Jos de Mul. Einführung in das Denken Plessners. Keynote Konferenz Deutsche Theorie II: Helmuth Plessner. Universität Zürich, 2 Juli, 2018.

Helmuth Plessner (1892-1985) was one of the founders of philosophical anthropology, and his book The Levels of the Organic and Man [Die Stufen des Organischen und der Mensch], first published in 1928, has inspired generations of philosophers, biologists, social scientists, and humanities scholars. In his lecture De Mull argues for Plessner’s relevance to contemporary discussions in a wide variety of fields in the humanities and sciences, such as biology, neurosciences, psychology, sociology, social geography, cultural anthropology, philosophy of mind, and technology studies.

Jos de Mul. Encyclopedias, hive minds and global brains.A cognitive evolutionary account of Wikipedia. In: Alberto Romele and Enrico Terrone (eds.) Towards a Philosophy of Digital Media. Basingstoke/New York: Palgrave Macmillan, 2018, 103-119.

城市花园，回归还是走向自然 作者：约斯德·穆尔鹿特丹伊拉斯姆斯大学 译者: 寒啸，武汉大学，城市设计学院，设计学硕士 女士们先生们 [The Earth Garden: Going Back or Going Forward to Nature? In: Chen, W. (ed.) Beautiful China and Environmental Aesthetics, Wuhan: Wuhan University Press], 2018, 346-350.

 首先，我要感谢主办方,特别是陈望衡教授能邀请我在“环境美学和美丽的中国”会议上发言。这些都是非常重要和具有挑战性的学科,美丽的环境,特别是中国的环境,正面临着严重的威胁。在工业化的西方世界和像中国这样快速发展的国家现代化造成了非常严重的环境问题。因为在过去十年间中国工业化的惊人速度增长，中国的环境问题在世界上属于最糟糕的了。如果我们做个比较，例如世界上主要空气污染的工业区——东亚、欧洲以及北美，将变得非常清楚的是环境问题属于当今中国面临的最大问题，武汉亦是如此。据中华医学协会前任会长钟南山表示,空气污染甚至可能在不久的将来成为中国最大的健康威胁。

在我今天的演讲中，我想提出一些艺术、哲学以及与美学相关学科的看法，这些看法可能会有助于解决这些严重的环境问题。当然，我充分意识到这样一个事实就是艺术家和哲学家不去减少工厂排放和汽车尾气的绘画和写作。然而,两者都可以通过灌输思想和激动人心的想象力去改变人们的态度和行为，并且最终都可能领导一个更加健康、更加美丽的世界。在我的演讲中，我希望通过结合一些源自东方和西方艺术和哲学中卓有成效的思想来为这一任务尽一份微薄之力。

让我对自己的演讲做一个简短的概述。第一部分包括一个在对比的方式上的简短冥想，景观已经在东方和西方的绘画传统中被代表和理想化了。我将尝试用一些引人注目的例子去表明在过去两个世纪里山水画的发展反映了人与自然关系的改变，导致无论是在东方还是西方怀旧的渴望回归自然的表达，亦或是在现代，技术的世界中消失的自然的一种阴郁的表达。I

在我演讲的第二部分，联系“和谐” 这一关键的东方美学概念，以及在西方哲学中自然与技术的关系的一些思考，我会请求不同的后怀旧的自然和自然美的概念，自然和技术不再被视为对立的类别，而是因为在一个共同进化的过程中相互交织的两极。因为这个原因，我们不应该努力去“回归自然”， 而是要去“面对自然”并且在人与非人类自然与技术之间建立新的和谐关系。

在第三部分和最后一个部分，我会给一些例子来说明这种后怀旧的自然观怎样在包括中国以及世界其他地区引导我们走向一个更健康和美丽的环境的。

Jos de Mul. Zwermgeesterij. Een posthumaan scenario. De Groene Amsterdammer nr. 20-21, 16 mei 2018, 86-89.

Als ik naar de boom in mijn tuin kijk, dan ben ik het die de boom ziet. Het is niet mijn buurman die hem ziet. Maar wat niet is kan nog komen, in het posthumane tijdperk waarin ons brein geïntegreerd is in een computernetwerk.

