

Jos de Mul. Het subjectbegrip in de post-kantiaanse esthetica. Centrale Interfaculteit, Utrecht, 9 mei 1982.

Jos de Mul. De aanwezigheid van de ander. Achterberg en de psychoanalyse. Nederlandse Studiekring voor Esthetica. Amsterdam, 4 februari 1983.

Jos de Mul. De metafoor bij Nietzsche en Gudmundsson. Kunsthistorisch Instituut, Universiteit van Amsterdam, 22 maart 1983.

Jos de Mul. Wittgenstein in het licht van de 19de eeuwse Duitse filosofie. Wittgenstein Symposium. Internationale School voor Wijsbegeerte. Leusden, 5 juli 1983.

Jos de Mul. Het veld van willekeur: Cage en het toeval. Studium Generale programma "Theorie van de Moderne Muziek" (georganiseerd door Elmer Sch`nberger). Muziekpedagogische Academie. Hilversum, 16 oktober 1983.

Jos de Mul. Schopenhauer und die repetitive Musik, Schopenhauer Symposium. Arthur Schopenhauer Gesellschaft/Internationale School voor Wijsbegeerte. Leusden, maart 1984.

Jos de Mul. Image without origin. Some remarks on Nietzsche's transcendental metaphor. Xth International Congress of Aesthetics. Montréal, Augustus 19, 1984.

Jos de Mul. Aesthetic Development. A genetic-structuralist approach. Department of Education, Utah University. Salt Lake City, September 18, 1984.

Jos de Mul. Het fragment an sich. Cage en de muzieksemiologie. Centrale Interfaculteit, Universiteit van Amsterdam, februari 1985.

Jos de Mul. Oordeel en identiteit. Stadia in de esthetische ontwikkeling. Christelijke Kunstacademie. Kampen, mei 1985.

Jos de Mul. Structuur en interpretatie van menselijke ontwikkeling. Vakgroep Wijsgerige en Historische Pedagogiek. Nijmegen, september 1985.

Jos de Mul. Esthetische ontwikkeling en opvoeding. Colloquiumdagen van de subfaculteit der Pedagogische en Andragogische Wetenschappen. Nijmegen, oktober 1985.

Jos de Mul. Postmoderne abstractie. Lezing ter gelegenheid van de opening van een expositie van Frank van der Weijden, Stadsschouwburg Arnhem, 22 februari 1986.

Jos de Mul. Genetic Stucturalism and Conceptual Relativism. XIth International Wittgensteinsymposium te Kirchberg am Wechsel, August 8, 1986.

Jos de Mul. Deelname aan een Symposium Ontwikkelingsfilosofie over het boek Ontwikkelingsfilosofie. Een onderzoek naar grondslagen van ontwikkeling en opvoeding georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Opvoedkundigen, Utrecht, 17 oktober 1986.

Jos de Mul. Metafysica en metafoor. Lezing in het kader van het Studium Generale programma van de Universiteit van Amsterdam, 27 november 1986.

Jos de Mul en G.L.M. Snik. Morele ontwikkeling en ethiekonderwijs. Lezing voor de Nederlandse Vereniging van Ethici, Rijksuniversiteit Utrecht, 15 december 1986.

Jos de Mul. Esthetische ontwikkeling en opvoeding. Lezing voor studenten van de Christelijke Kunstacademie te Kampen, 18 februari 1987.

Jos de Mul. Oppositie gevoerd bij de promotie van de musicoloog prof.dr. Zija Kucukalic (Dubrovnik) tot doctor in de wijsbegeerte op grond van diens proefschrift Die Struktur des Kunstwerks mit besonderer Berhcksichtigung der Musik, Universiteit van Amsterdam, 20 februari 1987.

Jos de Mul. Ontwikkeling in de kunst, lezing voor studenten van de Kunstacademie Arnhem, 26 februari 1987.

Jos de Mul. Ontwikkelingsfilosofie. Een inleiding. Lezing in het kader van het symposium "Ontwikkelingsfilosofie", georganiseerd door de Internationale School voor Wijsbegeerte, Leusden, 23 april 1987.

Jos de Mul. Archeologie van de normatieve pedagogiek. Lezing in het kader van de Derde Landelijke Pedagogendag, Nijmegen, 16 mei 1987.

Jos de Mul. The Logic of Aesthetic Development. Lecture at the 8. Tagung Entwicklungspsychologie, Universität Bern, 16 september 1987.

Jos de Mul. Subject en socialisatie. Lezing voor de vakgroep Ontwikkeling en Socialisatie van de Rijksuniversiteit te Utrecht, 13 oktober 1987.

Jos de Mul. Ontwikkelingen in de moderne kunst. Lezing in het kader van de cyclus "De wereld van Morgen", Amsterdam (Vincent van Gogh-museum), 25 maart 1988.

Jos de Mul. Schopenhauer's philosophy of music. Lecture at the Internationaler Schopenhauer Jubiläumkongreß, Frankfurt am Main, 7 mei 1988.

Jos de Mul. The art of forgetfulness. Schopenhauer and recent repetitive music. Lecture at the XIth International Congress in Aesthetics, Nottingham, 29 september 1988.

Jos de Mul. Waarom esthetische opvoeding, waarom literatuuronderwijs? Lezing in het kader van de conferentie De toetsing in het literatuuronderwijs, Katholieke Universiteit Nijmegen, 22/23 september 1988.

Jos de Mul. Vrede en gelatenheid. Heidegger, postmodernisme en vredescultuur. Lezing in het kader van het Studium-Generale programma "Vredespedagogiek", Utrecht, 28 oktober 1988.

Jos de Mul. Fotografie als metafysica. Lezing voor de Nederlandse Studiekring voor Esthetica, Amsterdam, 29 oktober 1988.

Jos de Mul. Dilthey's narrative model of human development and the philosophical hermeneutics of Heidegger and Gadamer. Lezing in het kader van het Eighth International Human Science Research Conference, Aarhus (Denemarken), 22 augustus 1989.

Jos de Mul. Dilthey's narratieve model van de menselijke onwikkeling en de filosofische hermeneutiek van Heidegger en Gadamer. Lezing in het kader van de Nederlandse Filosofendag, Utrecht, 9 september 1989.

Jos de Mul. De kunst van het vergeten. Schopenhauer en de repetitieve muziek. Pierre Bayle lezing, Faculteit der Wijsbegeerte, Erasmusuniversiteit, Rotterdam, 15 december 1989.

Jos de Mul. Dilthey's structuurpsychologie bezien in het licht van het genetisch structuralisme. Lezing voor de vakgroep Algemene Pedagogiek van de Katholieke Universiteit te Nijmegen, 21 maart 1990.

Jos de Mul. Implicaties van Parsons' theorie van de esthetische ontwikkeling voor de kunstzinnige vorming. Lezing in het kader van het door het Landelijk Ondersteuningsinstituut Kunstzinnige vorming en het Instituut voor Leerplanontwikkeling georganiseerde symposium Over de kwaliteit van de kunstzinnige vorming in het basisonderwijs, Lelystad 28 maart 1990.

Jos de Mul. Schelling en het onvoltooide project van de Romantiek. Lezing in het kader van het Studium Generale programma Geschiedenis van de esthetica, Rotterdam 7 mei 1990; herhaald te Rotterdam op 29 april 1991.

Jos de Mul. Esthetische ontwikkeling en esthetische opvoeding. Lezing en begeleiding van de gelijknamige workshop tijdens de Studiedagen Kunstbeschouwing aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Utrecht 11 mei 1990.

Joa de Mul. History and pluralism. Plessner: postmodern philosopher avant la lettre? Referaat in het kader van het colloquium The Quest for man, Erasmus Universiteit, Rotterdam 21 mei 1990.

Jos de Mul. Is there a future for anthropocentrism? Referaat in het kader van het colloquium The Quest for man, Erasmus Universiteit, Rotterdam 23 mei 1990.

Jos de Mul. Dichter na de dood van God. Over de autonome poëzie van Kouwenaar. Lezing in het kader van de lezingencyclus In bezield verband, georganiseerd door de Thomas Moore Academie en de Faculteit der Wijsbegeerte van de Katholieke Universiteit te Nijmegen, 30 oktober 1990; herhaald in het kader van dezelfde cyclus in Utrecht, 5 maart 1991 en Breda, 19 maart 1991. 

De tekst van de lezing is gepubliceerd als: Jos de Mul, Dichter na de dood van God. In: Wiel Kusters (red.) ‘In een bezield verband’. Nederlandse dichters op zoek naar zin. Baarn: Gooi en Sticht, 1991, 264-286.

Jos de Mul. Esthetische ontwikkeling en esthetische vorming. Lezing voor het docenten van De Stedelijke Scholengemeenschap, Middelburg, 14 november 1990.