Revolutionaire ontwikkelingen op het gebied van de productie van energie en goederen, transportmiddelen en informatie- en communicatietechnologieën hebben het menselijk leven en het aanzien van de aarde in de afgelopen twee eeuwen ingrijpend veranderd. De moderne wetenschap en techniek hebben de mens een ongekende macht over de natuur verschaft. Vanwege de impact van het menselijk handelen op het klimaat wordt het huidige geologische tijdvak niet zonder reden aangeduid als het Antropoceen.

Naar het zich laat aanzien staan we nog maar aan het begin. Waar de negentiende en twintigste eeuw door de metallieke aard van de genoemde technologieën het tijdvak van de grijze technologie kan worden genoemd, daar hebben we met de stormachtige ontwikkeling van de levenswetenschappen en biotechnologie het tijdperk van de groene technologie betreden. Met de versmelting van biologie en informatiewetenschap is na de levenloze natuur ook het leven tot object van wetenschappelijke beheersing en manipulatie geworden. Terwijl nano-ingenieurs afdalen in de cel om die naar menselijke behoeften te verbouwen, nestelen biologen zich in de machine om deze tot leven te brengen. Convergerende technologieën als genetische modificatie, neurale interfaces, kunstmatige intelligentie en robotica zijn bezig het aanzien van het leven op aarde op een zo mogelijk nog drastischer wijze te transformeren. Het is de vraag in hoeverre het menselijk leven zich aan deze transformatie kan onttrekken.

Jos de Mul, Myrthe Tielman, Erwin de Vlugt, Patrick van der Hijden . Zorgmachines. Hoe robotisering en virtualisering onze gezondheidszorg veranderen en wat dat kan betekenen. Organisatie  Den Haag: Centrale Bibliotheek, 17 mei, 20:30-22:00 uur.
 

Verdwijnt de mens uit de zorg? Debatavond over robotisering bij B-Unlimited

In alle uithoeken van de gezondheidszorg worden robots en virtuele omgevingen geïntroduceerd. Het is niet meer de vraag of die ontwikkelingen nut hebben in de zorg - ze zijn er, het worden er meer en ze gaan niet meer weg. Hoe gaan robotisering en virtual reality samen met de groeiende aandacht voor menselijke maat en persoonlijke benadering? Op donderdag 17 mei maakt B-Unlimited een tussenbalans op met Ine Gevers, Erwin de Vlugt, Myrthe Tielman en Jos de Mul. 

B-Unlimited | Zorgmachines | 17 mei 2018 | 20.30 u | Centrale Bibliotheek, Studio B | Spui 68 | tickets 7-10 euro, studenten en scholieren gratis.

Jos de Mul. Encyclopedias, hive minds and global brains A cognitive evolutionary account of Wikipedia. 立命館言語文化研究29巻3号. Ritsumeikan Studies in Language and Culture. Volume 29, no.3 (2018), 143-153.

Abstract

Wikipedia, the crowd-sourced, hypermedial encyclopedia, available in more  than  290 languages and  consisting  of  no  less  than  40 million  lemmas,  is  often  hailed  as  a  successful  example  of  the ʻwisdom of  the  crowdsʼ.  However,  critics not only  point  at  the  lack  of  accuracy  and  reliability, uneven coverage of topics, and the poor quality of writing, but also at the under-representation of women and non-white ethnicities. Moreover, some critics regard Wikipedia as an example of the development of  a  hive  mind,  as  we  find  it  in  social insects, whose  ʻmindʼ rather than being a property of individuals is a ʻsocial phenomenonʼ, as it has to be located in the colony rather than in the individual bees. In this article an attempt is made to throw some light on this controversy by analyzing Wikipedia  from  the  perspective  of  the  cognitive  evolution  of  mankind.  Connecting  to Origins  of  the  Modern  Mind (1991) of neuropsychologist Merlin Donald, in which three stages in the cognitive evolution -  characterized by a  mimetic, an linguistic, and an external symbolic cognition  respectively  -  are  distinguished,  it  is  argued  that  the  development  of  the  internet,  and crowd-sourced  projects  like  Wikipedia  in  particular,  can be understood as a fourth, computer- mediated form of cognition. If we survey the cognitive evolution of hominids and the role played in this evolution by cultural and technical artefacts like writing, printing press, computers, and internet, we witness a process of increasing integration of individual minds. With outsourcing and virtualization  of  the  products  and  processes  of  thinking  to  external  memories,  and  the  fast development of implanted computer interfaces, we appear to be at the edge of the materialization of the  hive  mind  in a  ʻglobal brainʼ.  The article ends  with  some  speculative  predictions about the future of human cognition.