Jos de Mul. Het verlossende woord. Over poëzie en therapie. Lezing ter gelegenheid van het veertig jarig bestaan van het RIAGG-Zeeland, Middelburg, 15 november 1990.

Jos de Mul. Het romantische verlangen in de (post)moderne kunst en filosofie. Lezing in het kader van de lezingencyclus Moderne kunst en filosofie van Stichting Rijnoeverhuis, Arnhem, 24 januari 1991.

Jos de Mul. Het romantische verlangen in de Nederlandse literatuur. Lezing in het kader van een door de Vereniging voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap georganiseerde cyclus Esthetisering van het denken, Den Haag, 19 februari 1991.

Jos de Mul. De dubbele terugkeer van de mimesis. Lezing ter gelegenheid van de opening van een tentoonstelling van oud studenten van de Kunstacademie Arnhem, Arnhem 1 maart 1991; herhaald in een gastcollege voor de Kunstacademie, Arnhem, 19 januari 1993.

Jos de Mul. De harmonie? Gesprek met de schilder Olphaert den Otter in het kader van Spiraal, een cyclus dialogen over kunst en filosofie. Centrum Beeldende Kunst Rotterdam, Rotterdam, 12 maart 1991.

Jos de Mul. Hoe willend is de mens? Lezing in het kader van de conferentie De wil: tussen verbeelding en realisatie, Internationale School voor Wijsbegeerte, Leusden, 23 maart 1991.

Jos de Mul. Mimesis in de Architectuur. Lezing voor studenten architectuur van de Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg, 18 april 1991.

Jos de Mul. Tussen kunst en wetenschap. Dilthey over de biografie. Lezing in het kader van de Dag van de historische biografie, georganiseerd door de Stichting Vakgerichte Belangenbehartiging Historici, Dordrecht, 19 april 1991.

Jos de Mul. Het romantische verlangen. Drie lezingen op de door de Internationale School voor Wijsbegeerte georganiseerde conferentie naar aanleiding van Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie, Leusden, 31 augustus - 1 september 1991.

Jos de Mul. Voorbij goed en kwaad? Lezing in het kader van de gelijknamige thema-avond in de door Stichting Maldoror georganiseerde lezingen/theater/film cyclus De Kapel III, Den Haag, 4 september 1991; erhaald in het kader van het wijsgerig colloquium van de vakgroep Algemene Pedagogiek van de Katholieke Universiteit, Nijmegen, 4 oktober 1991.

Jos de Mul. Esthetische ontwikkeling en dans, lezing/seminar in het kader van het Nationaal Jeugd Dans Festival, Maastricht, 9 oktober 1991.

Jos de Mul. De kunst van het vergeten. Over het postmodernisme in de muziek, lezing in het kader van een door de Vereniging voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap georganiseerde cyclus over het postmodernisme, Apeldoorn, 23 oktober 1991.

Jos de Mul. Dichter op de divan. Over het nut en nadeel van de psycholanalyse voor de kunst, lezing in het kader van de cyclus Kunst en Filosofie in de twintigste eeuw, Rotterdam, 20 november 1991.

Jos de Mul. Sporen. Bij het werk van Henk van Dijck, opening van een tentoonstelling van Henk van Dijck, Gemeentemuseum Arnhem, 23 november 1991.

Jos de Mul. De filosofische hermeneutiek van Gadamer, lezing in het kader van de landelijke studieweek Hermeneutiek van de Open Universiteit, Middelburg 25 oktober 1991; herhaald 30 september 1992.

Jos de Mul. Het einde van de kunst?, lezing in het kader van het Studium Generale programma Het Einde, Rotterdam, 28 oktober 1991; herhaald op een studiedag van de Rotterdamse Kunststichting, Rotterdam, 28 februari 1992.

Jos de Mul. Het arcadische verlangen van Slauerhoff, lezing in het kader van het symposium De arcadische kunst, Ossendrecht, 15 februari 1992.

Jos de Mul. Esthetische ontwikkeling en museale vorming, lezing voor medewerkers Kunsteducatie Amsterdamse Musea, Amsterdam (Stedelijk Museum), 28 februari 1992.

Jos de Mul. De God van Godard. Over Je vous salue Marie, lezing in het kader van de lezingencyclus Zin in beeld. Identiteit en zingeving in hedendaagse films, Amsterdam, 10 maart 1992; herhaald in het kader van dezelfde cyclus in Tilburg, 31 maart 1992; Zwolle, 19 november 1992; Haarlem, 2 december 1992.