Keywords: encyclopedias, Wikipedia, wisdom of the crowds, cognitive evolution, hive mind, global brain

Jos de Mul, Polycentricity and poly(ex)centricity - next levels of positionality? On telepresence, social insects, craniopagus twins & global brains. Invited lecture at the conference 'Natürliche Künstlichkeit’. Plessners anthropologisches Grundgesetz: Logik und Deutungskraft. Heidelberg: FEST, February 16.-17, 2018. 

Unsere Gesellschaft steht in den nächsten Jahren vor gewaltigen Herausforderungen. Bis 2050 soll die Transformation zu einer zukunftsfähigen Wirtschaft gelingen. Effizienz und Suffizienz sind hier die Schlagworte. In der politischen und praktischen Diskussion stehen beide Begriffe für unterschiedliche konzeptionelle Ansätze. Die Tagung will einen Beitrag zur Aufklärung dieser Konzepte leisten und Gestaltungsideen diskutieren. 

Bei Effizienz geht es primär um einen möglichst verbesserten Energie- und Ressourceneinsatz sowie eine minimale Umweltbelastung durch Emissionen und Abfälle. Dieses Konzept wird von Politik, Wirtschaft und Allgemeinheit zumeist positiv bewertet. Man glaubt, mit Effizienz die bisherige Wirtschafts- und Lebens-weise, ja sogar das Wirtschaftswachstum fortsetzen zu können, wenn auch in „begrünter“ Form und ohne größere Einschnitte. Dem stehen allerdings vielfach so genannte Rebound-Effekte entgegen: Mögliche Effizienzgewinne werden zunichte gemacht, weil Effizienzsteigerungen durch erhöhte Nutzung und Güterproduktion kompensiert werden.

Das Konzept der Suffizienz dagegen stellt das vorherrschende „Immer weiter, immer schneller, immer mehr“ bewusst in Frage. Dabei kommt neben der Warenproduktion und Erwerbsarbeit der informelle Sektor neu in den Blick – also Eigenarbeit, Selbstversorgung, gemeinsame Nutzung und Tausch von Gütern.
In der öffentlichen Debatte werden Effizienz und Suffizienz oft als gegensätzliche, sich ausschließende Strategien aufgefasst. Effizienz gilt häufig als wachstumsfördernd, Suffizienz dagegen vom Prinzip her als wachstumsmindernd. Wie so oft wird aber das Entweder-Oder der komplexen Realität nicht gerecht.

In dieser Veranstaltung sollen verschiedene Aspekte der beiden Strategieansätze und ihr Zusammenwirken beleuchtet und analysiert werden. Denn Effizienz und Suffizienz sind nicht immer trennbar, insbesondere nicht im Zeitablauf. Anhand konkreter Beispiele werden im Rahmen dieser Veranstaltung die Zusammenhänge veranschaulicht.

Jos de Mul. Paniek in de polder. Democratie in tijden van post truths en alternative facts. Bilthovense kring voor Wijsbegeerte en Psychologie. Bilthoven, 15 januari 2018.

Er waart een spook door Europa – het spook van het populisme. Het multiculturalisme is failliet verklaard, de rechtsstaat en parlementaire democratie staan onder druk, de Europese Unie kraakt in haar voegen. De afgelopen jaren zijn populistische politici als Marine Le Pen, Viktor Orban, Bart De Wever en in ons land Geert Wilders steeds verder opgerukt naar het centrum van de macht.

In zijn lezing zal Jos de Mul, aanknopend bij zijn boek Paniek in de polder. Polytiek in tijden van populisme (Lemniscaat, 2017)  nader ingaan op de vraag wat populisme is en hoe we ons  ertoe moeten verhouden. Is het een noodzakelijke correctie van een democratie waarin de stem van de massa niet langer wordt gehoord? Ligt de oplossing in vernieuwing van de democratie, door de introductie van meer directe vormen van democratie, zoals het referendum of de ‘loterijdemocratie’?  Of is het populisme en de daaruit voortvloeiende ‘tweetocratie’ een  gevaar dat we koste wat kost moeten bestrijden?

‘Wat te doen met populistische leiders als Wilders, Trump, Orbán en Erdoğan, die de democratie slechts lijken te gebruiken als een middel om een minder democratische of zelfs totalitaire staat te vestigen? In zulke gevallen kan de tragische situatie zich voordoen dat – een deel van – de bevolking of de internationale gemeenschap een pluralistische democratie alleen kan veiligstellen met ondemocratische machtsmiddelen. Dergelijke dilemma’s vormen een reden te meer om het populisme niet als een ‘heilzame ziekte’ te laten uitwoeden en andere partijen te laten infecteren. We kunnen beter proberen het populisme bijtijds te domesticeren door het in het democratische proces te betrekken.’ (fragment uit Paniek in de Polder).

Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Tot zijn bekendste boeken behoren Cyberspace Odyssee, De domesticatie van het noodlot en Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homa sapiens 3.0. De Engelse en Chinese vertalingen van zijn werk bezorgden hem gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan. Naast zijn academische werk publiceert hij regelmatig over maatschappelijke thema’s in NRC Handelsblad, Trouw en Vrij Nederland en is hij een veelgevraagd spreker. Zie zijn website: www.demul.nl

Jos de Mul. Exzentrische Positionalität 2.0. Keynote at the conference Mensch und Welt im Zeichen der

Digitalisierung. Leuphana Universität Lüneburg, January 18 & 19, 2018.

Digitalisierung ist ein ebenso prominentes wie vielfältiges Phänomen – man könnte nachgerade von einem empty signifier sprechen. Veränderungen von Kommunikationswegen über das Internet, Algorithmisierung der Arbeitswelt, digitale Überwachung, virtual reality, Selbstvermessung, Pflegeroboter, diet tracking, artificial intel-ligence – die Liste der mit Digitalisierung verbundenen Phänomene ist ebenso heterogen wie unabschließbar. 
Viel ist angesichts dieser unübersehbaren Veränderungen über Digitalisierung bereits geforscht worden – und wiederum entsteht eine heterogene Vielfalt unterschiedlicher Phänomenzugriffe. Die Tagung schlägt einen spezifischen Schnitt durch diese Vielfalt vor. Weder soll dabei die angedeutete Vielfalt empirisch (etwa durch Fokussierung auf eine Digitalisierung der Ernährung), noch durch eine Vorab-Definition des Digitalen eingeengt werden (etwa durch Fokussierung auf Algorithmen).
Vielmehr gilt es, Digitalisierung aus einer spezifischen Theorieperspektive zu betrachten: der Perspektive der philosophischen Anthropologie Helmuth Plessners. Es geht mithin um die Frage, inwieweit sich das Verhältnis von Mensch und Welt im Zeichen von Digitalisierung verändert.

Die Tagung ist als Nachwuchstagung konzipiert, die von Studierenden der Leuphana Universität aus einem Seminarkontext heraus gestaltet wird. Als key note speaker sind Prof. Dr. Gesa Lindemann und Prof. Dr. Jos de Mul an der Konferenz beteiligt.

Wir freuen uns über zahlreiches Erscheinen,

Johannes Burow, Lou-Janna Daniels, Gianna-Maria Henkel, Anna Kaiser, Clemens Klinkhammer, Josefine Kulbatzki, Alexander Lange, Yannik Schütte
und Anna Henkel