Jos de Mul. Anthropocentrism and ecological crisis, lezing in het kader van het congres Stability and Change in Nature. Ecological and Cultural Dimensions, Budapest (Hungarian Academy of Sciences), 17 maart 1992.

Jos de Mul. Ecologische crisis en esthetische vorming, lezing in het kader van het symposium Natura Artis Magistra? georganiseerd door het Instituut voor Leerplanontwikkeling, Zeist, 5 november 1992.

Jos de Mul. Futurisme en modernisme, lezing in het kader van het Studium Generale programma Kunst en Technologie, Technische Universiteit Delft, 10 november 1992.

Jos de Mul. Tout va bien. Kanttekeningen bij Godards politieke films, lezing in het kader van het Studium Generale programma van de Nederlandse Filmacademie, Amsterdam, 8 december 1992.

Jos de Mul. Dilthey en Heidegger: een confrontatie, lezing ten behoeve van staf en studenten van de FdW, Rijks Universiteit Leiden, 18 december 1992.

Jos de Mul. Sloterdijk en de muziek, inleiding bij een door het Centrum voor Filosofie en Kunst georganiseerde lezing van Peter Sloterdijk, Museum Boymans-Van Beuningen, Rotterdam, 10 februari 1993.

Jos de Mul. Een stem uit de provincie, bijdrage aan het openbaar debat Hoe provinciaal is de westerse wijsbegeerte? (opponent: prof.dr.H. Kimmerle), Rotterdam 15 maart 1993.

Jos de Mul. Deelname forumdiscussie Waarheid? Of toch maar schoonheid? in het kader van het Studium Generale programma Postmodernisme, Groningen 24 maart 1993.

Jos de Mul. Musicali'tijd', narrativi'tijd' en simultaneV'tijd'. De tijdsopvatting in het werk van de Amerikaanse componist Elliot Carter, lezing in het kader van het programma Elliott Carter. Composer in Residence, Rotterdam, 30 maart 1993.

Jos de Mul. Deelname forumdiscussie in het kader van de door Rotterdamse Kunststichting georganiseerde lezingencyclus Art's End, Rotterdam 20 april 1993.

Jos de Mul. Multitasking. Keynote lecture at the International Conference on New Millennium Learners (OECD / Flemish Ministry of Education and Training). Brussels, September 22, 2009.

On the grand scale of worldwide changes that have occurred throughout the twentieth century the introduction and domestication of a range of new media is an important phenomenon. Telephone, radio, film, gramophone, television, walkman, audio and video recorders – all of these devices have come to be mundane elements of our everyday lifeworld. The advent of the personal computer can be labeled a new chapter in this history. The modern-day computer is an interactive multi-medium (also called a hyper-medium), which can simulate and merge each of the media mentioned before.

Nowadays, when we are on holiday we can call home from an internet café using Skype, simultaneously send a few digital holiday pictures, pass on some links with information on our holiday destination using the inbuilt chat box, and show in real-time the tan we’ve acquired via the web cam. All of this is aided by the fact that most personal computers and notebooks are now connected to the internet. Moreover, due to ongoing miniaturization the internet’s nodes become ever more mobile. Many vacationers don’t even have to go to an internet café anymore, since they can do all of the aforementioned things via their mobile phones or personal digital assistants (PDAs).

The development of mobile hypermedia has important social consequences. These days, users are connected to one another 24 hours a day. Now, a sense of sober-mindedness is never a bad thing in the world of new media. When we look at the data, for instance as regularly presented by the Dutch Social and Cultural Planning Bureau (the SCP), then on the surface things don’t appear to be all that bad in the Netherlands, compared to a country such as the United States – which always shows what’s in store for us, too. According to the SCP Dutch citizens spend an average of almost three hours on media use, which is slightly less than one third of their free time. Moreover, this number has stayed the almost same since 1975.

Jos de Mul. De crisis van het onderwijs, lezing ten behoeve van de leeskring Wijsgerig Perspectief Rotterdam, Rotterdam 27 april 1993.

Jos de Mul. Het humanisme heeft een vorm, lezing in het kader van de integrale Nederlandse vertaling van Montaignes Essais, Rotterdam, 14 mei 1993.

Jos de Mul. Do not disturb, lezing in het kader van het internationale symposium The topicality of Gadamer's Die Aktualität des Sch`nen, Centrum voor Filosofie en Kunst (Erasmus Universiteit), Rotterdam, 4 september 1993.